A. Selcen ARSLANGİLAY, Demet SOMUNCUOĞLU ÖZERBAŞ, PINAR BİLASA

Lise Öğretmenlerinin Liderlik Stilleri ile Olumlu Sınıf İklimi Sağlama Özelliklerinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, lise öğretmenlerinin sınıf içindeki liderlik stillerini ve olumlu sınıf iklimi sağlama özelliklerini bazı demografik değişkenlere göre tespit ederek liderlik stillerinin olumlu sınıf iklimi sağlama üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 27 Şubat - 3 Mart 2017 tarihleri arasında Rize Hizmet İçi Eğitim Enstitüsünde düzenlenen “Sınıf Yönetimi Dersi Hizmet içi Eğitim Kursuna” katılan 101 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada tüm çalışma grubuna ulaşmak amaçlandığından örneklem seçimine gidilmemiştir. Araştırma ile ilgili veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu”, Deniz ve Hasancebioğlu (2003) tarafından geliştirilen 17 maddelik “Öğretmen Liderlik Stili Ölçeği” ve Gülbahar (2016) tarafından geliştirilen 25 maddelik “Öğretim Elemanlarının Olumlu Sınıf İklimi Sağlama Yeterlikleri Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Kişisel bilgi formundan elde edilen bilgiler frekans ve yüzde dağılımı ile ölçeklerden elde edilen veriler ise aritmetik ortalama ve standart sapma ile ikili karşılaştırmalarda dağılımın normalliğine göre “t” testi veya Mann Whitney U testi, ikiden fazla değişken gruplarının karşılaştırılmasında ise dağılımın normalliğine göre tek yönlü varyans analizi veya Kruskal Wallis-H testi ile analiz edilmiştir. Bunun yanı sıra öğretmenlerin liderlik stilleri ile olumlu sınıf iklimi sağlama yeterlilikleri arasında anlamlı bir ilişki bulunma durumu korelasyon analizi ile test edilmiştir. Görüşler arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı p=0.05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin yarı demokratik liderlik stiline sahip oldukları görülmüştür. Öğretmenlerin cinsiyetlerine, hizmet yıllarına, eğitim düzeylerine göre liderlik stilleri arasında anlamlı bir fark yoktur. Tüm öğretmenler olumlu sınıf iklimi sağlama açısından yeterlidir. Bu durumu eğitim durumu ve kıdem etkilememektedir. Öğretmenler olumlu sınıf iklimi sağlama konusunda tüm mesleki kıdem düzeylerinde yeterlidir. Bununla birlikte öğretmenlerin yarı demokratik liderlik stil özellikleri iyileştikçe olumlu sınıf iklimi sağlama yeterlilikleri artmaktadır. Öğretmenlerin demokratik/katılımcı liderlik stillerine ulaşma düzeylerine yönelik olarak neler yapılabileceği araştırılmalıdır. Öğretmenlerin sahip oldukları liderlik stillerinin nasıl kazanıldığına ilişkin görüşme yoluyla araştırmalar yapılmalıdır. Öğretmenlerin nasıl olumlu sınıf iklimi sağladıklarına ilişkin gözlem yöntemi kullanılarak araştırmalar yapılabilir.

An Analysis of the Impact of High School Teachers’ Leadership Styles on Creating a Positive Classroom Climate

The aim of this research is to investigate the impact of high school teachers’ leadership styles on creating a positive classroom climate in terms of some demographic variables. The study group was composed of 101 high school teachers who attended the in service training on “Classroom Management” in Rize on February 27-March 3, 2017. No sample was chosen as the whole study group was reached. Data were collected via the “Personal Information Form” prepared by researchers and 17-item “Teacher Leadership Style Scale” developed by Deniz and Hasancebioğlu (2003) and 25-item “Instructors’ Proficiencies of Providing Positive Classroom Atmosphere Scale” developed by Gülbahar (2016). Data obtained from the personal information form was analyzed with frequency and percentage distribution whereas data from the scales with arithmetic mean and standard deviation and according to distribution normality with t test or Mann Whitney U test in paired comparisons and more than two variable groups one way variance analysis and Kruskal Wallis-H test according to the normality of the distribution. Whether there was a meaningful relationship between teachers’ leadership styles and creating positive classroom climate competencies was analyzed via correlation analysis. The results of the research indicate that teachers have semi democratic leadership styles and there is no meaningful difference in teachers’ leadership styles in terms of gender, service year, and educational levels. All teachers are competent in creating positive classroom climate. Educational levels and service year do not effect this. However, as the semi democratic leadership style qualities of the teachers are improved their competences in creating a positive classroom climate increases. What could be provided to teachers in reaching democratic/participant leadership styles could be investigated. How teachers acquire their leadership styles could be searched with interviews and studies on how teachers create a positive classroom climate could be investigated with observations.

