Volkanik bir koninin doğu-kuzeydoğu yamaçlarında yer alan toprakların bazı tarımsal özellikleri: Şebinkarahisar Dikmen Tepesi (Giresun, Türkiye) örneği

Bu çalışma, volkanik bir koninin yamaçlarında yer alan volkanik toprakların bazı tarımsal özelliklerini belirlemek ve yapılacak çalışmalar için bir ön fikir vermek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, volkanik bir koni olan Dikmen Tepesi’nin doğu-kuzeydoğu yamaçlarında yer alan volkanik toprakların bazı tarımsal özellikleri belirlenmiştir. Yüzey toprağı (0- 30 cm) olarak alınan 24 adet örneğin analiz sonuçlarına göre; örneklerin çok büyük çoğunluğu kil tekstür sınıfındadır. Faydalı su değerleri % 1.11 ile % 41.45 arasında değişmektedir. Tamamı tuzsuz olarak sınıflandırılan toprakların büyük çoğunluğu nötr ve hafif alkali toprak reaksiyonlarına sahiptir. Kireç miktarları % 0.55 - % 46.02 arasında değişirken, organik madde içerikleri de % 0.70 ile % 3.97 arasında değişmektedir. Toplam azot ve fosfor bakımından eksiklikler tespit edilen topraklarda, potasyum, kalsiyum ve magnezyum eksikliği bulunmamaktadır. Bakır açısından eksiklik bulunmayan toprakların tamamına yakınının demir içerikleri de yüksektir. Çinko, mangan ve bor bakımından eksiklikler tespit edilmiştir. Araştırma alanı topraklarında tarım yapılmadan önce makro ve mikro besin elemetlerine göre uygun gübreleme programı hazırlanmalıdır.

Some agricultural characteristics of soils in eastern-northeastern slopes of a volcanic cone: Şebinkarahisar Dikmen Hill (Giresun, Turkey) example

This study was conducted with the aim to determinesome agricultural characteristics of volcanic soilslocated on the slopes of a volcanic area and to give apreliminary idea for studies to be done. For thispurpose, some agricultural characteristics ofvolcanic soils located on the eastern-northeasternslopes of Dikmen Hill, a volcanic cone, weredetermined. According to the analysis results of the24 samples taken as surface soil (0-30 cm), the vastmajority of the specimens were in the clay textureclass. Available water values ranged from 1.11% to41.45%. The great majority of soils classified asentirely non-saline had neutral and slightly alkalinesoil reactions. The amount of lime ranged from0.55% to 46.02%, while the content of organicmatter ranged from 0.70% to 3.97%. There were nopotassium, calcium and magnesium deficiencies inthe soil where deficiencies were found in terms oftotal nitrogen and phosphorus. Iron content is highin almost all soils where there was no deficiency interms of copper. Zinc, manganese and borondeficiencies were identified. The findings suggestthat proper fertilization programs should beprepared according to the macro and micro nutrientrequirements before engaging in agriculture in thestudy area soils.

