DARFUR KRİZİNİN İKLİM GÖÇMENLİĞİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Darfur Krizinin İklim Göçmenliği Bağlamında Değerlendirilmesi Öz Çevre kaynaklı göç olarak da bilinen iklim göçü, sınırlı kaynaklar nedeniyle kuraklık, su kıtlığı ve gıda güvenliği gibi temel ihtiyaçları karşılamada ciddi zorluklar yaşayan Afrika ülkelerinde yaygın olarak görülmektedir. 21.yüzyılda Afrika’da yaşanan iklimsel stresin yatay bir göç hareketi yanı sıra sınır aşan bir göç hareketi ile devam edeceği beklenmektedir. Çalışmanın amacı literatürde iklime bağlı göçün ilk örneklerinden gösterilen Sudan’ın Darfur eyaletinde yaşanan “iklim değişikliğinin” bölgeden yapılan göçlerde nasıl bir etki yarattığının ortaya konması ve uluslararası dış politikanın müdahale alanı haline gelmesiyle bir insani krize dönüşmesinin değerlendirilmesidir. Çalışma bu nedenle Afrika’daki iklimsel değişikliklerin yaşanan siyasal istikrarsızlıklarla birleşerek nasıl toplumsal şiddete dönüştüğünün ve bir güvenlik meselesi haline geldiğinin ortaya konması bakımından önem taşımaktadır. Çalışmada Darfur’da yaşanan insani krizi tetikleyen makro güçler olan ABD, Çin ve Rusya gibi devletlerin Sudan Hükümeti’nin yönetimsel zafiyetlerinden yararlanmak suretiyle krizi tırmandırarak Sudan’ın kaynakları üzerindeki paylaşım hedeflerini sürdürecekleri sonucuna ulaşılmıştır. İç siyasetini sakinleştiremeyen Sudan’da demokrasi, insan hakları ve çevrenin lowpolitics konular olmaya devam edeceği, toplumsal barışın uzun vadede sürdürülebilirliğinin sağlanmasının güçleştiği ortaya konmuştur. Bölgedeki şiddet olaylarının yükselişinin farklı etnik unsurlardan oluşan kamplardaki yaşantıyı etkileyerek yeni sosyo politik sorunlara neden olacağı düşünülmektedir. Türkçe ve İngilizce literatürün tarandığı çalışmada yapılabilecek yeni araştırmalara ışık tutacak öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın bu anlamda Türkçe literatüre katkı yapması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İklim Değişikliği, İklim Göçmenliği, İklimin Güvenlikleştirilmesi, Darfur, Afrika

Evaluation of the Darfur Crisis in the Context of Climate Migration

Darfur Krizinin İklim Göçmenliği Bağlamında Değerlendirilmesi Öz Dünya nüfusunun artışı ve fosil yakıtların kullanımının artması gibi nedenlerle 1960’lı yıllardan itibaren çevresel sorunlar artış göstermiştir. Sanayi devrimi ile artış gösteren çevresel tahribatlar önü alınamaz hale geldiğinden çevre kendi kendini yenileyebilme özelliğini kaybetmiştir. Ortaya çıkan tahribat çevreyi kendini dönüştüremeyeceği bir sürece sokmuştur. Sınır aşan çevresel sorunları tek başına çözemeyen ülkeler Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği gibi ulus üstü kurumların öncülüğünde küresel iklim değişikliği ile mücadeleyi başlatmıştır. İklim değişikliği sorunu çevre kirliliği ile sınırlı kalmayan, siyasal, sosyal ve ekonomik sonuçlar doğurabilecek hayati bir konudur. Küresel ısınmadan etkilenen toplumlar doğal kaynakları temin edebilecekleri daha iyi yaşam olanakları yakalayabileceklerine inandıkları yerlere göç etmekte veya göçe zorlanmaktadır. İklim göçmenliği bağlamında değerlendirilen bu çalışmada iklim değişikliğin toplumsal huzurda kırılmalar yaratarak şiddete dönüştüğü ve bir güvenlik meselesi haline geldiği Sudan, Darfur örneği özelinde açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmada literatür taraması yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: İklim Değişikliği, İklim Göçmenliği, İklimin Güvenlikleştirilmesi, Darfur, Afrika, İnsani Kriz Jel Kodları: J61, R23, Q54, F22

Keywords:

Climate Change Climate Migration, Climate Securitization, Darfur, Africa, Humanitarian Crisis,

PDF

___

Ağır, O., Sezik, M. (2015). Suriye’den Türkiye’ye Yaşanan Göç Dalgasından Kaynaklanan Güvenlik Sorunları. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 95-124.