PDF

___

Adıay, S. (2011). Başarı düzeyleri farklı ilköğretim 7. sınıf ortamlarının örtük programın sınıf iklimi boyutu açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. [Google Scholar]
Akınoğlu, O. (2002). Sınıfta grup etkileşimi. Z. Kaya (Ed.). Sınıf yönetimi (2. Basım). Ankara: PegemA Yayıncılık. [Google Scholar]
Aslan, M. (2011). Öğretmen liderliği davranışları ve sınıf iklimi: Öğretmen ve öğrenci görüşleri bağlamında bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. [Google Scholar]
Barr, J. J. (2016). Developing a positive classroom climate. Manhattan: The IDEA Center. [Google Scholar]
Çengel, M. (2013). Sınıf ikliminin oluşması sürecinde örtük program: meslek liseleri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. [Google Scholar]
Deniz, L. & Hasançebioğlu, T. (2003). Öğretmen liderlik stillerini belirlemeye yönelik bir ölçek çalışması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 17, 55-62. [Google Scholar]
Drobot, L. & Roşu, M. (2012). Teachers’ leadership styles in the classroom and their impact upon high school students. International Conference of Scientific Paper, Afases 2012, Brasov, 24-26 May 2012. [Google Scholar]
Eğitim Yönetimi. (2018). Bilge Kağan yazıtları ve liderlik kuramları. http://egitimyonetimi.org/bilge-kagan-yazitlari-ve-liderlik-kuramlari [Google Scholar]
Gülbahar, B. (2016). Öğretim elemanlarının olumlu sınıf iklimi sağlama yeterlikleri ölçeğinin geliştirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(36), 267-279. [Google Scholar]
Güllü, M. & Arslan, C. (2009). Beden eğitimi öğretmenlerinin liderlik stilleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 353-368. [Google Scholar]
Güven, B. & Demirhan, G. (2006). Beden eğitimi öğretmenlerinin sınıf yönetiminin öğretmen davranışı boyutuna ilişkin görüşleri. Spor Bilimleri Dergisi, 17(4), 158-172. [Google Scholar]
Hay. K. W., Miskel, G. C. & Tarter, C. J. (2012). Educational administration theory, research, and practice. (Ninth Edition). New York: Random House. [Google Scholar]
Heitzmann, J. (2009). The influence of the classroom climate on students’ motivation. In R. Lugossy, J. Horváth, & M. Nikolov (Eds.), UPRT 2008: Empirical studies in English applied linguistics (pp. 207-224). Pécs: Lingua Franca Csoport. [Google Scholar]
İlgar, L. (2000). Eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf yönetimi (2. Basım). İstanbul: Beta Basım. [Google Scholar]
Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. [Google Scholar]
Li, C., Fang, R., Chen, H. & Tsai, H. (2009). The research of teacher’s KM-classroom climate and learning attitude. International Journal of Education and Information. Technologies, 3(3). [Google Scholar]
Maral, M. (2016) Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile çatışma çözme stratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. [Google Scholar]
Ocak, S. (2014). Okul müdürü ve öğretmenlerin liderlik stillerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]
Özden, Y. (2005). Sınıf içinde öğrenme-öğretme ortamının düzenlenmesi. Emin Karip (Ed.), Sınıf yönetimi İçinde (ss. 39-73). Ankara: PegemA Yayıncılık. [Google Scholar]
Seçgel, N. (2005). Müzik öğretmenlerinin liderlik stilleri. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]
Sieberer-Nagler K. (2016). Effective Classroom-Management & Positive Teaching. English Language Teaching, 9(1), 161-172. [Google Scholar]
Smith, G., Minor, M., Brashen, H. & Remaly, K. (2017). Successful ınstructional leadership styles in education. Journal of Instructional Research, 6. Grand Canyon University. [Google Scholar]
Taşpınar, M. (2017). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamalı nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. [Google Scholar]
Tuğsavul, F. T. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin ve sınıf öğretmenlerinin liderlik davranışlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]