Antikçağ Kaynaklarında ve Sonraki Seyahatnamelerde Kastamonu Kıyıları

Antikçağda Paphlagonia Bölgesinin sınırlarında yer alan Kastamonu, günümüzde Batı KaradenizBölgesi sınırları içinde kalır. Altı ilçesi bulunan Kastamonu şehrinin Karadeniz boyunca 170 kmlik birsahili bulunmaktadır. Bu ilçelerin tümü antikçağ kayıtlarında belgelenen antik kentler üzerine kurulmuşve bazıları antik isimlerinin kısmen değişmeleri ile günümüze gelmiştir. Kastamonu kıyılarındaki antikyerleşimlere dair yazılı kaynaklar Homeros ile başlayıp Bizans Dönemi sonlarına kadar devam etmekte- dir. Daha sonra kaleme alınan seyahatnameler ise bölgedeki yerleşimler hakkında detaylı bilgiler sunmuş- lardır. Bu bağlamda sahil bandı üzerindeki yerleşimler, yakın çevresinde olan Herakleia Pontike (KaradenizEreğli), Amastris (Amasra) ve Sinope (Sinop) gibi doğal limanlara sahip olmamasından dolayı söz ko- nusu bölgede yer alan yerleşimlerin çok fazla gelişemedikleri görülmektedir. Bu çalışma, kente ilişkinantik kaynakların ve 20. yüzyıl başına kadar buraya ziyarette bulunmuş seyyahların eserlerinden eldeedilen coğrafi, ekonomik ve sosyo-kültürel bilgilerin değerlendirmesini amaçlamaktadır.

The Kastamonu Coastline in Ancient Sources and in the Travelogues of Later Periods

Kastamonu, within the borders of the Paphlagonia Region in antiquity, is today in the WesternBlack Sea Region. The length of the Black Sea coastline of the province is 170 kilometers. Six of the townsin the province are located on the western coast of Black Sea. These towns were established at the sites ofthe ancient cities mentioned in the ancient records and the names of some of these towns have changedonly a little since antiquity. References to these settlements in written sources began with Homer andcontinued into the end of the East Roman Period. The sources from later periods provided more detailedinformation concerning these places. According to these sources, the settlements along this coastline didnot play an important role in history due to the lack of natural harbours, like those in nearby HerakleiaPontica (Karadeniz Ereğli), Amastris (Amasra) and Sinope (Sinop). In this study, the way these settlementsare mentioned in the ancient sources and in travelogues written from the beginning of the Medievalperiod into the 20thcentury are scrutinized, together with information concerning the archaeology,mythology, the social structure, economy and geography of this region.

