ÖRME GİYSİ TASARIMINDA POSTMODERN SANATA YÖNELİK EĞİLİMLER
Öz
Sanat,
doğası gereği sürekli değişmek zorundadır. Her değişim başlangıçta tepki ile
karşılansa bile kısa bir süre içinde alternatifini yaratacak potansiyeli içinde
taşıyarak kabul görmektedir. Sanatın sürekliliği değişim olgusuna bağlıdır.
Sanatın değişim ve dönüşümleri eş zamanlı olmasa bile ayrı zamanlarda
kültürleri, bu bağlamda da insanın günlük yaşantılarını ve beğenilerini
dönüştürmektedir. Sanattaki değişim hareketleri birçok sanatta görüldüğü gibi
tekstil sanatını etkileyerek sanatçı ve tasarımcıların farklı arayışlar
içerisine girmesini sağlamıştır.
Tekstil,
teknolojik üretim anlamında da sanayi devriminin ardından, meta değeri yüksek,
işlevsel, endüstri tasarımı boyutunda algılanır hale gelmiştir. İşlevsel
oluşunun yanı sıra, kültürel kimliklerin, toplumsal statülerin, cinsel yansımaların
ve gündelik hayatın beğeni dilini oluşturmuştur. Özellikle 1960’lı yıllardan
günümüze post modern atmosfer içinde yeniden biçim alan tekstil ya da lif
sanatı, çok farklı dönüşümler geçirmiştir.
Bu
süreçte tekstil tasarımcısı üst başlığı altında yer alan örme tasarımcısı, sanatçı
kimliğini benimsemiştir. Örme tasarımı; postmodern yaşam tarzı içinde, artık
işlevsel ve ekonomik değer nesnesi olarak ürün vermekle sorumlu değildir; aynı
zamanda çağın estetik seçkilerinin arasında yer alabilecek tasarımlar
gerçekleştirmektedir.
Bu
araştırmada postmodern sürecin örme tasarımının üzerindeki etkileri
irdelenecektir. Araştırmanın materyalini, 1960’lardan günümüze tartışmalara
neden olmuş, postmodernizm kavramı ve örme giysi tasarımı üzerindeki etkileri
oluşturmaktadır. Çalışma, veri toplama ve analiz sürecinden oluşmaktadır.
Çalışmada, konuya ilişkin kitap, tez, makale bildiri vb. yazılı kaynaklardan
yararlanılmıştır.
___
- Akay, A. Sanatın Durumları. Ankara: Bağlam Yayıncılık, 2005.
- Akça Tokatlı, Ü., Erzurumlu, Ö. “Tekstilde Yapı Oluşturma Yöntemlerinin Sanat Alanında İfade Aracı Olarak Kullanımı”, Yıldız Journal of Art and Design, Sayı: 3 (2), (2016), 193-213.
- Baudrillard, J. Şeytana Satılan Ruh. (Çev: Oğuz Adanır). Ankara: Doğu-Batı Yayınları, 2005.
- Bayburtlu, I. Giyilebilir Sanatta Örme ve Dokuma Yapıların Estetik Yeri.
- Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul, 2015.
- Dale, J. S. Art to Wear. England: Abbeville Press, 1992.
- Erinç, M. S. Kültür Sanat, Sanat Kültür. İstanbul: Ütopya Yayınları, 2004.
- Giddens, A. Modernliğin Sonuçları. (Çev: Ersin Kuşdil). İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1998.
- Gürcüm, B. H., Aytaç, A. “Geleneksel ve Kültürel Unsurların Postmodernizm İle Birlikte Tekstil Tasarımında Yükselişi”, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, Sayı:16, (2015), 247- 270.
- İlbeyi Demir, F.G. Kiç ve Plastik Sanatlar Üzerine. İstanbul: Ütopya Yayınları, 2009.
- Jameson, F. vd., Postmodernizm. (Çev: Necmi Zekâ). İstanbul: Kıyı Yayınları, 1994.