PDF

___

Akbaş, B., Akdeniz, N., Aksay, A., Altun, İ., Balcı, V., Bilginer, E., Bilgiç, T., Duru, M., Ercan, T., Gedik, İ., Günay, Y., Güven, İ. H., Hakyemez, H. Y., Konak, N., Papak, İ., Pehlivan, Ş., Sevin, M., Şenel, M., Tarhan, N., Turhan, N., Türkecan, A., Ulu, Ü., Uğuz, M. F., Yurtsever, A. ve diğerleri. 2015. Türkiye Jeoloji Haritası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, Türkiye.
Alpaslan, M., Güneş, A., İnal, A., 2005. Deneme Tekniği (2. Baskı). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1543, Ders Kitabı: 496, Ankara, 437 s.
Anonymous, 1988. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara.
Anonymous, 1990. Micronutrient Assessment at the Country Level: An International Study. FAO Soils Bulletin (FAO) No: 63, by Sillanpaeae, M., Rome. Anonymous, 1993. Soil Survey Manual. Soil Conservation Service, U.S. Department of Agriculture Handbook No: 18, Washington D.C., USA, 437 pp.
Anonymous, 2015. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA). Yerbilimleri Harita Görüntüleyici ve Çizim Editörü (Version 2.5). Bilimsel Dökümantasyon ve Tanıtma Dairesi. (Web sayfası: ttp://yerbilimleri.mta.gov.tr/anasayfa.aspx (Erişim tarihi: 10.07.2017).
Anonymous, 2016. T.C. Giresun Valiliği. Giresun ili haritası. (Web sayfası: http://www.giresun.gov.tr/ilimizinharitasi), (Erişim tarihi: 04.12.2016).
Anonymous, 2017a. Giresun Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü Verileri, Giresun / Türkiye.
Anonymous, 2017b. ArcGIS Online - Esri (Cloud-based mapping platform). (Web page: http://www. esri.com/software/arcgis/ arcgisonline), (Date accessed: July 29, 2017 - August 20, 2017).
Atalay, İ., 2014. Toprak, Bitki ve Çölleşme Atlası. İnkılâp Kitabevi, Yayıncı ve Matbaa Sertifika No: 10614, İstanbul, 124 s.
Aydın, M., Kılıç, Ş. 2010. Toprak Bilimi. Nobel Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti., Nobel Yayın No: 1568, Ankara, 130 s.
Baver, L. D., 1956. Soil Physics (Third Edition). John Wiley and Sons, Inc., New York.
Bellitürk, K., Danışman, F., Sözübek, B., 2009. The relationship between mineralization capacities and physical and chemical properties of the soils in Tekirdag Region/Turkey. Akdeniz University Journal of the Faculty of Agriculture, 22 (2): 141- 147.
Black, C. A., 1965. Methods of Soil Analysis. Part 1 and 2. Physical and Mineralogical Properties, Including Statistics of Measurement and Sampling; Chemical and Microbiological Properties. American Society of Agronomy, Inc., Publisher Madison, Wisconsin, USA, 1572 pp.
Bouyoucos, G. J., 1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal, 43: 434-438.
Bray, R. H., 1948. “Correlation of Soil Tests with Crop Response to Added Fertilizers and with Fertilizer Requirement, 53-86”. Diagnostic Techniques for Soils and Crops, Chapter II. In: H. B. Kitchen (ed). The American Potash Institute, Washington D.C., 308 pp.
Burns, B. R., Dodd, M. B., Hartnett, T., 2013. Auckland’s green volcanic heart: groundcover vegetation and soils of the Auckland volcanic cone reserve network. Journal of the Royal Society of New Zealand, 43 (4): 184-197.
Cangir, C., 1991. Toprak Bilgisi. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayın No: 116, Ders Kitabı No: 5, Tekirdağ, 178 s.
Cangir, C., Boyraz, D. 2006. Jeoloji (Jeopedoloji). Baskı: Avcı Ofset (İstanbul), Tekirdağ, 253 s.
Çakıroğlu, E., Korkut, C., 1950. Genel Coğrafya Dersleri. Eğitim Enstitüleri Yayımlarından: 10, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 172 s.
Dingil, M., Şenol, S., Akça, E., Öztekin, M. E., 2012. Andic soil properties and classifications of soils formed on volcanic ashes in Turkey. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 22 (2): 108-112.
Doğan, H. M., Yılmaz, D. S., Kılıç, O. M., 2013. Mapping and interpreting some soil surface properties of Central Kelkit Basin by inverse distance weighted (IDW) method. Gaziosmanpasa Journal of Scientific Research, 6, 46-54.
Erinç, S., 2012. Jeomorfoloji I (Güncelleştirenler: Ertek A., Güneysu C.). Güncelleştirilmiş Yeni Basım. Der Yayınları: 284, İstanbul, 614 s.
Follett, R. H., 1969. Zn, Fe, Mn, and Cu in Colorado Soils. Colorado State University, Ph.D. Dissertation, USA, 133 pp.
Georgoulias, F. A., Moustakas, N. K. 2010. Exploration of soils developing on volcanic materials on the island of Milos, Greece. Catena, 81 (1): 43-54.
