İlaç Bileşimlerinde İslam İnancına Göre Haram Olan Maddelerin Bulunma Durumu
İslam ülkelerindeki ve ecnebi ülkelerdeki Müslüman toplulukların helal ürün talepleri sivil toplum kuruluşlarında önemle ele alınmış ve resmi kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunulmuştur. Yapılan girişimler resmi otoritelerin, Müslümanlar ve diğer din mensupları için kendi tanımlarına uygun (helal) sağlık ürünlerine ulaşma hakkını tanımasını sağlamıştır. İlaçlardaki haramlık meselesi, daha ziyade hayvansal dokuların üretimde kullanılmasına dayanmaktadır. Hayvanlardan elde edilen maddeler doğrudan veya işleme tabi tutulduktan sonra tablet, kapsül, krem, enjeksiyonluk çözeltiler gibi çeşitli farmasötik şekillerde, ilaç ve aşılarda kullanılmaktadır. Bu ürünler ilacın etkin maddesi olabildiği gibi yardımcı maddeler de olabilmektedir. Günümüzde ilaç etkin ve yardımcı maddelerin alternatif kaynaklardan üretilmesi mümkündür. Dolayısıyla konuyla ilgili resmi otoritelerin Müslümanların helal ürün taleplerine kayıtsız kalmaması ve gerekli yasal zeminin oluşturulmasını sağlaması gerekliliği en azından bir insan hakları olgusu olarak değerlendirilebilir. Bununla birlikte insanın yaşatılması öncelikli olduğundan, alternatif seçeneğin bulunmadığı ürünlerin tedavide kullanılmaları geçerli bir yaklaşımdır.
Anahtar Kelimeler:
İlaç, haram maddeler, domuz dokusu
The presence of ingredients forbidden by Islamic religion in pharmaceutical compositions
The demand for halal products by Muslim communities in Islamic and in foreign countries have been dealt with by civil society organizations. Moreover, initiatives have been made to convey this demand to official institutions. These initiatives have led to the recognition by official authorities of the rights of muslims and members of other religions to access health products that meet their definition. The haram issue of drugs is mainly based on the use of animal-derived tissues and non-halal components interfered with the production process. Substances derived from animals are used, directly or after treatment, in medicines and vaccines of various pharmaceutical forms, such as tablets, capsules, creams, and injectable solutions. These products can be active substances of the drug as well as adjuvants. Nowadays, it is possible to produce active substances, adjuvants and excipients from alternative sources. Therefore, the necessity of the relevant authorities to ensure that Muslims are not irrelevant to the demand for halal products and to establish the necessary legal basis can be considered at least a human rights phenomenon. However, since the survival of people is a priority, it is a valid approach to use the products in which the alternative option is not available.
Keywords:
Pharmaceutical composition, haram ingredients, pig tissue,
___
- Arslan SO. İleri İlaç Teknolojisini İlahi Yaratılış Bilgileri Kapsamında Yorumlama Gayreti. Helal Yaşam Rehberi, 57; 11:8-9. 2017.
- Dünya Helal Zirvesi 2019, Erişim adresi: www.worldhalalsummit.com.tr
- European Medicines Agency, Erişim adresi: www.ema.europa.eu
- Food and Drug Administration, Erişim adresi: www.fda.org
- GIMDES 2005, Erişim adresi: www.gimdes.org
- Health Care and Religious Beliefs, Erişim adresi: http://www.albertahealthservices.ca/assets/programs/ps-1026227-health-care-religious-beliefs.pdf
- Helal ve Sağlıklı Gıda Platformu, Erişim adresi: www.helalvesaglikli.org
- Human User Manuel, Erişim adresi: http://humanusermanual.org/
- Kayaalp O. Akılcıl Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji, Pelikan Kitabevi, 13. Baskı, 2018.
- Medicines or Pharmaceuticals of Animal Origin, Erişim adresi: https://www.health.qld.gov.au/
- Merck Index, Erişim adresi: https://www.rsc.org/merck-index
- Mohamad NA, Mustafa S, El Sheikha AF, Khairil Mokhtar NF, Ismail A, Ali ME. Modification of gelatin-DNA interaction for optimised DNA extraction from gelatin and gelatin capsule. J Sci Food Agric. 2016 May;96(7):2344-51. doi: 10.1002/jsfa.7482. Epub 2015 Nov 19.
- Mohamad NA, Mustafa S, Khairil Mokhtar NF, El Sheikha AF. Molecular beacon-based real-time PCR method for detection of porcine DNA in gelatin and gelatin capsules. J Sci Food Agric. 2018 Sep; 98(12):4570-4577. doi: 10.1002/jsfa.8985. Epub 2018 Apr 3.
- Nikzad J, Shahhosseini S, Tabarzad M, Nafissi-Varcheh N, Torshabi M. Simultaneous detection of bovine and porcine DNA in pharmaceutical gelatin capsules by duplex PCR assay for Halal authentication. Daru. 2017 Feb 14;25(1):3. doi: 10.1186/s40199-017-0171-3.
- Özcan V. İlaç ve gıda takviyelerinin içerikleri hakkında kullanıcıların bilgi ve talep düzeyinin ölçülmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Klinik Eczacılık anabilim Dalı, İstanbul-2018.
- Pharmacopoeia, B., British pharmacopoeia. 2016. Rowe RC, PJ Sheskey, and SC Owen. Handbook of pharmaceutical excipients. Vol. 1. 2006: Pharmaceutical press London.
- Sadeeqa S, Sarriff A, Masood I, Atif M, Farooqui M. Kap Among Doctors Working In Hospitals, Regarding Halal Pharmaceuticals; A Cross Sectional Assessment. Acta Pol Pharm. 2015 May-Jun;72(3):615-24.
- Sakallı T, “Helal ve Sağlıklı Beslenmenin Manevi Açıdan Önemi”, Uluslar arası 2. Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi, 7-10 Kasım 2013, Konya. ss. 519-547.
- Sarriff A, Abdul Razzaq HA. Exploring the halal status of cardiovascular, endocrine, and respiratory group of medications. Malays J Med Sci. 2013 Jan;20(1):69-75. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3684379/
- Sigma Aldrich, Erişim adresi: www.sigmaaldrich.com
- The Standards and Metrology Institute for Islamic Countries, Erişim adresi: http://www.smiic.org
- TSE Helal Belgesi, Erişim adresi: https://tse.org.tr/IcerikDetay?ID=41&ParentID=34
- Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Bilimsel Danışma Komisyonlarının Teşkili ve Görevleri Hakkında Yönetmelik (2015), Erişim adresi: https://titck.gov.tr/storage/legislation/267a80a138380.pdf
- II.Uluslararası Helal Turizm Kongresi 2019, Erişim adresi: https://www.halaltourismcongress.com/
- http://www.uphs.upenn.edu/pastoral/resed/diversity_points.html
- US Pharmacopeia, Erişim adresi: http://www.usp.org
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Akademik Perspektif Derneği
Sayıdaki Diğer Makaleler
İşlenmiş Et Ürünleri ve Gıda Katkı Maddeleri
Helal Turizmin Temel Öğesi Olarak Helal Otel Konsepti
İlaç Bileşimlerinde İslam İnancına Göre Haram Olan Maddelerin Bulunma Durumu
Seyfullah Oktay ARSLAN, Saliha Ayşenur ÇAM, Fatma UYSAL
Ekmek Hakkında Güncel Bir Değerlendirme: Sağlık Etkileri, Gıda Katkı Maddeleri ve Helallik Sorunu
Fatih GÜLTEKİN, Sümeyye AKIN, Adem ELGÜN