Aid, (2007). Human Tide: The Real Migration Crisis 6, ChristianAid Report, London. 1-50.
Aksay, C.S., Ketenoğlu, O.,& Kurt, L., (2005). Küresel Isınma ve İklim Değişikliği. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 1(25), 29-42.
Aksoy, M.,& Uğur, Ö. (2016). Avrupa Birliği’nin Dış Politikadaki Aktörlülüğüne Etki Eden Güç Unsurları: Sivil Güç,
Askeri Güç ve Normatif Güç.Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1),213-227.
Arpa, E. (2011). Sudan ve Darfur Sorunu, T.C Türk İş birliği ve Koordinasyon İdaresi Başkanlığı, 40(2), 97-122.
Atmış, E., (2017). Ormansızlaşmaya İlişkin Düzenlemeler, içinde “Uluslararası Çevre Rejimleri”, (Ed.G.Orhan, S.C.Mazlum, Y.Kaya), Dora Yayıncılık, Bursa.
Atmış, E. & Çil, A. (2013). Sustainable Forestry in Turkey, Journal of SustainableForestry, 32(4), pp.354-364.
Baldwin, A. (2012). Orientalising Environmental Citizenship: Climate Change, Migration and the Potentiality of Race. Citizenship Studies,16 (5-6), pp. 625-640.
Barbour, K. M. (1964). North and South in Sudan, a Study in Human Contrasts, Annals of theAssociation of AmericanGeographers, 54(2), pp. 209-226.
Bates, D. (2002). EnvironmentalRefugees? Classifying Human Migrations Caused by Environmental Change. Population and Environment, 23 (5). pp. 465-477.
Bayram, M. (2017a). İsrail-Güney Sudan İlişkilerinin Siyasal Ekolojisi.Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 59-77.
Bayram, M.,& Emiroğlu, H., (2016). Afrika’da Artan Çin Nüfuzunun Çok Yönlü Sonuçları, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, yıl:4, sayı:28.
Bayram, M. (2017b). Çin’in Darfur Politikası. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 1(3), 229-250.
Beckerman, W. (1992). (Ed.), Global Warming and International Action: An Economic Perspective”, The International Politics of the Environment, ClarendonPress, New York.
Bilben, M. (2019). Dünyadan Örnekler Işığında İklim Değişikliği Kaynaklı Göçleri Anlamak. Mediterranean Journal of Humanities, 9(2), pp.335-355.
Bromwich, B. (2018). “Power, Contested Institutions and Land: Repoliticising Analysis of Natural Resources and Conflict in Darfur”.Journal of EasternAfricanStudies, 12(1). pp:1-21.
Brown, O. (2008). Migration and Climate Change, IOM Migration Research Series, 31.Geneva: International Organization for Migration.
Brown, O., Hammill, A.&McLeman, R. (2007). Climate Change as the “New” Security Threat: Implications for Africa,International Affairs.83(6), pp:1141-1154., Oxford UniversityPress.
Campbell, J.R.(2014). Climate Change Migration in the Pacific. University of Hawaii Press, 26(1), pp:1-28.
Castles, S.,& Miller, M.J. (2008). Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri (Çev. B.U.Bal ve İ.Akbulut), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Cömertler, N.& Kar, M. (2007). Türkiye’de Suç Oranının Sosyo Ekonomik Belirleyicileri, Yatay Kesit Analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(2), 38-57.
Çondur, F.& Cömertler, N. (2010). Çevre Kirliliği ve Yoksulluk İlişkisi, Büyük Menderes Havzası Örneği. Ekonomi Bilimleri Dergisi. 2(2), 65-72.
Dalby, S. (2008). Security and Environmental Connections. (Çev.B.Yavuz), International Relations, 5(18), pp.179-195.
De Waal, (2005). Famine That Kills, Oxford UniversityPress, Oxford.
Duygu, E. (2019). Kuzey Afrika ve Ortadoğuda Su Sorunu. Policy Commons, 1-7.
