Türkiye'de Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Kamu Hastanelerinin Etkinliği

Türkiye’de 2003 yılından başlatılan Sağlıkta Dönüşüm Programıyla (SDP) sağlık alanında önemli reformlar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, 2009-2014 döneminde SDP’nin etkileri altında, Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin teknik etkinliğinin yanında bazı çevresel ve kurumlara özgü faktörlerin hastanelerin teknik etkinliği üzerindeki etkilerinin araştırılmasıdır. 301 hastanesinin etkinlik hesaplamaları her yıl için Veri Zarflama Analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, 2010 ve 2012 dönemleri öncesi ve sonrası için, hastanelerin toplam faktör verimliliğindeki değişimler Malmquist indeksi yöntemiyle hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, 2010 ve 2012 sonrası verimlilikteki artış oranları önceki dönemlere kıyasla düşüş eğilimi göstermektedir. Sonuç olarak, hastanelerde teknolojik ilerleme olmasına rağmen, hastanelerin toplam faktör verimliliğinde düşüş görülmektedir.

Health Transformation Program in Turkey and Efficiency of Public Hospitals

Under Health Transformation Program (HTP), many important reforms have been carried out in health sector of Turkey since 2003. The purpose of this study is to investigate the technical efficiency of the Ministry of Health Hospitals under the impacts of the HTP during the period 2009-2014 in addition to the effects of some environmental and institutional factors on the technical efficiency of the hospitals. The efficiency calculations of 301 hospitals were carried out by Data Envelopment Analysis for each year. Also, before and after the 2010 and 2012 periods, the variations in total factor productivity of the hospitals have been calculated by the method of Malmquist index. According to the obtained results, after the periods 2010 and 2012, the rates of increase in efficiency have a downward trend as compared to previous periods. As a result, despite technological improvement in the hospitals, there seems to be a decline in total factor productivity of hospitals.

Keywords:

Health Transformation Program, Malmquist Index, Data Envelopment Analysis, Healthcare policy Panel Data,