PDF

___

Amm. Marc. Ammianus Marcellinus, Rerum Gestarum Libri. Trans. J. C. Rolfe, Loeb Classical Library Cambridge London 1935-1939.
Apoll. Rhod. argon. Apollonius Rhodius, Argonautica. Trans. R. C. Seaton, London/New York 1919.
Arr. Periplus Arriannus, Perip lus Ponti Euxini. Çev. M. Arslan, İstanbul, 2005.
Catull. Gaius Valerius Catullus, Carmina. Ed. C. Stuttaford, G. Bell and Sons 1912.
Cod. Just. Justinian I. The Code of Justinian and its Value. F. H. Blume, 1938; https://uwacadweb. uwyo.edu/blume&justinian/code-and-value.asp
Const. Proph. De Adm. Imp. Constantinus Porphyrogenitus, De Thematibus et de Admintranto Imperio. I. Bekkerus, Bonn, 1840.
Eust. Eustathius of Thessaloniki, Eustathii Commentarios in Homeri Iliadem et Odysseam: Studio Mathaei Devarii. Lipsia,1828.
Hdt. Herodotos, Historia, Çev. M. Ökmen, İstanbul, 1991.
Hieroclis. Hieroclis, Synecdemus et Notitiae graecae episcopatuum: accedunt Nili Doxapatrii Notitia patriarchatuum et locorum nomina immutata. Trans. G. Parthey, Berlin, 1866.
Hom. II. Homeros, Ilyada. Çev. A. Erhat - A. Kadir, İstanbul, 2003.
Lucian. Alex. Lucianos, Alexandros Pseudomantis. Trans. A. M. Harmon, Loeb Classical Library 1925.
Marcian. Perpl. Marcian (Marciani Heracleensis). Menipp i periplus maris interni (epitome Marciani) . Geographi Graeci Minores. I. Ed. K. Müller, Paris 1855.
Mela. Pomponius Mela, De Chorographia. Trans. G. Parthy, Berolini 1867.
Ovid. Met. Puplius Ovidivus Naso, Metamorphoses. Ed. B. More, Cornhill Publishing Co. 1922.
Plin. nat. Gaius Plinius Secundus, Naturalis Historia. Trans. J. Bostock-H. T. Riley, London 1855.
Ptol. geogr. Cladius Ptolemaeus, Geographika Hyphegegis. Trans. and Ed. E. L. Stevanson, New York, 1932.
Skylaks Perip . Pseudo Skylaks, Periplous. Trans. G. Shipley, 2002
Steph. Byz. Ethnika Stephanus Byzantinus, Stephani Byzantii, Ethnicorum quae supersunt. Augustus Meineke, Berolini, 1849.
Strab. Strabon, Geographika. Çev. A. Pekman, İstanbul 2003.
Suda. Suda, Suidae Lexicon ex recognitione. I. Bekkeri, Berolini, 1854.
Tabula Peutingeriana. Annalina Levi ve Mario Levi, Itineraria picta: Contributo allo stüdyo della Tabula Peutingeriana. (Roma: Bretschneider) 1967.
Theophr. hist. plant. Theophrastus, Historia Plantarum. Trans. A. Hort, Loeb Classical Library, Harvard University Press, London 1999.
Val. Flac. Gaius Valerius Flaccus, Argonauticon. Trans. J. H. Mozley, Loeb Classical Library, No 286, Harvard Ubiversity Pres. 1934.
Verg. Georg. Vergilius Maro, Georgica. Ed. J. B. Greenough, Boston: Ginn & Co., 1900.
Modern Literatür
Aleppo, P. (1836). The Travels of Macarius, Patriarch of Antioch: Part the Ninth: Conclusion of the Travels: Black Sea.-Anatolia- Syria. (Trans.: F. C. Belfour), London.
Alexiad. Anna Comnena (Komnene), The Alexiad. Ed. and Trans. E. A. Dawes. London: Routledge, Kegan, Paul, 1928.
Anonim. (1970). Türkiye Mülki İdare Bölümleri ve Bunlar Bağlı Köyler Belediyeler. Ankara: T. C. İçişleri Bakanlığı.
Belke, K. (1996). Paphlagonien und Honorias (Tabula Imperii Byzantini, 9). Wien.
Bore, E. (1840). Correpondance et Memories Dun Voyageur en Orient. Tome I, Paris.
Bostancı, E. (1952). Gökırmak Vadisinde Prehistuvar Araştırmalar, Yeni Paleolitik Buluntular. AÜDTCF Dergisi, IX (3), 137-142.
Bryer, A., & Winfield, D. (1985). The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos, II vols., Washington: Dumbarton Oaks Studies Twenty.
Clavijo, R. G. (1859). Narrative of the Embassy of Ruy Gonzales de Clavijo to the Court of Timur at Samarkand AD 1403-1406. (Trans.: C. R. Markhom), London.
Cramer, J. A. (1832). Geographical and Historical Description of Asia Minor with a Map. vol I, Oxford.
Cuinet, V. (1894). La Turquie D Asia Geographie Administrative, Tome Quatime. Paris.
DAnville, J. B. B. (1791). Compendium of Ancient Geography by MonsiurDAnville. (Trans.: L. J. Horsley), London.
Danoff, M. Chr. (1972). Zepyrium. RE X, 227-228, Stuttgart.
Di Cosmo N. (2010). Black Sea Emporia and the Mongol Empire: A Reassessment of the Pax Mongolica . Journal of the Economic and Social History of the Orient, 53 (1-2), 83-108.
