___

Bibek Debroy ve Laveesh Bhandari, Corruption in India: The DNA and RNA, Ko- nark Publishers, 2011, s.287.

Edward Luce, Tanrılara Rağmen, Hindistan’ın Olağandışı Yükselişi, s.29. http:// www.ozetkitap.com/hindistan.pdf (Erişim Tarih: 10.04.2013)

Edward Luce, Tanrılara Rağmen, Hindistan’ın Olağandışı Yükselişi, s.3. http:// www.ozetkitap.com/hindistan.pdf (Erişim Tarih: 14.04.2013)

Gray, Cheryl W.- Kaufmann, Daniel, 1998; “Corruption and Development”,

Hamza AL, (2005), “Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzlukla Mücadele: Geleneksel Bürokratik Yapı ve Yeni Etik Değerler”, Kamu Yönetimi Etik Sempozyumu, Sa- karya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayını, ss.239-249, s.240.

http://archives.digitaltoday.in/indiatoday/20061016/state-up.html (Erişim Tarih: 13.04.2013)

http://en.wikipedia.org/wiki/Corruption_in_India (Erişim Tarihi: 08.04.2013)

http://en.wikipedia.org/wiki/Indian_Administrative_Service (Erişim Tarih: 09.04.2013)

http://hiv-stats.realclearworld.com/ (Erişim Tarih: 14.04.2013 )

http://in.reuters.com/article/2013/05/05/india-retail-idINL3N0DK0ZM20130505 (Erişim Tarih: 10.04.2013 )

http://planningcommission.nic.in/news/press_pov1903.pdf

http://www.annahazare.org/ (Erişim Tarih: 09.04.2013 )

(Erişim Tarih: 12.05.2013)

http://www.sp.gov.tr/documents/SaydamlikSP1014.pdf

(Erişim Tarihi: 10.02.2013)

http://www.tedmer.org.tr/pdf/yolsuzluk.pdf, s.13. (Erişim Tarihi: 10.04.2013)

http://www.worldometers.info/world-population/ (Erişim Tarihi: 13.02.2013)

https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_India (Erişim Tarih: 18.04.2013)

https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_India (Erişim Tarih: 16.04.2013)

https://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_India (Erişim Tarih: 07.01.2013)

India Corruption Study (2008), Transparency International India, New Delhi, http://www.transparencyindia.org/resource/survey_study/India%20Corrup- tino%20Study%202008.pdf (Erişim Tarih: 10.04.2013)

OECD, (2008), “The Role of State-Owned Enterprises in the Economy: An Initial Re- view of the Evidence”, OECD-Working Group on Privatisation and Corporate Governance of State Owned Assets, Paris

Parekh, Bhikhu, 1995, Ethnocentricity of the Nationallist Discourse, Nations and Nationalism, Vol.1, s.40.

Satyavan Bhatnagar, S. K. Sharma, Pandan, “Corruption in Indian politics and bu- reaucracy”, University. Ess Ess Publications, 1991, s.156.

The Financial Times, 5 Temmuz 2012.

T.Hult, “The BRIC Countries”, Küresel EDGE Business Review, Vol:3, No:4, 2009, s.2.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV); s. 20

Vito Tanzi, “Corruption Around the World – Causes, Consequences, Scope, and Cures”,  IMF Staff Papers. Vol. 45, No. 4 (December 1998), http://www.imf. org/external/pubs/ft/wp/wp9863.pdf (Erişim Tarihi: 10.04.2013)

Ziya Güney, “Hindistan’da Mahalli İdareler”, http://ziyaguney. com/ index. php?- view= (Erişim Tarihi: 09.01.2013)

“Indian land scandal spotlights military corruption”, http://www. Etaiwannews. com /etn /news_content.php (Erişim Tarihi: 10.05.2013)

