MEHMET YILMAZ, FERHAT KARAKAYA, OSMAN ÇİMEN, Merve ADIGÜZEL

Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Ekolojik Vatandaşlık Düzeylerinin İncelenmesi

Ekolojik vatandaşlık küresel boyutta bireyleri ilgilendiren bir kavramdır. Bu nedenle, bireylerin ekolojik vatandaşlık düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu araştırmada, fen bilgisi öğretmen adaylarının ekolojik vatandaşlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 151 fen bilgisi öğretmen adayından oluşmaktadır. Tarama modeline göre gerçekleştirilen araştırmada, veri toplama aracı olarak “Ekolojik Vatandaşlık Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek; katılım, sürdürülebilirlik, sorumluluk, hak ve adalet olmak üzere 4 faktörden oluşmaktadır. Ekolojik vatandaşlık ölçeğinin Cronbach-alfa iç tutarlılık katsayısı 0.88 olarak bulunmuştur. Araştırma sonucunda, çevre dersi alma, çevre ile ilgili bir etkinliğe katılma, sınıf düzeyi ve akademik başarı düzeyine göre fen bilgisi öğretmen adaylarının ekolojik vatandaşlık düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Ancak cinsiyete göre ekolojik vatandaşlığı oluşturan sadece hak ve adalet boyutunda istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir.

Investigation of ecological citizenship levels pre-service science teachers’

Ecological citizenship is a concept that concerns individuals on a global scale. For this reason, it is very important to determine the factors affecting the level of ecological citizenship of individuals. In this study, it was aimed to investigate the ecological citizenship levels pre-service science teachers' in terms of various variables. The study group consisted of 151 pre-service science teachers from a public university in the 2018- 2019 academic year. Ecological Citizenship Scale was used as the data collection tool in the study conducted according to the screening model. Scale; participation, sustainability, responsibility, rights and justice. As a result of the research, it was determined that there is a statistically significant difference in the level of ecological citizenship of pre-service science teachers according to taking environmental lessons, participating in an activity related to environment, grade level and academic achievement level. However, it was determined that there is a statistically significant difference in the dimension of only rights and justice which constitute ecological citizenship in terms of gender.

PDF

___

Akıllı, M., & Genc, M. (2015). Middle school environmental literacy of students took analyzed in terms of the size of the different variables. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 81-97.
Arık, S. & Yılmaz, M. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ve çevre kirliliğine yönelik metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1147-1164.
Aydın, M., Dündar, R., Korkut, Ş. (2016). Türkiye’de ekolojik okuryazarlık eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, (USBES Özel Sayı II), 1160- 1172.
Balgopal; M. M. & Wallace, A. M. (2009). Decisions and dilemmas: using writing to learn activities to increase ecological literacy. The Journal of Environmental Education, 40(3), 13-26.
Barr, S. (2003). Strategies for sustainability: Citizens and responsible environmental be-haviour. Area, 35(3), 227-240.
Bülbül, S. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre etiği algıları üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Casey, P. J., & Scott, K. (2006). Environmental concern and behaviour in an Australian sample within an ecocentric-anthropocentric framework. American Journal of Psychology, 58(2), 57-67.
Dobson, A. (2003). Citizenship and the environment. Newyork: Oxford University Press.
Ek, H. N., Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G., & ġeker, S. (2009). Adnan Menderes Üniversitesinin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125-136.
Gerçek, C. (2016). Üniversite öğrencilerinin çevre etiğine yönelik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1100-1007.
Green, C., Medina-Jerez, W., & Bryant, C. (2016). Cultivating environmental citizenship in teacher education. Teaching Education, 27(2), 117-135.
Jagers, S.C., & Matti, S. (2010). Ecological sitizens: Identifying values and beliefs that support individual environmental responsibility among Swedes. Sustainability, 2, 1055-1079.
Karakaya, F., & Yılmaz, M. (2017). Environmental ethics awareness of teachers. International Electronic Journal of Environmental Education, 7(2), 105-115.
Karakaya, F., Avgın, S. S., & Yılmaz, M. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye yönelik etik tutumlarının incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 5(2), 225-232.
Karakaya, F., Avgin, S. S., & Yilmaz, M. (2017). Environmental literacy dimensions of pre-service teachers. Üniversitepark Bülten, 6(1), 95-108
Karasar, N.(2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
Karatekin, K. (2019). Model review related to the effects of teachers' levels of ecological citizenship. International Electronic Journal of Environmental Education, 9(1), 46-61.
Karatekin, K., & Uysal, C. (2018). Ecological citizenship scale development study. International Electronic Journal of Environmental Education, 8(2), 82-104.
Keles, Ö., & Özer, N. (2016). Determination of pre-service science teachers' level of awareness of environmental ethics in relation to different variables. International Journal of Environmental and Science Education, 11(14),7286-7297.
Keleş, Ö. & Aydoğdu, M. (2010). Application and evaluation of ecological footprint as an environmental education tool. International Online Journal of Educational Sciences, 2(1), 65-80.
Knapp, D., & Benton, G. M. (2006). Episodic and semantic memories of a residential environmental education program. Environmental Education Research, 12(2), 165-177.
Koç, A., Çorapçıgil, A., & Doğru, M. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1),39-52.
Koç, H., & Karatekin, K. (2013). An investigation into geography teacher trainees’ environmental literacy levels with respect to various variables. Marmara Journal of Geography, 28(1),139-174.
Martinsson, J. & Lundqvist, L.J. (2010). Ecological citizenship: coming out “clean” without turing “green”? Environmental Politics, 19(4), 518-537.
MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar (9.,10.,11. Ve 12. Sınıf) öğretim programı.. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937- FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0 M%20PROGRAMI2018.pdf adresinden 25.05.2019 tarihinde alınmıştır.
Özden, D. Ö., & Öztürk, C. (2019). Birer çevresel vatandaş olarak ilköğretim öğrencileri: 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin çevresel sorumlu vatandaş davranışlarının incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (Özel Sayı),363-392. DOI: 10.17494/ogusbd.548519.
Özdemir Özden, D. (2011). İlköğretim okullarında çevresel vatandaşlık eğitimi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Özmen, H., Özdemir, S. (2016). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının çevre eğitimine yönelik düşüncelerinin tespiti. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1691-1712.
Saiz, A. V. (2005). Globalisation, cosmopolitanism and ecological citizenship. Environmental Politics, 14(2), 163-178.
Sungur, A.S. (2017). Lisans öğrencilerinin çevre yönelik etik tutumları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(41), 469-479.
Şahin, S. H., Ünlü, E., & Ünlü, S. (2016). Investigation of teacher candidates’ environmental literacy awareness level. NWSAES Educ. Sci, 11(2), 82-95.
Tabachnick, B.G., Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
Teksöz, G., Şahin, E., & Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 307-320.
Uysal, C. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
Wongchantra P., Boujai, P., Sata, W., & Neungchalem, P. (2008). A development of environmental education teaching process by using ethics ınfusion for undergraduate students. Pakistan Journal of Social Sciences, 5(9), 941-944.
Yıldız, K., Yılmaz, M., & Sipahioğlu,Ş, (2007). Çevre Bilimi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Yılmaz, M., Çimen, O., Karakaya, F., & Adıgüzel, M. (2019). Helping students comprehend the needs of living things in their natural habitats through creative drama technique: A musical chair game. International Electronic Journal of Environmental Education, 9(2), 62-72.