Düring, B, & Glatz, C. (2010). The Cide Archaeological Project 2009: First Results. Anatolia Antiqua, XVIII, 203-213.
Düring, B. & Glatz, C. (2011). 2009 Cide Arkeoloji Projesi: İlk Sonuçlar. AST 28/1, 188-201.
Düring, B. S., & Glatz, C., & Şerifoğlu, T. E. (2012). The Cide Archaeological Project. Anatolia Antiqua, XX, 167-175.
Düring, B. S., & Şerifoğlu, T. E., & Glatz, C. (2012). 2010 Cide Arkeoloji Projesi: İkinci Sezon Sonuçlar. AST 29/3, 237-250.
Evliya Çelebi Sey. (1970). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Cilt 3, (Çev.: Z. Danışman), İstanbul.
Fontanier, V. (1834). Voyagen en Orient Entrepris Par Odre Du Governement Français De 1830A. 1833. Paris.
Glatz, C., & Düring, B. S., & Şerifoğlu T. E. (2011). The Cide Archaeological Project 2010: Second Preliminary report. Anatolia Antiqua, XIX, 279-288.
Hamilton, W. J. (1842). Research in Asia Minor, Pontus and Armenia with Some Account of Their Antiquities and Geology. Vol I. London.
Hirschfeld, G. (1883). Notes of travel in Paphlagonia and Galatia. JHS, IV, 275-281.
Hirschfeld, G. (1894). Aigialos. RE, I (1-2), 106. Stuttgart; Aiginetes. RE, I (1-2), 965. Stuttgart.
Hommaire, de Hell, X. (1854). Voyage en Turquie et en Perse execute Par Ordre du Gouvernemnt Français. Tome Premie, Paris.
Hommaire, de Hell, X.. (1860). Voyage en Turquie et en Perse execute Par Ordie du Governement Français, Tome Quatrime. Paris.
Jaupert, A. P. (1821). Voyage en Armenia et en Perse 1805-1806. Paris.
Katip Çelebi Cih. (2008). Cihannüma, İstanbul: Boyut Yayın Grubu.
Kökten, K. (1951). Kuzeybatı Anadolunun Tarihöncesi Hakkında Yeni Gözlemler. AÜDTCF Dergisi, X/2, 201-214.
Leach, J. (1986). Pompey the Great. New York: Routledge.
Leake, W. M. (1824). Journal of a Tour in Asia Minor: with Comparative Remarks on the Ancient and Modern Geography of that Country. London.
Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century After Christ. II vols. Princeton.
Marek, C. (1993). Stadt, Ära und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord-Galatia. Tübingen.
Marigny, E. T. (1847). New Sailing Directions for the Dardanelles, Sea of Marmara, Bosphorus, Black Sea and the Sea of Azov, London.
Minas, P. B. (1969). Karadeniz Kıyıları Tarih ve Coğrafyası 1817-1819, (Çev. H. D. Andreasyan), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. İstanbul.
Nowack, E. (1931). Journeys in Northern Anatolia. American Geographical Society , 21/1, 70-91.
Ostrogorsky, G. (1986). Bizans Devleti Tarihi. Çev.: F. Işıltan. Ankara: TTK Basımevi.
Primaudaie, F. E. (1848). Études sur le commerce au moyen âge. Histoire du commerce de la mer Noire et des colonies génoises de la Krimée. Paris.
Rottiers, B. E. A. (1829). Itinéraire de Tiflis à Constantinople. Brüksel.
Ruge, W. (1912). Garium Lokum. RE, VII (1), 1766. Stuttgart.
Ruge, W. (1919). Karambis. RE, X, 1937. Stuttgart; Kallistrata RE, X, 1730. Stuttgart.
Ruge, W. (1921). Kinolis. RE, XI, 435. Stuttgart.
Ruge, W. (1924). Kytoros. RE, XII (1), 224. Stuttgart.
Ruge, W. (1936). Timoloian. RE, VI (A.1), 1278. Stuttgart.
Ruge, W. (1949). Paphlagonia. RE, XVIII (4), 2516-2537. Stuttgart.
Şerifoğlu, T. E., & Düring, B. S., & Glatz, C. (2012). Cide ve Şenpazar 2009-2010 Yılı Arkeolojik Araştırmaları. Belleten, 227, 719-747.
Tavernier, J. B. (1712). Les six voyages de JEAN BAPT. TAVERNIER en Turquie, en Perse et aux Indes I. Utrecht.
Texier, C. (1862). Asie Mineure, Description Géographique,Historique et Archéologique des Provinces et des Villes de la Chersonnése dAsie. Paris.
Tournefort, J. P. (1741). A Voyage into the Levant. Vol III, (Trans.: J. Ozell) London.
Turan, O. (1993). Selçuklular Zamanında Türkiye. Ankara: Boğaziçi Yayınları.
Vivien, S. M. (1852). Description Historique et Geographique de LAsia Mineure. Tome II, Paris.
Yücel, Y. (1988). Çobanoğulları ve Candaroğulları Beyliği I, Ankara: TTK Basımevi.
Zgusta, L. (1984). Kleinasiatische Ortsnamen. Heidelberg.