“Siyasi Partilerin Kapatılması Konusunda Türkiye ve Bazı Ülkelerdeki Yasal Dü- zenlemeler”, TBMM Araştırma Merkezi Raporu, Mart 2008, s.16 http://www. pmd.org.tr/dosyalar/parti_kapatmalar.pdf (Erişim Tarihi: 05.02.2013)

Finance & Development, March 1998, s.10

http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-03-09/india/37580368_1_ bjp-mla-bribe - offer-construction-work (Erişim Tarih: 18.04. 2013)

http://dunya.milliyet.com.tr/yeni-gandi-mucadeleyi-siyasete-tasiyor/dunya/ dun- yadetay/ 05.08.2012/1576424/default.htm (Erişim Tarih: 10.04.2013)

http://finmin.nic.in/reports/WhitePaper_BackMoney2012.pdf (Erişim Tarihi: 10.04.2013)

http://info.worldbank.org/etools/ANTIC/docs/Resources/Sectors/Transport/Cor- rTruckingIndia.pdf (Erişim Tarih: 21.04.2013)

http://www.amerikaninsesi.com/content/hindistan-basbakanndan-yolsuzluk- la-mucadele-cars-121024953/895549.html

BBC (2012), Malaysian minister in ‘cowgate’ scandal to resign, http://www.bbc. co.uk/news/world-asia-17335984, (6 Şubat 2013).

Birleşmiş Milletler, Malezya Web Sayfası, http://www.un.org.my/, (6 Şubat 2013).

Case, William (2008), High Corruption Low Opposition, Asian Survey, Vol. 48, No. 1. (January/February 2008), pp. 47-54.

Embong, Abdul Rahman (1996), “Social Transformation, the State and the Middle Classes in Post-Independence Malaysia”, Southeast Asian Studies, Vol. 34, No: 3, December 1996.

Fee, Lian Kwen (2006), “Race and Racialization in Malaysia and Singapore”, Race, ethnicity and state in Malaysia and Singapore, (Ed.) Lian Kwen Fee, Leiden, Boston,: Brill.

Free Malaysıa Today, “Scorpene scandal surfaces to trouble Najip” 26 June 2012,http://www.freemalaysiatoday.com/category/nation/2012/06/26/scor- pene-scandal-surfaces- to-trouble-najib/, (10 Şubat 2013)

Heywood, Andrew (2011), Global Politics, Palgrave Macmillan, First Edition, Lon- don.

Heywood, Andrew (2003), Political Ideologies: An Introduction, Palgrave Macmil- lan, Third Edition, London.

Hındustan Tımes, Malaysia is world champion in corruption, 13 December 2012,

http://www.hindustantimes.com/world-news/Americas/Malaysia-is-world-cham- pion-in-corruption/Article1-972080.aspx, (10 Şubat 2013)

Jomo, K.S. and Syn, Tan Wooi (2005), “Privatization and Renationalization in Ma- laysia: A Survey”, Expert Group Meeting on Re-inventing Public Enterprise and its Management, 2005 Oct. 27-28.

Kuppusamy, Baradan, “Malaysia Jails the Messenger,” Asia Times , Southeast Asia, July 19, 2007, http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/IG20Ae01. html, (10 Şubat 2013).

Maharı, Madam Zarinah (2011) Demographic Transition in Malaysia: The Chan- ging Roles of Women, 15th Conference of Commonwealth Statisticians, New Delhi, India, 7-10 February 2011.

Malaysıakını, Sarawak’s Cowgate: Deputy minister faces flak, 209 February 2012,http://www.freemalaysiakini2.com/?p=18141, (24 Şubat 2013)

The Malaysıan Insıder, Malaysia’s corruption score falls again, 01 December 2011, http://www.themalaysianinsider.com/malaysia/article/malaysias-corrupti- on-score-falls-again, (24 Şubat 2013).