Euronews, (2020).https://tr.euronews.com/2020/09/06/sudan-da-hukumet-din-ile-devleti-birbirinden-ay-rmay-kabul-etti-30-y-ll-k-islami-yonetim-s, Erişim Tarihi: 16.01.2023.
General Framework for the Programme of theTransitional Government, (2019). Republic of Sudan Ministry of CabinetAffairs, http://www.sudan.gov.sd/index.php/en/pages/details/10/2, Erişim Tarihi: 16.01.2023.
Gürseler, C. (2022). Çevresel Güvenlikte Teori ve Pratik: Darfur, Suriye ve Filistin Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme, (Ed. H.Karaaslan, M. Demirel), içinde Güncel Uluslararası Güvenlik Sorunları. Nobel Yayıncılık, Ankara.
Hasan, Y.F., (2005). Sudan Özelinde Türk - Afrika İlişkilerinin Bazı Yönleri (Çev. H. Bilgin Dikici). Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi. TASAM.
Hoile, D. (2008).Darfur: The Road toPeace. London: European-Sudanese Public Affairs Council.
Homer-Dixon, T.F., (1994). “Environmental Scarcities and Violent Conflict: Evidence from Cases”, International Security, 19(1), pp.5-40.
Hughes, F.M.R., (1988). The Ecology of African Floodplain Forests in Semi-Arid and Arid Zones: A Review, Biogeography and Development in the Humid Tropics, 15(1), pp:127-140.
IDMC, (2021). “Climate Change, Widespread, Rapid and Intensifying”, https://www.internaldisplacement.org/ sites/default/files/publications/documents/grid2021_idmc.pdf, Erişim Tarihi: 17.01.2023.
IPCC (2014).Climate Change Synthesis Report, Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change,
Geneva.https://epic.awi.de/id/eprint /37530/, 10.01.2023.
IPCC (2001). “Climate Change: The Scientific Basis”, Contribution of Working Group 1 to the Third Assesment Report of the Intergovernmental Panel on ClimateChange, UK andNewyork. Cambridge UniversityPress.
IPCC (2007). Synthesis Report, An Assesment of the Intergovermental Panel on Climate Change. IPCC, Geneva.
Karaca, R.K.,& Yüce, M.,(2019). Çin’in Afrika Kriz Bölgelerindeki Dış Politikasının Analizi, Darfur ve Güney Sudan Örnekleri, Siyasal Dergisi, 29(1), 1-32, İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
Karyotis, G. (2007). “European Migration Policy in the Aftermath of September 11: The Securty-migration nexus”, Innovation, 20(1), pp:1-17.
Kavas, A. (2008a). Çin-ABD Rekabetinde Çözümsüzlüğe Sürüklenen Bir Mesele: Darfur, Stratejik Araştırmalar Dergisi, s.12.
Kavas, A. (2008b). Sudan Cumhuriyeti (Cumhuriyetü’s Sudan), https://tasam.org/trTR/Icerik/770 /sudan_cumhuriyeti, TASAM, Erişim Tarihi: 11.01.2023
Kaya, A.(2016).İslam, Göç ve Entegrasyon: Güvenlikleştirme Çağı (Çev.N.Y.Ural). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Kaypak, Ş.& Yılmaz, V. (2019). Security Understanding of a New Dimension in the Globalization Process and Environmental Effects. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 855-868.
Khan, M. (2015). The Hidden Puppeteer: Environmental Degradation and the Darfur Conflict, Harvard International Review, 36(4), pp.12-14.
Köşer,A. Ş. (2021). Uluslararası Göç Alanında Güvenlik Algılamaları ve Göçün İnsani Boyutu, (Ed, G.İ.Öner ve N.A.Şirin Öner), içinde “Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar, Tartışmalar”, İletişim Yayınları, İstanbul.
Kramer, S. R., Lobban, Jr. ,Richard, A., &Lobban-Fluehr, C., (2013).Histori¬cal Dictionary of The Sudan, Scarecrow Press, Fourth Edition, Plymouth .
Marshall, N. (2016). “Forced Environmental Migration: Ethical Considerations for Emerging Migration Policy”, in Ethics, Policy, Environment, 19 (1). pp. 1-18.
Maslow A. (1968). Motivation and Personality, Harber Publishing, New York.
