I. Dünya Savaşında İttihat ve Terakki'nin Siyonistler ile Uzlaşma Çabası: Osmanlı-İsrail Birliği Projesi

I. Dünya Savaşı sırasında, Osmanlı Devleti aleyhine faaliyet yürüten Siyonist çevreleri kazanmak için, Almanya'nın baskısı ve Talat Paşa'nın inisiyatifiyle bazı adımlar atılmıştır. Talat Paşa, Almanya'da ılımlı sayılabilecek Siyonist çevrelerle görüşmesi için İttihat ve Terakki'nin önemli isimlerinden, Yahudi kökenli Emanuel Karasu'yu görevlendirmiştir. Karasu Almanya'daki Yahudi cemaatinin ileri gelenleriyle görüşmek üzere Berlin'e gitmiştir. Buradaki toplantılarda Osmanlı Devleti'ndeki Yahudilerin durumu ve geleceği tartışılmıştır. Bu bağlamda, Yahudilerin bir çatı altında toplanacağı Osmanlı-İsrail Birliği projesinin hayata geçirilmesine karar verilmiş ancak savaş sonrası ortaya çıkan realiteler, bu projenin yaşamasını imkânsız kılmıştır.Yahudi çevrelerle yapılan görüşmelerde dikkati çeken bir husus, İttihat ve Terakki'nin, parçalanma tehlikesi ile baş başa kalan Osmanlı Devleti'nin bekası için, son ana kadar yürüttüğü samimi girişimleridir. Bu çalışmanın ortaya çıkardığı diğer bir önemli husus, İttihat ve Terakki'nin, savaş sonrası dönemde, Osmanlı toplumsal düzenini barışçıl yollarla sağlamaya yönelik kapsamlı siyasi projelere sahip olduğudur.Bu çalışmanın temel kaynakları Alman Dışişleri Arşivi belgeleridir. Alman Dışişleri çalışanlarınca kaleme alınan raporlar, I. Dünya Savaşı sırasında Siyonist çevrelerin sıkça gündeme getirdiği Yahudi meselesine Osmanlı Devleti'nin yaklaşımını, Almanya penceresinden okumayı mümkün kılmıştır.

The Agreement Attempt of the Union and Progress Party with the Syonists in the World War I: The Project of Ottoman-Israel Union

Some steps has been made by forcing Germany and by the initiative of Talat Pasha in order to gain the support of the sionist circles in the first world war. Talat Pasha commissioned one of the important names within the Committee of Union and Progress, Mr. Emanuel Karasu, a person of jewish origin, for making negotiations with the temperate sionist circles in Germany. Karasu went to Berlin in order to negotiate with the notable names of the Jewish community in Germany. The current situation and the future of the Jewish people in the Ottoman Empire were discussed in these unions. In this context, it was decided that an Ottoman-Israel Union in which the Jews in the Ottoman Empire were to be united had to be founded. However, the realities which appeared in the post-war era rendered this project impossible.One thing which is to be noted in the negotiations with the jewish circles is the Committee of Union and Progress sincere effort to the last minute for the consolidation Ottoman Empire's power which was under the threat of disintegration. Another important result of this study is that the Committee of Union and Progress had a detailled and peaceful project for consolidating the Ottoman social order in the post-war period. The main sources of this study are the archival documents of the German foreign ministry. The reports written by the German foreign ministry officials made possible to interpret the approach of the Ottoman Empire to the jewish problem which was frequently talked by the sionist circles throughout the World War I from the German perspective.

PDF

___

Auswärtiges Amt Politisches Archiv
AAPA, "Nach Mitteilung des Generalsekretärs des Hilfsvereins De- utscher Juden", Konstantinopel-Ankara, nr. 394,Berlin, den 5. September 1918.
AAPA, "Richtlinien für die Verhandlungen mit der Türkei", Konstan- tinopel-Ankara, nr. 394, 12 Juni 1918.
AAPA, Dr. Heymann, Lichheim, "über das Frühstück am 23.1.1918 mittags 1 ½ Uhr im Hotel der Kaiserhof, Berlin, auf Einla- dug des Herrn Dr. Paul Nathan", Konstantinopel-Ankara, nr. 394,Berlin, den 25 Januar 1918.
AAPA, Dr. James Simon'a Mektup, "Herrn Dr. James Simon. Vorsit- zender des Hilfsvereins der Deutschen Juden", Konstantinopel- Ankara, nr. 392, Jerusalem, 20.01.1915.
AAPA, Dr. Julius Becker, "Interview mit Talaat Pascha", Konstantino- pel-Ankara, nr. 394, Konstantinopel, im Dezember 1917.
AAPA, Graf von Bernstorff, "Jüdische Palästina - Bestrebungen", Konstantinopel-Ankara, nr. 394, Pera, 20 Juli 1918.
AAPA, Juden in der Tuerkei und in Palästina", Bericht von Dr. I. Straus (New York) an das Auswärtige Amt, Konstantinopel-An- kara, nr. 392, April 1915.
AAPA, Leopold Perlmutter, "S.E. Herrn Kaiserlich Deutschen Bots- chafter Graf Johann Bernstorff", Konstantinopel-Ankara, nr. 394, 12 August 1918.
AAPA, R. Hirhtheim(?), "im Bedarfsfalle fuer die juedische Bevoelke- rung in Palästina und fuer die von der zionistischen Organisation dort geschaffenen Institutionen nach Moeglichkeit schuetzend einzutreten", Konstantinopel-Ankara, nr. 392, Konstantinopel, den 22 Dezember 1915.
AAPA, Warburg, "Kommissionstagun des Hilfsvereins Deutscher Ju- den in Konstantinopel", Konstantinopel-Ankara, nr. 394, Pera, den 17 September 1918.
Kitaplar-Makaleler
Artuç, Nevzat. Ahmed Cemal Paşa (1872-1922) Askeri ve Siyasi Ha- yatı. Basılmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Isparta 2005.
Atay, Falih Rıfkı. Zeytindağı. İstanbul: Pozitif Yayınları, 2012.
Cemal Paşa. Hatırat 1913-1922, Yay. Haz. Dr. Ahmet Zeki İzgöer. İs- tanbul: Nehir Yayınları, 2006.
Enders, Franz Carl. Türkiye ve Türkler: Bir Alman Subayın Türkiye Notları 1878-1918. Çev. Güray Beken. İstanbul: Dharma Yayın- ları, 2006.
Nedim, Şükrü Mahmut. Filistin Savaşı (1914 -1918). Ankara: Genel- kurmay Basımevi, 1995.
Prätor, Sabine. Der Arabische Faktor in der jungtürkischen Politik. Berlin: Klaus Schwarz Verlag, 1993.
Tuncoku, Mete. "İsrail'in Kuruluşuna Varan Gelişmeler İçinde Çanak- kale Savaşlarının Önemi." Belleten, 212, 55 (1991): 101-108.
Umar, Ömer Osman. "Osmanlı Döneminde Yahudiler'in Filistin'e Yer- leşme Faaliyetleri." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 2 (2002): 421-438.
Yavuz, Celalettin. "Cemal Paşa'nın Almanya Gezisi: Bir Davetin Per- de Arkası." Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 5, 19 (1997)
Watts, Martin. The Jewish Legion and the First Word War. Palgrave Macmillan, 2004.