Malezya Yolsuzlukla Mücadele Komısyonu (2013), Resmi İnternet Sitesi, http:// www.sprm.gov.my, (24 Şubat 2013)

Mılne, R. S. and Mauzy, Diane K. (1999). Malaysian Politics under Mahathir. 1. Edition, Routledge.

Moten, Abdul Rashid and Mokhtar, Tunku Mohar. (2006). “The 2004 General Ele- ctions in Malaysia”. Asian Survey, 46(2): 319-340.

Quah, J.S.T.( 2003), “Curbing corruption in Asia: A comparative study of six count- ries”, Singapore: Eastern Universities Press.

Rıtchıe, Bryan K. (2005), “Coalitional Politics, Economic Reform, and Technological Upgrading in Malaysia”, World Development Vol. 33, No. 5, pp. 745–761.

Siyasi ve Ekonomik Risk Danışmanlığı (PERC), Malezya Bölümü, http://www.asia- risk.com/subscribe/malindex.html, (24 Şubat 2013).

Uluslararası Para Fonu (IMF), Malezya Bölümü, http://www.imf.org/external/ country/MYS/index.htm, (24 Şubat 2013).

Uluslararası Saydamlık Örgütü (2006), Towards A Corruption Free Malaysia, http://www.transparency.org.my/documents/TOWARDS%20A%20CORRUP- TION%20FREE%20MALAYSIA.pdf, (24 Şubat 2013)

Uluslararası Saydamlık Örgütü, Malaysia, http://transparency.org.my, (24 Şubat 2013).

Yaacop, Mohamed Fauzi (2001), “The Chalange of Religous Pluralism in Malaysia”, The Journal of Oriental Studies, Vol.21, s: 166-177, 2001. DEVLETİN YENİDEN YAPILANMASI SÜRECİNDE

YOLSUZLUKLA MÜCADELE

(AZERBAYCAN ÖRNEĞİ) Recep REHİMLİ* GİRİŞ

Azerbaycan Cumhuriyeti sosyo-ekonomik gelişmede yeni bir aşamaya gir

miştir. Öyle ki, ekonomide gözlenen sürekli ve istikrarlı kalkınma, nüfusun yaşam

kalitesinin yükseltilmesi ve istihdamın artırılması için gerekli ortam oluşturmuş,

beşeri sermayenin gelişimine etki eden politikaların uygulanması ve tahminle

rin hazırlanıp hayata geçirilmesi sürecini hızlandırmıştır. Bu açıdan baktığımızda

dünyada bilgiye dayalı kalkınma stratejilerinin oluşturulması amacıyla modern

bilimsel ve teknolojik yeniliklerin kullanılması, toplumsal gelişim sürecinde çö

züm bekleyen birçok sorunlara yeni yaklaşımların belirmesine neden olmaktadır

(Alakbarov, 2014: 3). Bu sorunlar özellikle gelişmekte olan ülkelerde daha etkin

şekilde kendini göstermektedir. 1991 yılında yeniden bağımsızlığına kavuşan Azerbaycan’ı pazar ekonomisi

ne geçiş sürecini tamamlayan ve hızla gelişen ülkeler sırasına dahil etmek müm

kündür. Sovyetler Birliği’nin dağılması ile bağımsızlığını elde eden ülkelerde ilk

önce kaos dönemi yaşandı, daha sonra ise tüm sosyal, politik, ekonomik ve yö

netim kurumlarının yeniden şekillendirilmesi sürecine başlandı. Azerbaycan’da

geçiş döneminin en karmaşık konusu devlet yönetim sisteminde reformların ya

pılması olmuştur. XX. Yüzyılın 90’lı yıllarında geçmiş Sovyet ülkelerinin, özellikle

Azerbaycan’ın siyasi, ekonomik ve sosyal ortamında meydana gelen değişiklikler

birçok alanda olduğu gibi kamu yönetimi alanında da önemli sorunları ortaya

çıkardı. O dönemde devlet yönetiminin gelişimi tümüyle toplumsal gelişmeden

geri kalıyor ve çoğu zaman devlet toplumun ihtiyaçlarını karşılayamaz durumday

dı. Artık objektif koşullar yeni düşünce tarzı, insanların davranışının ve işbirliğinin

