Sayfiye Yerleşimlerinin Tarihsel Süreç İçerisindeki Değişimine Yönelik Bir Araştırma: Dragos, Orhantepe Mahallesi Örneği

Arapça kökenli bir sözcük olan sayfiye, yaz mevsimini geçirmek üzere gidilen şehre yakın konut yada bölgeyi tanımlamak amacı ile kullanılmaktadır. Bu çalışmada sayfiye kültürünün incelenmesi ve kenttekaybolan yapısının ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu hedefle, İstanbul’un eski sayfiye yerleşimlerinden biri olan Kartal ilçesine bağlı, Orhantepe Mahallesi’nde bulunan Dragos semtinin 1968–2018yılları arasında yaşadığı mekânsal değişim incelenmiştir. Çalışmada literatür taraması yapılmış, sayfiyekavramı ile ilgili veriler toplanmış, kuramsal bir çerçeve çizilmiştir. Bunun yanında alan çalışması vesözlü tarih çalışmaları gibi araştırma yöntemleri izlenmiştir. Çalışma kapsamında; sayfiyenin tanımı/ortaya çıkışı, sayfiye yerleşimleri/gelişim şekilleri, sayfiye mekânları, kıyı sayfiyelerinin arazi kullanımıve morfolojisi, Türkiye ve İstanbul’da sayfiye kültürü ve bir sayfiye yerleşimi olarak Dragos’un mekânsaldeğişimi ele alınmıştır. Çalışmanın sonucunda, sayfiye kültürünün kentin tarihi ve fiziksel yapısıbağlamında önemli bir yere sahip olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan sayfiye kültürünün uzun yıllaryaşandığı bir yerleşim olmasına rağmen literatürde yer almayan Dragos’un seçkin bir sayfiye olduğukanısına varılmıştır.

Resort (Sayfiye) Settlements in the Historical Process: The Case of Dragos, Orhantepe Neighborhood

Sayfiye, an Arabic origin word, is used to define the house or the settlement near to the city to spend the summer. The aim of this study has been the culture of sayfiye and the rediscovery of its structure in the city. According to this, the spatial change of the Dragos district, located within the boundaries of the Orhantepe Neighborhood of Kartal district, one of the oldest sayfiye settlements of Istanbul, was examined in the period between 1968 and 2018. In this study, the reference sources were investigated, data was collected regarding the concept of sayfiye and a theoretical frame was sketched out. In addition, the research methods of case study and oral history studies were undertaken. Within the scope of this study the definition and emergence of sayfiye, sayfiye settlements and the forms of development, sayfiye places, the land use and morphology of coastal sayfiyes, sayfiye culture in Turkey and İstanbul, and the spatial change of Dragos were examined. As a result of this study, it was determined that sayfiye culture has an important place in the context of the city's historical and physical structure. Moreover, although it is a settlement where sayfiye culture has been lived for many years it is not included in the literature, and is an exclusive sayfiye.

