Marziya İSKENDEROVA

XVIII’ın Sonu, XIX.yy’ın Başlarında Rus İmparatorluğu'nun Jeopolitiğinde Azerbaycan (Çağdaş Rus Tarihçiliği Üzerinden)

Bu makalede XVIII’ın sonu, XIX.yy’ın başlarında Rus Devleti’nin Güney Kafkasya politikasında Azerbaycan'ın rolü meselesi birçok çağdaş Rus araştırmacısının çalışması üzerinden tarihsel açıdan tahlile tabi tutulmuştur. Rusya'nın XIX. yüzyılın başlarında Güney Kafkasya bölgesinde uyguladığı dış politikasının uzantısı olarak Azerbaycan'da gerçekleştirdiği işgal planlarına ilişkin Rus araştırmacılarının objektif yaklaşımları hakkında kapsamlı bir değerlendirme yapılmıştır. Rusya devletinin, gerçekleştirdiği genişleme politikası sırasında Azerbaycan'ı devamlılık ve amaçlılıkla işgal etmesine dair tezin sözkonusu çalışmalarda yer alması makalede kaydedilmiştir. Rus Devleti’nin Güney Kafkasya bölgesindeki büyük ölçekli planlarında çok önemli siyasi faktör olan Azerbaycan'ın jeostratejik ve ekonomik durumu hakkında araştırmacıların görüş ortaklılığına sahip olmaları da açıklanmıştır. Rus Devleti’nin gerek bölgeye, gerekse Azerbaycan’a yönelik politikasında XVIII.yüzyılın sonu, XIX.yüzyılın başlarında da öncelikle kendi çıkarlarının egemenlik teşkil etmesi konusunda bir çok araştırmacının objektiv tutumuna çağdaş Rus tarihçiliği üzerinden dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Azerbaycan, II Katerine, göç politikası, Rus tarihçiliği, Güney Kafkasya

Azerbaijan in the Geopolicy of the Russian Impire at the end of the 18th - Beginning of the 19th Century (Based on Modern Russian Historiography)

The article attempts to make a historiographical analysis on the issue of the role of Azerbaijan in the South Caucasian policy of the Russian state at the end of the 18th - early 19th centuries in a number of works by modern Russian researchers. A comprehensive assessment is given of the objective approach of Russian authors to the implementation of Russia’s aggressive plans in Azerbaijan at the beginning of the 19th century as a result of the intensification of its foreign policy in the South-Caucasian region.The article shows the continuity and purposefulness of the Russian expansionist policy in relation to the mastery of Azerbaijan traced in these works. The common opinion of the authors of the works under consideration on the geostrategic and economic situation of Azerbaijan as the most important political factor in Russia’s large-scale plans in the South Caucasus region is being clarified. Based on modern Russian historiography the objective position of the majority of researchers regarding the dominant in the policy of Russia of its own interests in the region as a whole, and in Azerbaijan, in particular in the policy of the Russian state at the end of the 18th - early 19th centuries is elucidated.

Keywords:

Azerbaijan, Catherine II, resettlement policy, Russian historiography, South Caucasus.,

PDF

___

BOÇARNIKOV, İ.V., Kafkazskaya politika Rossii v Х-ХХ vekax, Moskva: Ekon.-inform, 2013.
QORDIN, Y., Kavkaz: zemlya i krov, Rossiya v kafkazskoy voyne XIX veka, Sankt-Peterbur: Zvezda, 2000.
KURUKIN, İ.V., Persidskiy poxod Petra Velikoq, Nizovoy korpus na bereqax Kaspiya (1722-1735 qq.), Moskva: Kvadriqa, Obyedenennaya redaksiya MVD Rossii, 2010.
DEQOEV, V., Bolşaya iqra na Kafkaze: İstoriya i sovremennost, Moskva: Russkaya panorama, 2001.
PILEV, A.İ., Kafkaz v istorii russko-iranskix voyn XIX v. İzdanie PQU (Pyatiqorskoqo Qos. İn-ta), Universitetskie çteniya, Çast 05, 2015.
«İstoriya Rossii XVIII-XIX vekov». Pod red. Milova L.V., Moskva: Eksmo, 2006.
KULIKOV, A., RUNOV, V., Vse kafkazskie voynı Rossii, Samaya polnaya ensiklopediya, Moskva: Yauza, Eksmo, 2013.
ŞIŞOV, A.V., Sxvatka za Kavkaz XVI-XX vv., Moskva:Vece, 2005.
«İstoriya vneşney politiki Rossii, Pervaya polovina XIX veka (Ot voyn Rossii protiv Napoleona do Parijskoqo mira 1856 q.)», Moskva: Mejdunarodnıe otnoşeniya, 1999.
MELKONYAN, A.A., İstoriko-politiçeskoe znaçeniye prisoedineniya Vostoçnoy Armenii k Rossii (1801-1828 qq.). – science, rau.am/rus/50/349.(15.06.2019).
«İstoriya Daqestana s drevneyşix vremen do naşix dney», Tom.1, Moskva: İzdatelstvo Nauka, 2005.
«İrevanskoe xanstvo: rossiyskoe zavoevanie i pereselenie armyan na zemli Severnoqo Azerbaycana, Kollektivnaya monoqrafiya pod red. prof. Maxmudova Y., Baku, Şerq-Qerb, 2010.
MUSTAFAZADE, T.T., Azerbaycan-Rusiya münasibetleri (XVIII esrin ikinci yarısı – XIX esrin evvel¬le¬rin¬de), Bakı: Şerq-Qerb, 2013.