Doç. Dr. Azerbaycan Cumhurbaşkanlığına bağlı Devlet İdarecilik Akademisi “Bilim ve Yönetim” Bölüm

YOLSUZLUK ANLAYIŞI, NEDEN -SONUÇ İLİŞKİSİ

Azerbaycan gibi yeniden bağımsızlık kazanan ülkelerin yönetim sisteminde

mevcut olan sorunlar içerisinde yolsuzluk daha yaygındır ve onunla mücadele me

selesi değil devleti, her bir vatandaşı ilgilendirmelidir. Günümüzde yolsuzluk sosyal

hayatın bir çok alanına devlet etkisini zayıflatmakla ve hatta bu etkinin yönünü de

ğiştirmekle toplum için gerçek tehlike oluşturmaktadır (Rehimli, 2005:264). Çünkü,

yolsuzluğun ekonomik, sosyal ve siyasal alanda oluşturduğu hasar oldukça büyük

tür. Onun varlığı öyle bir toplumsal yapılanmaya yol açar ki, bu toplumda demokra

tik ilkeler ve insan haklarına saygıdan söz edilemez. Yolsuzluğun sözlük anlamı bozulmadır. Yolsuzluğa Karşı Mücadele Hakkında

Azerbaycan Cumhuriyyeti’nin Kanunu’nda ise yolsuzluğun genel tanımı şöyle ve

rilmiştir: “Yolsuzluk kamu görevlilerının statüsü, temsil ettiği kurumun statüsü, görev

yetkilerini veya bu statü ve yetkilerden kaynaklanan imkanları kullanmakla yasadışı

maddi ve diğer nimetler, ayrıcalıklar veya ödünler elde etmesi, ayrıca özel ve tüzel

kişiler tarafından belirtilen maddi ve sair nimetlerin, ayrıcalıkların veya ödünlerin ya

sadışı görevli kişilere teklif veya vaat edilmesi veya verilmesi yoluyla bu görevlilerin ele

alınmasıdır. “(Kоrrupsiyа`yа kаrşı mübаrez hakkındа” Аzerbаycаn Rеspublikаsı

nın Kаnunu, 2004: 2). Yolsuzluk kavramının yer aldığı ilk uluslararası belge, BM Genel Kurul tara

fından 17 Aralık 1979 tarihinde kabul edilmiş hukuk kurallarının desteklenmesi

üzere kamu görevlilerin faaliyeti yasası olmuştur. Yasa da belirtiliyor ki, “yolsuz

luk kavramı ulusal hukuka uygun biçimde oluşturulmalı, o hediyelerin, vaatlerin

veya teşviklerin talep edilmesi veya kabul edilmesi veya böyle hareket veya ha

reketsizlik mevcut olduğunda bunların yasadışı elde edilmesi sonucunda görevin

yapılması sırasında veya bu görev ile ilgili herhangi faaliyet de bulunulup bulu

Yolsuzluk hızmetlerin pahalaşmasına yol açıyor; Yolsuzluk emek verimliliğini

önemli ölçüde düşürüyor; Üst düzey yönetimlerde yolsuzluk ortaya çıktığında,

halkın anayasal kurumlara güveni sarsılır ve sonuçta onların yasallığı tartışılır

hale gelir; Hizmet sunumunda kalitesizlik gözlemleniyor, çünkü, göreve rüşvetle

getirilen memur kendi kişisel çıkarlarını devlet çıkarlarından üstün tutuyor; Yol

suzluk genel devlet davranış etiği ilkelerini bozuyor ve her bir memur “neden sa

dece ben ahlâk ve maneviyat kurallarını takip etmeliyim?” - diye düşünüyor. Bü

tün bunlar ise yönetim sisteminde yıkıcı etkilerdir; Ülkede kararların alınmasında

somut insanların ve toplumun talepleri yerine para önemli rol oynuyor; Yolsuzluk

insan maneviyatını bozuyor, insanlarda psikolojik gerilim yaratıyor, sosyal ada

let ilkelerine güvensizlik yaratıyor, sürekli gelişime engeller oluşturur (Hüseynov,

