Gevaş Mezar Taşları Üzerindeki Kitabelerin Aynı Dönem Kırgız Epigrafisi İle Karşılaştırılması

Mezar taşları form, bezeme ve üzerlerine hakkedilen yazının içeriği gibi farklı özellikleriyle bir toplumun kültür ve sanatında önemli bir yere sahiptirler. Farklı dış etkenlere karşı uzun süre dayanıklı olmalarının bir neticesi olarak da nesiller arasındaki kültürel bağların sağlanmasında çok önemli bir rol üstlenirler. Gevaş’taki Selçuklu dönemi mezar taşları da bu fonksiyonu bu güne kadar en iyi şekilde yerine getirmiştir. Muhteşem görünüşleriyle ve üzerine işlenen anlamlı süsleme ve kitabeleriyle ziyaretçileri büyük bir etki altında tutmaya devam etmektedirler. Gevaş’ta bulunan Selçuklu dönemi tarihi mezar taşları ile ilgili yapılan “Gevaş Mezartaşları” başlıklı yüksek lisans tez çalışmasında söz konusu olan mezar taşlarının biçimsel özellikleri, üzerlerinde bulunan süslemeler ve kitabelere geniş yer verilmekle birlikte aynı dönem veya daha öncesi farklı Türk mezar taşlarıyla olan bağlantılarına yeterince değinilmediği görülmektedir. Çalışmamızda, Gevaş Mezar Taşları içerik bakımından aynı dönem Arapça yazılı Kırgız epigrafisi ve İslam öncesi Türk Mezar Yazıtlarıyla (Yenisey Yazıtları) ile karşılaştırılmıştır. Farklı etkileşimlerinin yanı sıra, aynı kültür ve inançtan beslememesinin bir sonucu olarak aralarında büyük benzerliklerin olduğu görülür. 

___

  • Kaynakça BAŞAK, Meltem A. (2008). Gevaş Mezartaşları, Van YYÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. CUMAGULOV, Çetin. (1982). Kırgız Epigrafisi II, Frunze: SSR. ÇORUHLU, Yaşar (1988). Anadolu Selçukluların Taş Tezyinatında Orta Asya İle Bağlantılar, Mimar Sinan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi. GÜNEŞ, Firdevs. (1995). Türklerde Defin Geleneği, Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri. ÖGEL, Bahaeddin. (2003). Türk Mitolojisi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Cilt I, Ankara. KARAMAĞARALI, Beyhan. (1992). Ahlat Mezar Taşları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. TRYJARSKI, Edward (2012), Türkler ve Ölüm, İstanbul: Pinhan Yayıncılık. VEINSTEIN GILLES.(2016), Osmanlılar ve Ölüm, İstanbul: İletişim Yayıncılık.