Kuruluş Gelişim ve Değişim Süreçleriyle Talas Amerikan Koleji

Hıristiyanlığı dünyaya yayma amacıyla 27 Haziran 1810 tarihinde Boston’da kurulmuş en kıdemli ve etkili Protestan misyoner örgütü olan Amerikan Board Teşkilatı, ilk olarak 1820 yılında Osmanlı Devleti topraklarına ulaşmış ve adeta bir örümcek ağı gibi teşkilatlanmıştır. İşte Amerikan Misyonu’nun Türkiye’de kurulup teşkilatlanmasında en önemli ağ merkezlerinden biri Kayseri-Talas İstasyonu olup burada Amerikan Board misyonerlerince eğitim faaliyetleri sürdürülmüştür. Kısaca bu çalışmada Amerikan Misyonu’nun Kayseri-Talas’taki eğitim faaliyetleri kapsamında kuruluşundan kapanışına dek Talas Amerikan Koleji ve faaliyetleri aktarılmakta ve bu çalışmanın Türk Eğitim Tarihi’ne katkı sağlaması amaçlanmaktadır. Araştırmamızın büyük bölümü ABCFM raporlarına dayanmış ve yapılmış çalışmalarla da desteklenmiştir. Makale sonucunda Osmanlı eğitim sistemine kendi amaçları doğrultusunda giren ABCFM’nin teşkilatlanma sürecini tamamladıktan sonra Kayseri-Talas istasyonunda eğitim kuruluşları açarak çalışmalarını “kurumsal” düzeye taşıdığı görülmüştür. I.Dünya Savaşı sırasında Talas Amerikan Koleji’nin faaliyetleri sekteye uğramıştır; Kurtuluş Savaşı’nın zaferle neticelenmesi ve sonrasında Cumhuriyet’in ilan edilmesiyle oluşturulan laik ve milli bir devlet yapısı gereğince bu yabancı okulların “merkezi” eğitim yapısına bağlı kalması sağlanmıştır

Talas American College With Organization, Development And Change Processes

The American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM), which was the oldest and the most effective missionary organization founded to spread Christianity to the world on June 27, 1810 in Boston, firstly reached the Ottoman Empire in 1820 and organized like a spider web. Here, Kayseri-Talas statiton was one of the most important network centers in American Mission’s establishing and organizing in Turkey; and educational activities were carried on by the American Board missionaries. In short, in this study from the opening to the closing of Talas American College and its activities are conveyed in terms of American Mission’s educational activities in Kayseri-Talas statiton, and this study is aimed to contribute to the History of Turkish Education.