2004:129-130; Memmedov, 2006:10-18). Bu söylediklerimizden anlaşılıyor ki, yolsuzluğun sosyo-ekonomik sonuçları

şundan ibaretdir ki, yolsuzluk toplumun sosyo-ekonomik durumunu olumsuz et

kiliyor, ekonomik gelişimi zayıflatıyor ve nüfusun maddi refahının kötüleşmesine

neden oluyor.Yolsuzluğun ruhsal-psikolojik sonuçları ise şudur ki, toplumda yol

suzluğa alışmış bir grup insanın aşırı zenginleşmesi toplumun orta ve yoksul ke

simlerinin ruhsal-psikolojik durumuna olumsuz etki ederek gelişmeye engel olan

unsurlardan birine dönüşüyor.

YOLSUZLUKLA MÜCADELE

Azerbaycan Cumhuriyeti yolsuzlukla mücadele hakkında birkaç önemli ulus

lararası düzenlemeleri, özellikle yolsuzluğa karşı “Suç ve Sivil Sorumluluğu Avru

pa Konseyi Mücadele Sözleşmelerini” (1999), “Çok Uluslu Organize Suçlara Karşı

BM Sözleşmesini” (2000), “Yolsuzluğa Karşı BM Sözleşmesini” (2003) imzalamıştır

(Ahundov ve Velizade, 2014:234). Ayrıca Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşka

nı’nın “Devlet Denetimi Sisteminin Geliştirilmesi ve Girişimçiliğin Gelişimi Alanında

Yapay Engellerin Ortadan Kaldırılması için” 1999 (yılı 17 Ocak tarihli, “Azerbaycan

Cumhuriyetinde Sosyo-Ekonomik Gelişmenin Hızlandırılması Önlemleri Hakkın

da” 2003) yılı 24 Kasım tarihli yasal düzenlemeler ülkede ekonomik reformların

yeni aşamasına hız vermiş ve yolsuzlukla mücadele için hükuki-ekonomik alt yapı

oluşturmuştur. İşte bunun sonucunda “Korrupsiyaya Karşı Mübarize (Yolsuzluğa

Karşı) Hakkında” 13 Ocak 2004 tarihli Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu kabul edil

miştir. Aynı zamanda bu yasanın uygulanmasını sağlamak amacıyla “Yolsuzluğa

Karşı Mücadele Üzere Devlet Programı» (2004-2006) hazırlanmış ve Azerbaycan

Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın 2004 yılı 3 Eylül tarihli 337 numaralı kararna

mesi ile onaylanmıştır. Ayrıca yolsuzlukla mücadele kapsamında aşağıdaki yasal

düzenlemeler yapılmıştır: a) Devlet Gulluqçularının Etik Davranış Gaydaları Hakkında (Kamu görevlile

rinin etik davranış kuralları hakkında) Kanun, 31 Mayıs 2007.

b) Azerbaycan Cumhuriyeti Cinayet Mecellesi (Ceza Yasası) (33. fasıl yolsuz

luk suçları, görevi kötüye kullanma, görev yetkilerini aşma, rüşvet alma,

rüşvet verme vb. 30 Aralık 1999), (Gedirov, 2014:36).

c) Vezifeli Şahıslar Tarafından Maliye Karakterli Malumatların Takdim Edil

mesinin Tasdik Edilmesi Gaydaları Hakkında (Yöneticiler Tarafından Mali

Nitelikteki Bilgilerin Takdim Edilmesinin Onaylanmasi Kuralları Hakkında)