- Kedik, A. S. “Modernleşme Süreci ve 20. yy Sanatı”, Anadolu Sanat- Süreli Sanat ve Kültür Dergisi (Anadolu Ünv. G.S.F), Sayı:9, 1, (1999), 12- 121.
- Modelski, T. Eğlence İncelemeleri. (Çev: Nurdan Gürbilek). İstanbul: Metis Yayınları, 1998.
- Sakalauskaite J. “Lif Sanatı’nın Kavramsal Sanatla İlişkisi”, Akdeniz Sanat Dergisi I. Uluslararası Moda ve Tekstil Tasarımı Sempozyumu Bildirileri Özel Sayısı-I, Cilt 4, Sayı 7 (4), (2012).
- Sarı, S. “Giyilebilir Sanat ve Beden Sanatında Dijital Tekstil Tasarım Uygulamaları”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı: 38, (2017), 69-85.
- Şahin, H. “Postmodern Sanatta Eklektik Nesneler”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 36, (2013), 235-255.
- Şahin, H. “Postmodern Sanat”, İdil Dergisi, Sayı: 5, (2012), 90-111.
- Yılmaz, M. Sanatın Günceli Güncelin Sanatı. Ankara: Ütopya Yayınları, 2012.
- Yılmaz, M. Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ankara: Ütopya Yayınları, 2006.
- Zaharova, A. & Plotnikov, I. Designer Dresses Made of Paper (Fotoğraf 1-2, 2009), Dornob, Erişim 20 Mayıs 2018. https://dornob.com/paperthin-prom-extreme-black-white-designer-dresses/
- Nakao, Jum, (Fotoğraf 3, 2005), Revestir, Erişim 20 Mayıs 2018. http://www.revestir.com.br/tema_livre/tema_livre_Out08__2_/Jum _Nakao_nov08__1_/jum_nakao_nov08__1_.html
- http://ejriehl-320.ejriehl.net/bony-lisa-teeshirt.html,(Fotoğraf 4, )Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2018.
- Scott, Jeremy, Enjoy-God (Fotoğraf 5-6, 2011), Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2018. confessionsofaglamaholic.com/2011/09/jeremy-scott-candyflip-fall-2011-collection/jeremy-scott-enjoy-god/
- Backlund, Sandra, Last Breath Bruises (Fotoğraf 7-8-9-10, 2008–9), Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2018. http://sandrabacklund.com/
- Backlund, Sandra, Do Not Walk, (Fotoğraf 11, 2006), Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2018. http://sandrabacklund.com/
- Shaposhnikova, Irina, Avant-Garde Knit (Fotoğraf 12, 2009), Enteresan, Erişim 30 Mayıs 2018. https://www.enteresan.com/irinashaposhnikova-kazaklari?page=3.
- Ku, Johan, Emotional Sculpture (Fotoğraf 13, 2010), Erişim Tarihi: 01 Haziran 2018. https://www.notjustalabel.com/designer/johanku?collection=129635
- Ramsey, Julia, Pelt (Fotoğraf 14 - 15, 2012), Erişim Tarihi: 10 Haziran 2018. http://www.juliaramseyknitwear.com/pelt/
- Van, Nanna, More or Less (Fotoğraf 16, 2011), Erişim Tarihi: 10 Haziran 2018.mhttp://thedarkerhorse.blogspot.com/2013/02/nanna-vanblaaderen.html
- Van, Nanna, Dense (Fotoğraf 17 - 18, 2013), Erişim Tarihi: 10 Haziran 2018.mhttp://thedarkerhorse.blogspot.com/2013/02/nanna-vanblaaderen.html
- Ladefoged, Stine, Narcissismis Calling (Fotoğraf 19-20, 2009), Erişim Tarihi: 10 Haziran 2018. https://spotontextiles.wordpress.com/2009/07/10/stineladefoged/
- Lyles, Nathaniel A Prism of Enamelled Copper Wires in Crazy Colour (Fotoğraf 21-22-23 2013), Erişim Tarihi: 10 Haziran 2018. http://wunderknit.tumblr.com/post/52232503531/nathaniellyles-central-saint-martins