PDF

___

Akdağ, R. (2011). T.C. Sağlık Bakanlığı Yataklı Sağlık Tesisleri Planlama Rehberi Özet Kitap. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
Aletras, V., Kontodimopoulos, N., Zagouldoudis, A. ve Niakas, D. (2007). “The Short-Term Effect on Technical and Scale Efficiency of Establishing Regional Health Systems and General Management in Greek NHS Hospitals”. Health Policy, 83: 236–245.
Atılgan, E. (2012). Hastane Etkinliğinin Stokastik Sınır Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi: TC Sağlık Bakanlığı Hastaneleri İçin Bir Uygulama. Yayınlanmış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Atılgan, E. (2016a). “Stochastic Frontier Analysis of Hospital Efficiency: Does the Model Specification Matter?”. Journal of Business, Economics and Finance (JBEF), 5(1): 2146–7943.
Atılgan, E. (2016b). “The Technical Efficiency of Hospital Inpatient Care Services: An Application for Turkish Public Hospitals”. Business and Economics Research Journal, 2: 203-214.
Banker, R. D., A. Charnes, ve Cooper, W. W. (1984). “Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis”. Management Science, 30(9): 1078-1092.
Barış E., Mollahaliloglu S. ve Aydin S. (2011). “Health Care in Turkey from Laggard to Leader”. British Medical Journal, 34, c7456.
Caves, D. W., Christensen, L. R. ve Diewert, W. E. (1982). “The Economic Theory of Index Numbers and the Measurement of Input, Output, and Productivity”. Econometrica, 50(6): 1393-1414.
Charnes, A., Cooper, W. ve Rhodes, E. (1978). “Measuring the Efficiency of Decision Making Units”. European Journal of Operational Research, 2: 429–444.
Chen, S. N. (2006). “Productivity Changes in Taiwanese Hospitals and the National Health Insurance”. The Service Industries Journal, 26: 459-477.
Coelli, T. J. (1996). A Guide to DEAP Version 2.1: A Data Envelopment Analysis (Computer) Program, Working Paper 08/96. Centre for Efficiency and Productivity Analysis (CEPA) Working Paper 08/96, Australia.
Çalışkan, Z. (2016). “Kamu Hastane Birlikleri Performansının Pabón Lasso Modeli İle Analizi”. Sosyal Güvence Dergisi, 5(10): 1-24.
Erus, B. ve Hatipoglu, O. (2013). On the Efficiency of Public Hospitals in Turkey, Bogazici University Working Papers 2013/08.
Färe, R., Grosskop, F. S., Lindgren, B. ve Roos, P. (1992). “Productivity Changes in Swedish Pharmacies 1980–1989:A Non-parametric Malmquist Approach”. Journal of Productivity Analysis, 3(1): 85–101.
Färe R., Grosskop, F. S., Lindgren B. ve Roos P. (1994). “Productivity Developments in Swedish Hospitals: a Malmquist Output Index Approach”. Charnes et.al. (Ed.), Data Envelopment Analysis: Theory, Methodology and Applications, Kluwer, Boston, 253-272.
Färe R. ve Grosskopf, S. (2006). Intertemporal Production Frontiers: With Dynamic DEA, First edition. Kluwer Academic Publishers, Boston.
Farrell, M. J. (1957). “The Measurement of Productivity Efficiency”. Journal of The Royal Statistical Society, 120: 253–290.
Hollingsworth, B. (2003). “Non-Parametric and Parametric Applications Measuring Efﬁciency in Health Care”. Health Care Management Science, 6(4): 203–218.
Hollingsworth, B. (2008). “The Measurement of Efﬁciency and Productivity”. Health Economics, 17(10): 1107-1128.
Hussey, P. S., Vries, H., Romley, J., Wang, M. C., Chen, S. S., Shekelle, P.G. ve McGlynn, E. A. (2009). “A Systematic Review of Health Care Efﬁciency Measures”. Health Services Research, 44(3): 784-805.
Iezzoni, L. I. (2003). Risk Adjustment for Measuring Healthcare Outcomes, 3rd Edition. Health Administration Press, Baltimore.
Jacobs, R., Smith, P. ve Street, A. (2006). Measuring Efficiency in Health Care: Analytical Techniques and Health Policy. Cambridge University Press, New York.
Keskin, H. İ. (2018). “Türkiye’de Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarının Koruyucu Sağlık Hizmeti Etkinliğine Aile Hekimliği Sisteminin Etkileri: Stokastik Sınır Analizi Yaklaşımı”. Terzioğlu, K. (Ed.), Ekonometride Güncel Konular, Gazi Kitabevi, Ankara, 273-286.
Linna, M. (2000). “Health Care Financing Reform and the Productivity Change in Finnish Hospitals”. Journal of Health Care Finance, 26: 83-100.
O’Neill, L., Rauner, M., Heidenberger, K. ve Kraus, M. (2008). “A Cross-National Comparison and Taxonomy of DEA-Based Hospital Efﬁciency Studies”. Socio-Economic Planning Sciences, 42, 158–189.
OECD (2008). “OECD Reviews of Health Systems Turkey”. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/9789264051096-en.pdf?expires=1541067523&id=id&accname=ocid53022152&checksum=C1ACFC4A2E194E3D3EEC3DE268347D16 (erişim tarihi: 07.09.2014)
Özgen, H., Şahin, I. ve Yalcin, B. P. (2015). “Financial Catastrophe and Poverty Impacts of Out-of-pocket Health Payments in Turkey”. European Journal of Health Economics, 16: 255-270.
Ramanathan, R. (2003). An Introduction to Data Envelopment Analysis: A Tool for Performance Measurement. Sage Publications, India.
Sağlık Bakanlığı (2003). Sağlıkta Dönüşüm Programı, Sağlık Bakanlığı, Ankara.
Sağlık Bakanlığı (2015). “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014”. http://www.saglik.gov.tr/Eklenti/5119,yilliktrpdf.pdf?0 (erişim tarihi: 24.06.2016).
Saltman, R.B. ve Figueras, J. (1997). European Health Care Reform. Analysis of Current Strategies. World Health Organisation Regional Office for Europe, Copenhagen.
Saltman, R.B. ve Von Otter , C. (1995). “Introduction”. Saltman RB and von Otter C. (Ed.) Implemented Planned Markets in Health Care. Open University Press.
Sommersguter-Reichmann, M. (2000). “The Impact of the Austrian Hospital Financing Reform on Hospital Productivity: Empirical Evidence on Efficiency and Technology Changes Using a Nonparametric Input-Based Malmquist Approach”. Health Care Management Science, 3: 309–321.
Sülkü, S. N. (2012). “The Health Sector Reforms and the Efﬁciency of Public Hospitals in Turkey: Provincial Markets”. European Journal of Public Health, 22(5): 634-8.
Şahin İ, Özcan, Y.A. ve Özgen, H. (2011). “Assessment of Hospital Efﬁciency under Health Transformation Program in Turkey”. Central European Journal of Operations Research, 19(1): 19–37.
Tatar, M. ve Kanavos, P. (2006). “Health Care Reform in Turkey”. Health Policy Development, 12, 20–1.
T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). “İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması”. https://www.ab.gov.tr/files/ardb/evt/2_turkiye_ab_iliskileri/2_2_adaylik_sureci/2_2_8_diger/tckb_sege_2013.pdf (erişim tarihi: 04.08.2017)
Temür, Y. ve Bakırcı, F. (2008). “Türkiye'de Sağlık Kurumlarının Performans Analizi: Bir VZA Uygulaması”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3): 261-281.
Worthington, A. (2004). “Frontier Efficiency Measurement in Health care: A Review of Empirical Techniques and Selected Applications”. Medical Care Research and Review, 61: 135-170.
Yeşilyurt, M. E. (2007). “Türkiye’de Eğitim Hastanelerinin Etkinlik Analizi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1): 61–74.
Yiğit, V. (2016). “Hastanelerde Teknik Verimlilik Analizi: Kamu Hastane Birliklerinde Bir Uygulama”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2): 9-16.