Gürgen, G., 1997. Şebinkarahisar-Alucra çevresinde volkanik şekiller. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 6: 149-161.
Kacar, B., 1995. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. III. Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 3, Ankara, 705 s.
Kacar, B., 2009. Toprak Analizleri (Genişletilmiş 2. Basım). Nobel Yayın No: 1387, Ankara, 467 s.
Karaçal, İ., 2008. Toprak Verimliliği (1. Basım). Nobel Yayın No: 1335, Ankara, 222 s.
Kervyn, M., Ernst, G. G. J., Carracedo, J. C., Jacobs, P. 2012. Geomorphometric variability of “monogenetic” volcanic cones: Evidence from Mauna Kea, Lanzarote and experimental cones. Geomorphology, 136 (1): 59-75.
Keskin, İ., 2006. Şebinkarahisar (Giresun) Yöresindeki Kaya Şevlerinin Duraylılığının Kinematik Analizi ve Yapısal Yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas, Türkiye, 80 s.
Ketin, İ., 1966. Tectonic units of Anatolia (Asia Minor). Bulletin of the Mineral Research and Exploration, 66: 23-34.
Lindsay, W. L., Norvell, W. A. 1969. Equilibrium relationships of Zn2+, Fe3+, Ca2+ and H+ with EDTA and DTPA in soils. Soil Science Society of America Journal, 33 (1): 62-68.
Neall, V. E., 2009. “Volcanic Soils, 23-45”. Encyclopedia of Land Use, Land Cover and Soil Sciences, Soils and Soil Sciences (Part 2). Volume VII. In: W. H. Verheye (ed). EOLSS Publishers / UNESCO, EOLSS Publishers Company Limited, Oxford, United Kingdom, 235 pp.
Özcan, A. K., 2011. Türkiye jeolojisi çalışma notları. 17 s. (Web sayfası: https://kursatozcan.com /ders_notlari/kursat_ozcan_turkiye_jeolojisi.pdf (Erişim tarihi: 09.06.2016).
Özdemir, N., Öztürk, E., Yakupoğlu, T. 2008. Effects of parent material and land use on distribution of some trace elements fractions in soil. The Journal of Agricultural Faculty of Ondokuz Mayıs University, 23 (2): 92-97.
Richards, L. A., 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. United States Department of Agriculture Handbook No: 60, U.S. Government Printing Office, Washington D.C., 160 pp.
Sağlam, M. T., Cangir, C., Bahtiyar, M., Tok, H. H. 1993a. Toprak Bilimi. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayınları, Tekirdağ, 127-162 s.
Sağlam, M. T., Cangir, C., Bahtiyar, M., Tok, H. H. 1993b. Toprak Bilimi. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayınları, Tekirdağ, 230 s.
Sağlam, M. T., 2001. Toprak Kimyası (Genişletilmiş Üçüncü Baskı). Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayın No: 190, Ders Kitabı No: 21, Tekirdağ, 240 s.
Sağlam, M. T., 2002. Gübreler ve Gübreleme (Altıncı Baskı). Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayın No: 149, Ders Kitabı No: 74, Tekirdağ, 363 s.
Sağlam, M. T., 2008. Toprak ve Suyun Kimyasal Analiz Yöntemleri (Dördüncü baskı). Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 2, Ders Kitabı No: 2, Tekirdağ, 154 s.
Saygılı, R., 2015. Türkiye dilsiz mülki idare haritası. (Web sayfası:http://cografyaharita.com/haritalarim/4jtu rkiye-dilsiz-siyasi-haritasi.png (Erişim tarihi: 07.05.2017).
Şenol, H., Özaytekin, H. H, Akgül, M., Alaboz, P., 2014. Effect of aspect on weathering rates and clay mineralogy of soils developed on andesite/trachyandesite parent materials under semi-arid conditions. Journal of Agricultural Sciences, 20: 288-301.
Uzun, C., 2013. Farklı Yaşlardaki Volkanik Materyal Üzerinde Oluşan Toprakların Ayrışma Oranlarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya, Türkiye, 146 s.
Veihmeyer, F. J., Hendrickson, A. H., 1949. Methods of measuring field capacity and permanent wilting percentage of soils. Soil Science, 68 (1): 75-94.
Wolf, B., 1971. The determination of boron in soil extracts, plant materials, composts, manures, water and nutrient solutions. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 2 (5): 363-374.
Yılmaz, A., Okay, A. I., Bilgiç, T., 1985. Yukarı Kelkit Çayı Yöresi ve Güneyinin Temel Jeoloji Özellikleri ve Sonuç Raporu. MTA Genel Müdürlüğü, Rapor No: 7777, Ankara, 207 s.
Yılmaz, G., 2006. Şehir Coğrafyası Açısından Şebinkarahisar. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Türkiye, 145 s.
Yılmaz, S., 1995. Dereli-Şebinkarahisar (Giresun Güneyi) Arası Granitoyid Plütonlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Sivas, Türkiye, 310 s.
Yürüdür, E., 1998. Şebinkarahisar ve Çevresinin Coğrafi Etüdü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi (Yayınlanmamış), Erzurum, Türkiye, 438 s.