Sanat, Estetik Tefekkür Alanı ve Eleştiri

Sanat, eleştiri ve bu ikisi arasında konumlandırılması mümkün olan “estetik tefekkür alanı” çalışmamızın iskeletini meydana getirmektedir. Öncelikle, sanatın, modern öncesi dönemden günümüze kavramsal bir çerçevesi çizildi. Sanat ve zanaat ayrımının ne zaman ve hangi ölçütler üzerine kurulduğuna değinildi. Sanat ve sanatçının tanımına dair yapılan yorumlarda kullanılan ölçütlerin gide gide çeşitlenerek çoğaldığı görülmektedir. Ölçütlerin ve tanımlamaların zaman içerisinde değişkenlik ve çeşitlilik göstermesi sanatın doğası hakkında elde edilen sonuçların doyurucu olmadığının bir kanıtı olarak yorumlanabilir. O halde sanatın ontolojik varlığına ve bireyin dış gerçeklikle kurduğu bağ ile nasıl bir ilişkisi olduğuna dair bazı açıklamaların peşinden gitmek bizi sanatsal eylemin ortaya çıkardığı bağımsız bir varlık alanına götürecektir. Bu varlık alanın nasıl oluştuğu ve eleştiri ile sanat arasında nasıl bir bağ kurduğu sorusuna yanıt arandı. Eleştiri nesnel mi olmalı yoksa öznel mi olmalı soruları modern eleştirinin şekillenmeye başladığı dönemden beri süre gelmektedir. Kanaatimizce bu yöndeki tartışmalar, sanatsal eylemin meydana getirdiği estetik tefekkür alanın mahiyetine dair çalışmaların azlığından kaynaklanmaktır. Estetik tefekkür alanı hakkında yapılacak çalışmalar sanat ve eleştiri arasında nasıl bir ilişki olduğu ve eleştirinin nasıl olması gerektiği yönündeki soruların cevaplanmasını kolaylaştıracaktır.

Art, Sphere Of Aesthetic Reflection, And Criticism

Art, criticism, and sphere of aesthetic reflection that can be positioned between these two constitute the main stream of this article. A conceptual framework of art, first, has been drawn from the pre-modern era to the present. The changing and diversification of criteria and definitions about art and artist as the time went by can be interpreted as a proof that the results obtained about the nature of art are not satisfactory. So pursuing some explanations about the ontological existence art, and how it relates to the bond that the individual establishes with external reality will lead us to an independent field of existence created by artistic action. An answer was sought to the question of how this being was formed, and how it links the criticism and art. Besides, the question of whether the criticism should be objective or subjective have been around since the time when modern criticism began to take form. In our opinion, these discussions arise from the lack of studies on the nature of the aesthetic reflection caused by artistic action. Studies on the sphere of aesthetic reflection will make it clear to answer the questions about the relationship between art and criticism and how the criticism should be. 

___

  • AYTAÇ, G. Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say Yayınları, 2003.
  • CEVİZCİ, A. “Önsöz”. Poetika. İstanbul: Say Yayınları, 2013.
  • HUYUGÜZEL, Ö. F., Eleştiri Terimleri Sözlüğü. Ankara: Dergâh Yayınları, 2018.
  • JUSDANIS, G., Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür; Milli Edebiyatın İcat Edilişi. İstanbul: Metis Yayınları, 1998.
  • KARAKOÇ, S., Edebiyat Yazıları I: Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2014.
  • KOÇ, T., “Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi”. Sanat. 36:90-93, Ankara: TDV Yayınları 2009.
  • KULA, O. B., Kant, Schiller, Heidegger Estetik ve Edebiyat. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2012.
  • MORAN, B., Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İletişim Yayınları, 2012.
  • SHINER, L., Sanatın İcadı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2004.
  • ŞERİATİ, A., Sanat. Ankara: Fecr Yayınları, 2008.
  • TUNALI, İ., Sanat Ontolojisi. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 2014.