Kanun, 24 Haziran 2005.

d) Cinayet Yolu ile Elde Edilmiş Pul Vesaitlerinin veya Diğer Emlakın Legalleş

tirilmesine ve Terrorçuluğun Maliyeleştirilmesine Karşı Mübarize Hakkında

(Suç Yoluyla Elde Edilen Nakit veya Diğer Varliklarin Kanunileştirilmesi ve

Terörizmin Finanse Edilmesi ile Mücadele Hakkinda Kanun) 10 Şubat 2009.

e) 2007-2011 İller Üzere Şeffaflığın Artırılması ve Korrupsiyaya Karşı Müba

rize Üzre Milli Strategiya (2007-2011 yillari için Saydamliğin Artırılması ve

Yolsuzlukla Mücadele üzere Ulusal Strateji) 28 Haziran 2007.

f) “Yolsuzluğa Karşı Mücadeleye İlişkin 2012-2015 yılları için Ulusal Eylem

(Faaliyet) Planı” 5 Eylül 2012.

g) “Açık Hükümetin Desteklenmesine İlişkin 2012-2015 yılları için Ulusal Ey

lem Planı”5 Eylül 2012.

Azerbaycanda yolsuzlukla mücadelenin güçlendirilmesi alanında atılan

adımlar toplumsal ve kamusal kurumlar, özellikle de, STK-lar tarafından takdir

ediliyor. Aynı zamanda, devlet ve STK’lar yolsuzlukla mücadelede sürekli işbiliği içerisindeler ve bu yönde bir sıra projeler gerçekleştiriyorlar. Yolsuzlukla müca- dele amacıyla 2012 yılının Aralık ayında Azerbaycan Cümhuriyeti Baş Savcılığına bağlı olarak oluşturulan Yolsuzlukla Mücadele Kurumuyla Yolsuzlukla Mücadele

Üzere STK’ların Bilgi ve İşbirliği Şebekesi arasında Anlaşma Memorandumu im

zalanmıştır. Şunu belirtmemiz gerekiyor ki, Yolsuzlukla Mücadele üzere STK’ların

Bilgi ve İşbirliği Şebekesi 2 Mart 2006 yılında kurulmuştur. Bu şebekede yolsuz

lukla mücadele eden 14 STK işbirliği yapmaktadır. Şebekenin oluşturulmasında

temel ilke olarak genellikle yolsuzlukla mücadelede uzmanlaşmış STK’ların bir

araya gelmesi amaçlanmıştır. Şebekenin faaliyetinin temel amaçları aşağıdaki

gibi sınıflandırılabilir: - Toplumun yolsuzlukla mücadele için seferber olmasını sağlamak, - Yolsuzlukla mücadele alanında STK’ların ve devlet kurumları çabalarının ko

ordinasyonu, onlar arasında daha sıkı işbirliğine ulaşmak, - Yolsuzlukla mücadele eden STK’lar arasında işbirliğini geliştirmek, onlar

arasında bilgi değişimini düzenlemek. Yolsuzlukla mücadelenin durumunu analiz

etmek, bu alanda alınmış önlemlerin verimini artırmak ve yolsuzlukla mücadele

alanında farkındalık ve işbirliğini birlikte gerçekleştirmek, - Yolsuzlukla mücadele etkinliklerinin verimini artırmak amacıyla konsept,

program ve projelerin hazırlanması, insiyatifin ortaya konulması; Yukarıda belirtilen belgede Yolsuzlukla Mücadele üzere STK’ların Bilgi ve İş

birliği Şebekesine gelen yolsuzluk suçları hakkında başvurular Yolsuzlukla Müca

dele Kurumuna gönderilir, alınan önlemler hakkında başvuru sahibinin bilgilen

dirilmesi, devlet memurları, belediye üyeleri ve belediye memurları, sivil toplum