PDF

___

ABCFM The 88th Annual Report of the ABCFM. Boston. 1897-1898. [Google Scholar]
ABCFM The 109th Annual Report of the ABCFM. Boston. 1918-1919. [Google Scholar]
ABCFM. American Board of Comissioners for Foreign Mission. (BOARD) [Google Scholar]
Akgün,S.(1998). Amerikalı Misyonerlerin Ermeni Meselesinde Rolü. Atatürk Yolu Dergisi. C. 1, S. 1. 1-12 [Google Scholar]
American School For Boys. (TY). Talas-Kayseri. Turkey. [Google Scholar]
Asiatic Turkey: A Sketch of The Missions of the American Board.(1908). Printed for the American Board. Boston. Massachusetts. [Google Scholar]
Bağceci, Y. (2008). Osmanlı Devletinde Amerikan Misyonerlerinin Ermenilere Yönelik Eğitim Faaliyetleri. Turkish Studies. Vol. 3. No. 4. 169-192. [Google Scholar]
Bartholomew, A. (1989). A History of Tarsus American School. 1888-1988: The Evolution of A Missionary Institution In Turkey. (Doctorate Thesis), Bryn Mawr College. [Google Scholar]
Bartlett, S. C. (1889). Historical Sketch of The Missions of the American Board: Turkey Report. Published by American Board. Boston. [Google Scholar]
Büyükkarcı, S. (2001). Amerikan Okulları Üzerine Bir Araştırma. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Selçuk Üniversitesi. Sayı 9. 9-52. [Google Scholar]
Çabuk, M. (2008). Maraş’ta Misyoner Faaliyetleri ve Misyoner Okulları. Ukde yay. Kahramanmaraş. [Google Scholar]
Demir, C. (2008). Kayseri, Niğde, Nevşehir Üçgeninde Amerikan Board’un Eğitim Faaliyetleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri. [Google Scholar]
Demir, C. (2014). Amerikan Board’un İzmir’deki Faaliyetleri ve İzmir Uluslararası Kolej, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. [Google Scholar]
Demir,(2012). Amerikan Board Belgelerine Göre Talas Amerikan Kız ve Erkek Kolejleri. Turkish Studies.Volume 7/4. Ankara. 1405-1420. [Google Scholar]
DLIR Arşivi. Digital Library For International Research [Google Scholar]
Dwight, H. G. O. (1854). Christianity In Turkey: A Narrative of The Protestant Reformation In the Armenian Church. Published by J. Nisbet and Co., London, [Google Scholar]
Eddy, D.B. (1913). What Next In Turkey: Glimpses of The American Board’s Work In The Near East. The American Board. Boston. [Google Scholar]
Elmacı, M.E. (2013). Bir Semt Bir Bina: Nato Binası. Amerikan Koleji’nden Kızılçullu Köy Enstitüsü’ne. İzmir Büyükşehir Belediyesi Yay. İzmir. [Google Scholar]
Ertuğrul, H. (2010). Kültürümüzü Etkileyen Okullar: Günümüzde Misyonerlik Faaliyetleri. Nesil Yay. İstanbul. [Google Scholar]
Esenkal, E, (2007). Yabancı Ülkeler Tarafından Osmanlı Coğrafyasında Açılan Okullar, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Edirne. [Google Scholar]
Farnsworth, W. A. (1892). Sketch of the Cesarea Station. The Missionary Herald, Vol. 88. No.1. Boston. Press of Samuel Usher. 1-2. [Google Scholar]
Fensham, F.A & Lyman, M.I. & Humphrey, H. B., (1908). A Modern Crusade In The Turkish Empire. Published by Woman’s Board of Missions of the Interior. Chicago. [Google Scholar]
Güler,Y. (2005). Osmanlı Devleti Dönemi Türk-Amerikan İlişkileri (1795-1914). Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. C. 6, S. 1. 227-240. [Google Scholar]
Gündüz, Ş. & Aydın, M, (2002). Misyonerlik, Hıristiyan Misyonerler, Yöntemleri ve Türkiye'ye Yönelik Faaliyetleri. Kaknüs Yay. İstanbul. [Google Scholar]
Haydaroğlu, İ.P. (1990). Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar. Kültür Bakanlığı Yay. Ankara. [Google Scholar]
Hopkins, E. W. & Moore, G. F. & Halidi, M. & Ferruh, Ö. (2006). Tarihte ve Günümüzde Misyonerlik. Örgün Yay. İstanbul. [Google Scholar]
Kayseri Ansiklopedisi. Cilt 1. 2. [Google Scholar]
Kılıç, R (2006). Misyonerlik Faaliyetleri ve Türkiye’ye Yönelik Misyoner Faaliyetleri. TÜBAR. XIX/2006 Bahar. 328-337. [Google Scholar]
Kocabaşoğlu, U.(1989). Anadolu’daki Amerika (Kendi Belgeleriyle 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları. Arba Yay. İstanbul. [Google Scholar]
Mission of ABCFM in Turkey. (1904). Constantinople. [Google Scholar]
Ortaylı, İ. (1979). Türk İdare Tarihi. TODAİE Yay. Ankara. [Google Scholar]
Öksüz, M. (2010). Osmanlı Topraklarında Hukuki Statü Arayışı ve Varlık Mücadelesinde Amerikan Kurumları. History Studies. C. 2. S. 1. 147-187. [Google Scholar]
Özmerdivenli, Y. (1996). Talas Amerikan Koleji (1889–1967). Kayseri Lisesi Dergisi. Yıl.3. Sayı.6 . 8-13. [Google Scholar]
Özsoy, H. (1991). Dünden Bugüne Talas. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Kayseri. [Google Scholar]
Özsoy, H. (1995). Kayseri’deki Amerikan Misyoner Faaliyetleri ve Talas Amerikan Koleji. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi. Kayseri. [Google Scholar]
Öztürk, A. (2007). Amerikan Board’un Kurulusu, Teşkilatlanması ve Osmanlı Devleti’nde Kurduğu Misyonlar. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 23, Kayseri. 63-74. [Google Scholar]
PABCFM. Papers of American Board of Comissioners for Foreign Mission, [Google Scholar]
Putney, C & Burlin, P.T, (2012). The Role of the American Board In the World: Bicentennial Reflections on the Organization’s Missionary Work. 1810–2010. USA. [Google Scholar]
Selvi, H. & Demirkol, K. (2012). Osmanlı Devleti’nde Amerika Birleşik Devletleri Vatandaşlarının Hukuku ve Karşılaşılan Bazı Problemler. History Studies. Cilt. 4. Özel Sayı. 327-349. [Google Scholar]
Sevinç, N. (2002). Osmanlı’dan Günümüze Misyoner Faaliyetler. (Okullar, Kiliseler, Yardım Kuruluşları). Milenyum Yay. İstanbul. [Google Scholar]
Sezer, A. (1999). Osmanlı Döneminde Misyonerlik Faaliyetleri. Osmanlı. Cilt. 2. Ankara. 181-195. [Google Scholar]
Sezer, A. (1999). Osmanlı’dan Cumhuriyete Misyonerlerin Türkiye'de Eğitim ve Öğretim Faaliyetleri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. Ankara. 169-183. [Google Scholar]
Stone, F.A. (1984). Academies For Anatolia. University Press of America. New York. [Google Scholar]
Stone, F.A.(2011). Sömürgeciliğin Hasat Mevsimi. Anadolu’da Amerikan Misyoner Okulları. Dergah Yay. İstanbul. [Google Scholar]
Strong, W.E. (1910). The Story of The American Board: An Account of The First Hundred Years of The American Board of Commissioners for Missions, The Pilgrim Press, Boston. [Google Scholar]
Summary of the Reports of Stations of the Mission of the ABCFM to Western Turkey. (1901), İstanbul. [Google Scholar]
Taşkent, E. (1952). The History of Our School. Banner, Talas American School For Boys. İst. Marifet Basımevi. 4-8. [Google Scholar]
The American School At Talas. The New York Times. 24 Kasım 1889, [Google Scholar]
The Encyclopedia of Missions. (1904). Second Edition. [Google Scholar]
The Gospel In All Lands. (1881). Vol. III. No. 6. Bible House. New York. [Google Scholar]
Uludağ, Z. (2009). Bütüncül (Holistik) Eğitim Felsefesi Zarureti. Uluslararası Eğitim Felsefesi Kongresi. Eğitim Bir Sen Yay. Ankara. 45-56. [Google Scholar]
WBM. Women Board of Mission. [Google Scholar]