Toplumsal Cinsiyet Öznesi Olarak Kadının “Annelik” Kimliğine Eleştirel Bir Bakış - A Critical View of The Motherhood Identity of The Woman as a Subject of The Gender
Kadınlar ve erkekler arasındaki fizyoloji ve anatomiye dayanan cinsiyet (sex) ayrımının ötesinde 1970’ lerin feminist kuramı içerisinde tartışılan yeni bir ayrım olarak toplumsal cinsiyet (gender) kavramı ile karşılaşılır. Bu tanım gereği kadın ve erkek öznelere ilişkin kimlik algısında “cinsiyet” toplumsal ve kültürel bir kategori olarak ele alınır. Toplumsal cinsiyet kavramı, kadınlar ve erkekler arasındaki farklılıkların yalnızca biyolojik anlamdaki cinsiyetten kaynaklanmadığını, bunun yanı sıra toplumsal ve kültürel addedilen birtakım cinsiyet rollerinden ileri geldiğini belirtmek üzere kullanılır. Feminist kuram içerisinde böyle bir ayrım kabul edilmekle birlikte 1980’ lerden sonra “cinsiyet/toplumsal cinsiyet” biçimindeki ayrımın işlevsizliğine dikkat çekenler de olmuştur. Bu kuramcılara göre -Iris Marion Young, Judith Butler vd.- toplumsal cinsiyet kimliğini kadınlar adına savunan yaklaşımlar, genel bir “kadın” kategorisi oluşturarak esasen toplumsal cinsiyet özcülüğüne yol açmaktadır: Sözgelimi annelik kimliğinden doğan doğurganlığı tüm kadınlar adına temel bir fark olarak kabul etmektedirler. Bu çalışma, temelde bu önermenin sorgulanabilirliğinden yola çıkarak “annelik” gibi tekil bir kategorinin tüm kadınlar açısından kimliğin inşa sürecine yerleştirilmesini eleştirir.
Anahtar Kelimeler:
Toplumsal Cinsiyet Özcülüğü, Kimlik, Kadınlık, Annelik
A Critical View of The Motherhood Identity of The Woman as a Subject of The Gender
The term, gender (toplumsal cinsiyet) is encountered as a new distinction argued within the feminist theory of the 1970’s beyond the sex (cinsiyet) distinction based on the physiology and the anatomy between men and women. By the nature of that definition, “sex” is addressed as a social and cultural category in the perception of identity regarding the subjects of men and women. The term of gender is used to define the disparities between men and women which arise not only from the sex merely in a biological matter, but also a number of gender roles regarded as social and cultural. Along with the acceptance of such distinction within the feminist theory, a range of scholars have also pointed out the nonfunctionality of that distinction in the shape of “sex/gender” after 1980’s. According to these theorists –for instance Iris Marion Young, Judith Butler–, approaches, which defend the gender identity on behalf of women, leads to gender essentialism by forming a general “woman” category. For instance, they regard the fertility, which emerges from the motherhood identity, as a basic difference for all women. This study criticizes the placing of a singular category, such as “motherhood”, to the process of the gender development for the all women, based upon the accountability of the thesis defined above.
Keywords:
Gender Essentialism, Identity, Womanhood, Motherhood,
___
- Badinter, E. (2017). Kadınlık mı? Annelik mi?. (Çev. A. Ekmekçi). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Benhabib, S. (2017). “Feminizm ve Postmodernizm: Huzursuz Bir İttifak”. S. Benhabib, J. Butler, D. Cornell ve N. Fraser (Ed.). Çatışan Feminizmler: Felsefi Fikir Alışverişi. (Çev. F. E. Sezer). s. 25-43. İstanbul: Metis Yayınları.
- Bernstein, M. (1997).“Celebration and Suppression: The Strategic Uses of Identity by the Lesbian and Gay Movement”. American Journal of Sociology. 103(3), s.531-565.
- Best, S., Kellner, D. (2011). Postmodern Teori: Eleştirel Soruşturmalar. (2. Basım). (Çev. M. Küçük). Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
- Bourdieu, P. (2016). Eril Tahakküm. (Çev. B. Yılmaz). Bağlam Yayınları: İstanbul.
- Butler, J. (2018). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. (Çev. B. Ertür). Metis Yayınları: İstanbul.
- Connolly, W. (1995). Kimlik ve Farklılık: Siyasetin Açmazlarına Dair Demokratik Çözüm Önerileri. (Çev. F. Lekesizalın). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Fraser, N., Nicholson, L. (2011). “Felsefesiz Toplumsal Eleştiri: Feminizm ve Postmodernizm Arasında Bir Karşılaştırma”. M. Küçük (Ed.). Modernite Versus Postmodernite. (Çev. M. Küçük). s.475-501. İstanbul: Say Yayınları.
- Glenn, N. E. (1994). “Social Constructions of Mothering: A Thematic Overview”. E. N. Glenn, G. Chang and L. R. Forcey (Ed.). Mothering: Ideology, Experience and Agency. s. 1-29. London: Routledge.
