Elifhan KÖSE

Dindar Kadın Edebiyatında Erkeklik Söylemi: Hiçbiryer Romanı Örneği | Masculinity Discourse of Pious Female Literature: Novel of Hicbiryer

İlk kez 2004 yılında basılan Hiçbiryer, Fatma Barbarasoğlu’nun ilk romanıdır. Ancak Barbarasoğlu hikâye, deneme ve sosyolojik araştırma-inceleme kitaplarının yazarı olarak edebiyat dünyasında 1990’lı yıllardan itibaren bilinen bir isimdir. Bu çalışma, daha çok hikâyeler üzerinden zenginleşen dindar kadın edebiyatı içerisinde yazarın sayılı bulunan romanlarından ilki olduğu için “Hiçbiryer”e dikkat çeker. Ancak kadın hikâyelerinin odakta olduğu dindar kadın edebiyatından farklı olarak bu roman, erkek bir (anti) kahramanın hikâyesinin fail gözünden ve erkekler arası ilişkiler içerisinde oluşturulması açısından dikkat çekicidir. Bu hâliyle Hiçbiryer; kişileri, mekân kullanımları ve sessizlik/iletişim gibi güçlü bir tema çerçevesinde ilerleyen kurgusu ile dindar edebiyatın erkeklik anlatısı için güçlü ipuçları vermektedir. Hiçbiryer romanında, öykülerde olduğu gibi erkekler kenarda değildir; bu anlamda Hiçbiryer romanının anti-kahramanı Şahin’in özelinde ve onun çevresindeki diğer erkek kimlikleri aracılığıyla modernlik, geleneksellik, taşra ve şehir tartışmaları ile birlikte “erkeklik” de merkeze konur. Bu çalışma sosyal bilimlerde ve edebiyat eleştirilerinde giderek önemli hâle gelen “eleştirel erkeklik çalışmaları” perspektifinden romanın analizini yapmaya ve salt kadın kimliği üzerinden ilerleyen dindar kadın edebiyat eleştirisine farklı bir açıdan katkı sunmayı hedeflemektedir. Çalışmada “Hegemonik erkeklik” kavramsallaştırması üzerinden romandaki farklı erkeklikler analiz edilmekte, yazarın Şahin karakteriyle muhalif bir dindar erkeklik arayışını cisimleştirdiği iddia edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Erkeklik, edebiyat, Hiçbiryer, Kadın Edebiyatı

Masculinity Discourse of Pious Female Literature : Novel of Hicbiryer

Hiçbiryer is Fatma Barbarosoğlu’s first novel. Before the novel was written in 2004, Barbarasoğlu appeared as a well-known name in the literary world since the 1990s, as the author of story essays and research-examination books. This study draws attention to the novel Hiçbiryer, as it is one of the rare and first novels of the author in the pious literature, which is enriched mostly through female short stories. However, the novel is also remarkable in that it creates the story of a male (anti) hero from his perspective and mostly from the network of men, which is not common in pious women’s literature. The novel provides strong clues for about the masculinity narrative of pious female literature with its fiction that of the persons, space and the theme of silence/communication. In this novel, the men are not at secondary roles as in the short stories; especially “masculinity” are put at the center along with the discussions of modernity, traditionality, rural and city life, in particular and through various other male identities around Şahin the anti-hero of the novel Hiçbiryer. This paper tries to analyze the novel by using the perspective of “critical masculinity studies”, which is gradually influential on social sciences and literary criticism. Thus, this paper aims to contribute to the pious women’s literature criticism with a different perspective. In this text, different masculinities of Hiçbiryer are analyzed through the conceptualization of “hegemonic masculinity” and it is claimed that the author embodies Şahin as an oppositional masculinity.

Keywords:

Masculinity, Literature, Hiçbiryer, Female Literature,

PDF

___

Balcı, M.(2010). Hi̇çbi̇ryer Romanında Di̇l, Üslup ve Anlatım Özelli̇kleri̇, Belleten, 161,165-182
Barbarosoğlu, F.K.(2016). Hiçbiryer. 3. Baskı, Profil : İstanbul.
Barutçu, A. (2015). Bir erkeklik stratejisi: özel alanda eril suskunluk. Fe Dergi 7, no. 1, 131-145.
Connell, R.W. (2015). Erkeklikler. Phoenix:Ankara
Evat, Y. (2017). Hi̇çbi̇ryer Romanında Mekân. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 10, Sayı: 50, 90-96. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/setting-within-the-novel-hbryer.pdf
Evat, Y.(2018). Hiçbiryer Romanında Konuşma Teması.Uluslarası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:11, Sayı:59, https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/speech-connection-in-novel-at-hbryer.pdf .
Göç, M.(2020). 20.yy Amerikan Edebiyatında : Erkekler ve Erkeklikler. Palet:Konya
Gürbilek, N.(2012). Kötü Çocuk Türk. Metis, İstanbul.
Işık, S.(2013). The Changing Masculinity Identity: Changes in Upper-Middle Class Former Islamist Men after February 28. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Şehir Üniversitesi: İstanbul.
Köse, E.(2014). Sessizliği Söylemek: Dindar Kadın Edebiyatı, Cinsiyet ve Beden. İletişim: İstanbul.
Kimmel, M. S. (1997). Masculinity as homophobia: Fear, shame and silence in the construction of gender identity. M. M. Gergen & S. N. Davis (Eds.). Toward a new psychology of gender (s. 223–242). Taylor & Frances/Routledge.
Özbay, C.(2013). Türkiye’de Hegemonik Erkekliği Aramak. Doğu Batı, 63, 185-204.
Parla, J. (2004). Babalar ve Oğullar: Tanzimat Romanın Epistemolojik Temelleri. İletişim: İstanbul.
Sabancı, T.(2018). Fenomenoloji̇k Bi̇r Çalışma: Erkekli̇k ve Ki̇mli̇k Çatışması, Türki̇ye’de Müslüman Erkeği̇n Deği̇şi̇mi̇ Üzeri̇ne Bi̇r Değerlendi̇rme. International Journal of Social Sciences Volume, 2/2 , Fall https://dergipark.org.tr/tr/pub/toplumsalbilimler/issue/41301/427000
Sancar, S.(2009). Erkeklik: İmkansız İktidar. Metis: İstanbul.
Sönmez, A.(2020). Baba Yarası: Erkeklik, Yazarlık ve Uzlaşma. Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, Sayı:41. http://www.feministyaklasimlar.org/sayi-41-sonbahar-2020/baba-yarasi-erkeklik-yazarlik-ve-uzlasma/
Şimşek, Y.(2018). Moderni̇st Bi̇r Roman Olarak Hi̇çbi̇ryer. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi ,Yıl:6, Sayı:15.http://www.turukdergisi.com/Makaleler/58935693_21%20Y.%20%c5%9e%c4%b0M%c5%9eEK%20180-208.pdf.pdf
Yıldız, A.D.(2012). Fatma Barbarosoğlu’nun Hi̇kâyeleri̇ne Yansıyan Kadın Ki̇mli̇ği̇ . Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or TurkicVolume 7/4, Fall . https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=4224