PDF

___

Aksel A. (1994). ‘‘Kartal’’. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi (Cilt 4) 471-473. İstanbul 1994.
Anonim (1994). ‘‘Dragos’’. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi (Cilt 3) 103. İstanbul 1994.
Anonim (2005, Aralık 1). ‘‘Orhantepe’’. Kartal Kentim Gazetesi.
Anonim (2009). ‘‘Dragos Doğayı Koruma Derneği’’. Kadıköy Life 28/5 (1990).
Atik M., Altan T. & Artar M. (2006). ‘‘Turizm ve Doğa Koruma ‘‘Güney Antalya Bölgesi’’: Gelişmeler ve Sonuçları’’. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi 2 (2006). 165-177.
Barrett, J. A. (1958). The seaside resort towns of England and Wales. Ph.D. Thesis. University of London, UK 1958.
Bora A. (2014). ‘‘Sayfiyedeki Gibi Serazat’’. Ed. Tanıl Bora. Sayfiye Hafiflik Hayali (2014) 7-12. İstanbul.
Crofts R. (1977). ‘‘Caravans and Second Homes: Rural Planning Problems in Argyll’’. Symposium on Second Homes (1977).
Doğaner S. (1991). ‘‘Dağ Turizmine Coğrafi Bir Yaklaşım: Uludağ'da Turizm’’. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilim Ve Uygulama Kolu Coğrafya Araştırmaları Dergisi 3/3 (1989) 137-154.
Gökdeniz A. (2009). Türkiye'de İkinci Konutların Turizme Kazandırılması ve Ayvalıkta İkinci Konutlar Üzerinde Yapılan Araştırma Işığında Uygulanabilir Bir Model Önerisi. M. Kemal Dedeman Yarına Bir Değer Bırak Proje Yarışması Turizm Sektörü Üçüncülük Ödülü. İstanbul 2009.
Klemm M. (1996). ‘’Languedoc Roussillon: Adapting the Strategy’’. Tourism Management 17/2 (1996) 133-139.
Koday S. (2000). ‘‘Haydarpaşa-Gebze Arasındaki Demiryolu Banliyö Ulaşımı’’. Türk Coğrafya Dergisi 35 (2000) 261-276.
Lavery P. (1974). ‘‘Resort and Recreation’’. Ed. Patrick Lavery. Recreational Geography (1974) 167–196. New York.
Mercer D. (1960). ‘‘Urban Recreational Hinterlands: A Review and Example’’. The Professional Geographer. 22/2 (1960) 74-78.
Özgüç N. (1977). ‘‘Sayfiye Yerleşmeleri: Gelişme ve Başlıca Özellikleri’’. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi 22 (1977) 143-162.
Özgüç N. (1996). Turizm Coğrafyası. İstanbul 1996.
Özgüç N. (1998). Turizm Coğrafyası. İstanbul 1998.
TMMOB. (2009). Türkiye’de Mimarlık. Ankara 2009.
Yağan N. B. & Binan C. Ş. (2017). ‘‘İstanbul'un Tarihi Sayfiye Alanlarındaki Yapıların Komşuluk İlişkileri Üzerine Bir Değerlendirme’’. Trakya Üniversitesi 10. Uluslararası Sinan Sempozyumu (27-28 Nisan 2017). Cilt 1 (2017) 129-138.
Yazıcıoğlu Z. (2001). 1950-1970'lerde İstanbul'da Konut Mimarisi: Bağdat Caddesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İTÜ, İstanbul 2001.
Url 1, http://www.mahallemistanbul.com/MahallemSEGE_/?i=2&v=2&t=2016&r=1 1 Mart 2018
Url 2, http://www.kartalkentder.org/tr/38764/Tarihsel-Gelisim Erişim Tarihi: 5 Aralık 2017
Url 3, https://ru.pinterest.com/pin/700591285754563953/ Erişim Tarihi: 8 Aralık 2017
Url 4, http://www.mimdap.org/?p=98350 Erişim Tarihi: 7 Aralık 2017
Url 5, http://www.marmaragundem.org/dragos-turistik-mobese-kameralari-izle.html Erişim Tarihi: 6 Mart 2018
Url 6, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/dragos-artik-sit-alani-39120313 Erişim Tarihi: 25 Aralık 2017
Url 7, http://www.dragoss.com/ Erişim Tarihi: 27 Aralık 2017
Url 8, https://tr.pinterest.com/pin/393853929890878463/ Erişim Tarihi: 21 Şubat 2018
Url 9, http://kentvedemiryolu.com/icinden-demiryolu-ustunden-ozellestirme-gecen-tekel/ Erişim Tarihi: 21 Şubat 2018
Url 10, http://mapio.net/pic/p-33805833/ Erişim Tarihi: 6 Mart 2018
Url 11, http://www.tutuneksper.org.tr/haberler/dernek-baskanimizin-roportaji Erişim Tarihi: 6 Mart 2018
Bora Çetin (Kamp Sakini) ile kişisel görüşme. İstanbul: Caddebostan, Ekim 2017.
DSİ (14. Bölge Müdürlüğü) ile kişisel görüşme. İstanbul: Çamlıca, Kasım 2017.
DSİ (14. Bölge Müdürlüğü Dragos Arşivi 2005) İstanbul.
Hülya Göksel (Dragos Arşivi 1996) İstanbul.
Hülya Göksel (Dragos Arşivi 1999) İstanbul.
Hülya Göksel (Dragos Doğayı Koruma Derneği Başkanı) ile kişisel görüşme. İstanbul: Kozyatağı, Nisan 2018.
Kartal Belediyesi (Bilgi İşlem Müdürlüğü ve Plan Proje Müdürlüğü) ile kişisel görüşme. İstanbul: Kartal, Kasım 2017.
Mehmet Öztürk (DSİ Personeli) ile kişisel görüşme. İstanbul: Çamlıca, Ocak 2018.
Merve Ertem (Mimar) ile kişisel görüşme. İstanbul: Dragos, Aralık 2017.
PTT (Yapı ve Teknik İşler Müdürlüğü Dragos Arşivi 2015) İstanbul.
Tuna Derin (Dragos Arşivi 1980) İstanbul.
Tuna Derin (PTT Eğitim Merkezi Müdürü) ile kişisel görüşme. İstanbul: Acıbadem, Aralık 2017.