- Gould, C. C. (1999). “Çeşitlilik ve aDemokrasi: Farklılıkların Temsili”. S. Benhabib (Ed.). Demokrasi ve Farklılık: Siyasal Düzenin Tartışmaya Açılması. (Çev. Z. Gürata ve C. Gürsel). s.244-267. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı.
- Gutmann, A. (2014). “Giriş”. A. Gutmann (Ed.). Çokkültürcülük: Tanınma Politikası. (Çev. Ö. Kabakçıoğlu). s.25-45. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Işık, Y. S. (2015). “Küresel Kültürel Değişim ve ‘Yeni’ Annelik: Ankara Kamil Ocak Mahallesi Örneği”. Eğitim Bilim Toplum Dergisi.13(50). s.48-75.
- Hekman, J. S. (2000). “Beyond Identity: Feminism, identity and identity politics”. Feminist Theory. 1(3). s.289-308.
- Hekman, J. S. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve Bilgi: Postmodern Bir Feminizmin Öğeleri. (Çev. B. Balkız ve Ü. Tatlıcan). İstanbul: Say Yayınları.
- Hobson, B. (2005). “Feminist Theorizing and Feminism in Political Sociology”. T. Janoski, R. R. Alford, A. M. Hicks and M. A. Schwartz (Ed.). The Handbook of Political Sociology: States, Civil Societies, and Globalization. s.135-152. New York: Cambridge University Press.
- Kartal, F. (2016). “Kadınların Yurttaşlığı ve Feminist Kuram”. Amme İdaresi Dergisi. 49(3). s.59-87.
- Kymlicka, W. (2015). Çokkültürlü Yurttaşlık: Azınlık Haklarının Liberal Teorisi. (2. Basım). (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Melucci, A. (1999). “Çağdaş Hareketlerin Sembolik Meydan Okuması”. K. Çayır (Ed.). Yeni Sosyal Hareketler: Teorik Açılımlar. s.81-107. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Mouffe, C. (1992). “Citizenship and Political Identity”. October. Sayı 61. s. 28-32.
- Mouffe, C. (1999). “Demokrasi, İktidar ve ‘siyasal düzen’ ”. S. Benhabib (Ed.). Demokrasi ve Farklılık: Siyasal Düzenin Tartışmaya Açılması. (Çev. Z. Gürata ve C. Gürsel). s.347-363. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı.
- Özkazanç, A. (2014). “ ‘Queer’ in Siyasi Potansiyelleri Üzerine Düşünceler”. Erişim Linki: https://www.academia.edu/30766551/Queerin_siyasi_potansiyelleri_%C3%BCzerine_d%C3%BC%C5%9F%C3%BCnceler.docx, Erişim Tarihi: 03.11.2018.
- Öztan, E. (2015). “Annelik, Söylem ve Siyaset”. Cogito. Sayı 81. s. 91-107.
- Pateman, C. (1992). “Equality, difference, subordination: the politics of motherhood and women’s citizenship”. G. Bock and S. James (Ed.). Beyond Equality and Difference: Citizenship, feminist politics and female subjectivity. s.14-27. London and New York: Routledge.
- Phillips, A. (1995). “Democracy and Difference: Some Problems for Feminist Theory”. W. Kymlicka (Ed.). The Rights of Minority Cultures. s.288-299. New York: Oxford University Press.
- Phillips, A. (1999). “Farklılığa Nasıl Yaklaşmalı: Fikirler Politikası mı, Yoksa Mevcudiyet Politikası mı?”. S. Benhabib (Ed.). Demokrasi ve Farklılık: Siyasal Düzenin Tartışmaya Açılması. (Çev. Z. Gürata ve C. Gürsel). s.199-219. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı.
- Phillips, A. (2012). Demokrasinin Cinsiyeti. (2. Basım). (Çev. A. Türker). İstanbul: Metis Yayınları.
- Scott, W. J. (2013). “Toplumsal Cinsiyetin Yararları ve Sakıncaları”. (Çev. İ. Tabur). Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar. Sayı 20. s. 89-107.
- Smart, C. (2003). “Deconstructing Motherhood”. E. B. Silva (Ed.). Good Enough Mothering?: Feminist Perspectives on lone Motherhood. s.37-57. London: Routledge.
- Tekin, A. (2003). “Ortak Kimlik ve Farklılıklarımız”. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi. Sayı 8. s.1-19.
- Yeğen, M. (2001). “Liberal Demokrasiden Radikal Demokrasiye: Geçiş(sizlik)ler”. Toplum ve Bilim. Sayı 87. s.178-194.
- Young, M. I. (1995). “Gender as seriality: thinking about women as a social collective”. L. Nicholson and S. Seidman (Ed.). Social Postmodernism: Beyond Identity Politics. s.187-215. UK: Cambridge University Press.
- Young, M. I. (2005). On Female Body Experience: “Throwing Like a Girl” and Other Essays. New York: Oxford University Press.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Nurşen Adak