Türkçe Sözlüğe Katkılar

Eklemeli bir dil sistemine sahip olan Türkçenin zengin bir kelime yapma mekanizması vardır. Önemli olan bu zenginliğin yerinde ve doğru bir şekilde kullanılmasıdır. Türkçenin eklerinin zenginliğine ve türetme imkânınm genişliğine rağmen Cumhuriyet dönemine kadar kelime türetiminin daha ziyade Arapça ve Farsça kökler ve eklere dayanan türetmelerle yapıldığını görüyomz. Ancak bu dili kullanan halk, kullandığı dilin imkânlarından yararlanarak yeni bir takım kelimeler türetmekten hiçbir zaman vaz-- geçmemiştir. Ağızlarda kullanılan Türkçe kelimeler bunun en güzel kanıtıdır. Cumhuriyetten sonra bir zihniyet değişikliğiyle Arapça, Farsça kök ve eklere dayanan bu türetmeden vazgeçilerek Türkçe kök ve eklerle yeni türetmeler yapılmaya başlanmıştır. Cumhuriyetten günümüze değin yaklaşık seksen yıllık zaman diliminde kelime türetimiyle ilgili ciddi mesafe alınmıştır. Kelime türetme işi bazen bu dili kulla-- nan halk tarafından bazen bu dilde edebî ürünler veren yazarlar, bazen bilim adamlarınca, bazen de gaze-- teciler tarafından yapılmıştır. Bu çalışmada bugün Türkiye Türkçesi sözlüğünde kullanılmayan ancak bazı gazetecilerimiz ve yazarlarımız tarafından kullanılan kelimeler üzerinde durulacaktır.

Contributions to Turkish Dictionary

Turkish language is an agglutinative language which has a rich vocabulary making mechanism.It is important that this rich capacity is used of properly. Despite wide vocabulary derivation opportunities andthe richness of Turkish suffixes, we see more use of derivative words in Arabic and Persian to the periodof the Republic. But the people who use this language never given up language used by taking advantageof opportunities producing a new set of words. The most beautiful proof of this is Turkish words whichare used in the Anatolian dialects. After the Republic with a mindset change which abandoned vocabularyderivation based on Arabic and Persian roots and attachments and with Turkish roots and attachments newderivatives started. From the Republic to the present, an approximately eighty-year time period, the deriva—tion of the word has covered a serious distance. The work of word derivation has been made sometimesby the population who spoken this language, sometimes by authors who have given literary works in thislanguage, and sometimes by scientists and journalists. In this study words which are not used in thedictionary of Turkey Turkish today, but are used by scientists and journalists will be mentioned.

PDF

___

Ahmet, V. P. (2000). Lehçe-i Osmanî. Hazırlayan: Recep Toparlı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ahteri, M. (1310). Ahter-i Kebir. İstanbul: Matbaa-i Amire.
Argunşah, M. (2008). Sözüm Türkçe Üstüne. İstanbul: Kesit Yayınları.
Deny, J. (1941). Grammaire De la Langue Turque (Dialecte Osmanlı). Ali Ulvi Elöve Çevirisi 1941. 1022.
Develi, H. (2008). Dil Doktoru. İstanbul: Kesit Yayınları.
Ergin, M. (1993). Türk Dilbilgisi. 318-576. İstanbul: Bayrak Yayınları.
İnalcık H., ve Oğuz, M. (1989). Gazavat-ı Sultan Murad b. Mehemmed Han. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Kononov, A. H. (2001). Grammatika Sovremennogo Turetskogo Literaturnogo Yazıka. Moskova 1956. İstanbul: Multilingual Yayınları, 159.
Şeyhülislâm Mehmet Esat Efendi (1999). Lehcetü’l-Lügat. Hazırlayan: Ahmet Kırkkılıç, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Türkçe Sözlük (2005). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, Türkçenin Dünü, Bugünü, Yarını, Uluslararası Bilgi Şöleni (2002). 7 Ocak 2002. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Yabancı Kelimelere Karşılıklar (2002). (Komisyon tarafından hazırlanmıştır) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Yelten, M. (1998). Tarih-i İbn-i Kesir Tercümesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Zülfikar, H. (2008). Doğru Yazma ve Konuşma Bilgileri. Ankara: Zerpa Yayınları.