Mavi, İ. (2022). İnsan Hakları Bağlamında Göçün Güvenlikleştirilmesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,2(26), 252-268.
Mazı, F. (2010). İklim Değişikliği Sorunu ve Uluslararası Çözüm Arayışları, “Çevre Sorunları Üzerine Güncel Yazılar” içinde (Ed. U.Yıldırım), 100-120. Lisans Yayıncılık, İstanbul.
Mazo, J. (2010). Darfur: The First Modern Climate Change Conflict, pp.73-86.
Marshall, N. (2016). “Forced Environmental Migration: Ethical Considerations for Emerging Migration Policy”,
McDermott, C., Cashore, B.,&Kanowski, P. (2010). Global Environmental Forest Policies, London.Eartscan.
Morrissey, J.(2009). Environmental Change and Forced Migration: A State of the Art Review. Refugee Studies Centre, University of Oxford.
Myers, N. (2005). Environmental Refugees: An Emergent Security,13th Economic Forum of the Organization for Security and Cooperation in Europe.Scientific Research, 5(12), https://www.scirp.org/ (S(351 jmbntvnsjt1aadkposzje))/reference/ReferencesPapers.aspx?ReferenceID=1323525,Erişim Tarihi: 20.01.2023.
NatsiosA.S., &Abramowitz, M. (2011). Sudan’s Secession Crisis: Can the South Part From the North Without War? ForeignAffairs, 90(1), pp:19-26.
Natsios, A. S. (2008). Beyond Darfur: Sudan’s Slide toward Civil War, Foreign Affairs, 87(3), pp. 77-93. Özer, S., &Atvur, S. (2019), The Nexus of Climate Change and Migration, The Academic Elegance, 6(12), pp. 309-334.
Perruchoud, R.&Redpath Cross, J.(2011), Göç Terimleri Sözlüğü, 2.Baskı, No:31, IOM, 01-110, İsviçre.
Plaut, M. (2010). Sudan: Electionsand Beyond: Polling in a PowderKeg, The World Today, 66(4), pp:21-23.
Platform of Disaster Displacement, (2023).https://disasterdisplacement.org/, Erişim Tarihi: 17.01.2023. Podesta, J., (2019), The Climate Crisis, Migration and Refugees. Brookings
Institution.https://www.brookings.edu/research/the-climate-crisis-migration-and-refugees/20.01.2023. Population Council, (2010). Effects of Future Climate Change on Cross-Border Migration in North Africa and India.,Populationand Development Review, 36(2), pp.408-412.
Republic of The Sudan, (2017).http://www.sudan.gov.sd/index.php/en/pages/details/7/2,Erişim Tarihi: 15.01.2023.
Rigaud, K.K., Sherbinin, A., Jones, B., Bergmann, J., Clement, V., Ober, K., Schewe, J., Adamo, S., McCuster, B., Heuser, S. &Midgley, A. (2018). Groundswell: Preparing for Internal Climate Migration, Worldbank, Washington DC.
Sachs, J.D. (2008).Commonwealth: Economics for a Crowded Planet, London.
Schaik,L.&Bakker, T., (2017). Climate–Migration- Security: Making the Most of a Contested Relationship, CligendaelInstitute.
Sezik, M.,(2022). Güneş Batıdan mı Doğacak? Son Göç Dalgasının Dünya Üzerindeki Etkileri. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi. 5(3), 145-155.
Siddig, K., Stepayan, D. Wiebelt, M., Zhu, T. & Grethe, H. (2018). Climate Change and Agriculture in the Sudan, Impact Pathways Beyond Changes in Mean Rainfall and Temperature, International Food Policy Research Institute, Washington.
Simeonova, K. & Diaz-Bone, H., (2005). Integrated Climate Change Strategies of Industrialized Countries Energy, vol.30, pp.2537-2557.
Stivachtis, Y.A. (2008). “International Migration and the Politics of Identitiy and Security”, Journal of Humanities and Social Sciences, 2(1), pp: 1-24.
Talu, N. (2015). Türkiye’de İklim Değişikliği Siyaseti. Ankara: Phoenix Yayınevi.
Time (2007). How to Prevent the New Darfur?, Time 26, April.https://content.time.com/ time/subscriber/article/0,33009,1615171,00.html. Erişim Tarihi: 20.01.2023
Tolunay, D. (2016). “Ormancılık Politikaları ve Orman Köylülerinin Durumu”, (Ed. Onur Bilge Kula, Şükrü Durmuş) Dünyada ve Türkiye’de Ormansızlaşma, Türkiye’de Ormancılık Politikalarının Toplumsal Yansımaları Çalıştayı, Bodrum.
Toset, H.P.W., Gleditsch, N.P., &Hegre, H. (2000). Shared Rivers and Interstate Conflict, 19(8), pp:971-996.https://www.prio.org/publications/7158,
Tuncel, G.& Ekici, S. (2019).Göçün Siyasal Etkisi: Suriyeli Göçmenlerin Türkiye Siyasetine Etkisi, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi,9(2), pp:48-72.
Türkeş, M. (2008). Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar; Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler, İklim Değişikliği ve Çevre, Su Vakfı İklim Değişikliği ve Çevre Dergisi, s.1, 26-37.
Türkeş, M. (2017). Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Savaşım Sözleşmesi ve Türkiye’nin Durumu-Uyumu, içinde “Uluslararası Çevre Rejimleri”.(Ed..Orhan, S.C.Mazlum, Y.Kaya), Dora Yayıncılık, Bursa.
Uğur, Ö., Doğan, K.C., Aksoy, M. (2016). European Union as a Leader in Climate Change Policy: Assesing Europe’s Roles in the World, European Scientific Journal, 12(5), 285-296.
Ulueren, M. (2016). Küresel Isınma BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Kyoto Protokolü. http://www.mfa.gov.tr/kuresel-isinma-bm-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi-ve-kyto-protokolu.tr.mfa, Erişim Tarihi: 25.05.2023.
UNEP (2001). United Nations Environmental Programme. Climate Change Information Kit, Nairobi. https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/8301/-Climate%20Change%20Information%20Kit-2002125.pdf?sequence=3&%3BisAllowed=, 12.01.2023.
UNEP (2007). United Nations Environmental Programme. Sudan: Post-Conflict Environmental Assesment.https://www.unep.org/explore-topics/disasters-conflicts/where-we-work/sudan/sudan-post-conflict-environ mental-assessment, Erişim Tarihi: 12.01.2023.
United Kingdom, (2007). Energy, Security andClimate. United Nations Security Council Open Debate: UK ConceptPaper, https://unfccc.int/files/application/pdf/ukpaper_securitycouncil.pdf, Erişim Tarihi: 12.01.2023
Verhoeven, H. (2011). Climate Change, Conflict and Development in Sudan: Global Neo-Malthusian Narratives and Local Power Struggles, Development andChange, Blackwell Publishing, 42(3), pp.679-707, Oxford.
Walt, S.M., (1991). “The Renaissance of Security Studies”, International Studies Quarterly, 35(2). Warburg, G. R. (2007). The Search for the Sources of the White Nile and Egyptian-SudaneseRelations. Middle Eastern Studies, 43(3), pp: 475-486.
Wilkie, M. L., Holmgren, P. &Castaneda, F. (2003). Sustainable Forest Management and the Ecosystem Approach: Two Concepts, OneGoal, Rome, FOA.
Yılmaz, V., Çelik Efşan, N., Mecek, M. (2020). Suriyeli Göçmenlerin Kentlere Etkilerinin Torbalı Özelinde Değerlendirilmesi, içinde “Türkiye’de Göçün Kentler Üzerindeki Etkileri ve Yönetimi”, (Ed.. V.Yılmaz, Y.Atmaca).Ekin Yayınevi, Bursa.
Yılmaz, F. H.,&Navruz, M. (2019).Küresel İklim Değişikliği, İklim Mültecileri Ve Güvenlik, Assam Uluslararası Hakemli Dergi, 13. Kamu Yönetimi Sempozyumu Bildirileri Özel Sayısı.255-270.
Zakieldeen, S.A.(2007). Vulnerability in Sudan.TiempoBulletin 62. http://www.tiempocyberclimate.org/climate-change, Erişim Tarihi: 11.01.2023
Zengin, İ. (2013).Geçmişten Günümüze Türkiye-Sudan İlişkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Zorba B. H.(2022). Güney Sudan’ın Bağımsızlığının Nil Nehri’nin Su Güvenliğine Etkisi.Anadolu Strateji Dergisi, 101-108.