kuruluşlarının temsilcileri ve bu gibi ortak tanımlanmış hedef kitle için eğitsel

seminarlar öngörülüyor. Bu yönde, bir sıra STK’ların çeşitli donör kurumların

maddi desteği ile gerçekleştirdikleri projelere göz atmakla ülke STK’larının yol

suzlukla mücadeleye katılım derecesini zihnimizde canlandırabiliriz. Belirtelim

ki, bu projelerin genel amacı toplumun yolsuzlukla mücadeleye katılmını sağla

mak, insanların manevi, hukuki eğitimine ve toplumun gelişimine engel olan bu

problemin çözülmesi için kamuoyu oluşturmaktır. Hedeflenen amaçlara ulaşmak

için bu STK’lar bir sıra eğitici organizasyonlar ve eğlemler gerçekleştiriyorlar. Bu

projelerden biri Ekonomik ve Sosyal Yenilikler isimli STK tarafından Azerbaycan

Cumhurbaşkanlığına bağlı STK’lara Devlet Desteği Konseyi’nin yardımıyla gerçek

leştirilen “ Yolsuzlukla Mücadelenin Hukuki Düzenlemesi: Uluslararası Tecrübe

ve Azerbaycan” isimli projedir (Geyri Hökumet Teşkilatlarının Faaliyyeti ile Bağlı

Hesabat, 2010:11-17). Proje 5 yönde gerçekleştirilmiştir: yasal öneri, bilgilenme ve bilgilendirme,

sosyal çıkarların savunması, devlet kurumlarının yapısal gelişimine katkı, eğitim ve seminerler. Yasal öneri: Yasal öneri vatandaşlara haklarının restorasyonu ve korunması

için etkili hukuki mekanizmaların kullanılması ve devlet kurumlarına başvurular

Ulusal stratejinin uygulanmasına yönelik Eylem Planı”nda öngörülen önlemlerin

yerine getirilmesi doğrultusunda 2013 yılı içinde bir takım çalışmalar yapılmıştır.

Şöyle ki, 2013 yılı boyunca Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcısı yanında Yolsuzlu

ğa Karşı Mücadele İdaresi tarafından vatandaşların 400 civarında başvurusu ol

muştur. Bu başvurulardan 36’sı rüşvet, 27’si devlet malını benimseme, 52’si görev

yetkilerini kötüye kullanma veya görev yetkilerini aşma, 20’si görev sahtekarlığı,

24’ü dolandırıcılık, 29ıu ise diğer konularla ilgili olmuştur. Bunlardan 127’si üzere

çeşitli mahkamelerde dava başlatılmıştır. Yolsuzluğa Karşı Mücadele İdaresi’nin

Soruşturma şubesinde 183 cinayet işinin ilk incelemesi yapılmıştır. 2014 yılı bo

yunca Soruşturma Şubesi tarafından 200 kişi hakkında 110 dava soruşturması

tamamlanarak yargılanması için mahkemeye gönderilmiştir. 2013 yılında yolsuz

lukla ilgili suçlara ilişkin çağrılara, başvuru ve şikayetlere bakılması işinin gelişti

rilmesi konusunda İçişleri Bakanlığı’na 40 bine yakın başvuru olmuştur. Sonuçları konusunda başvuranlara resmi cevaplar verilmiş, onlara hukukları anlatılmıştır

(Azerbaycan Respublikası Nazirler Kabinetinin 2013’cü ilde faaliyyeti hakkında he

sabatı, 2014:294-296). Genel olarak söyleyebiliriz ki, sadece çeşitli yasal önlemlerle yolsuzluğun ön

lenmesi mümkün değildir. Çünkü yolsuzluğun aradan kaldırılması için onu doğu

ran nedenlerin doğru analiz edilmesi ve buna uygun önlemler alınması gereklidir.

Aynı zamanda bu önlemler zamanı ülkenin sosyo-ekonomik durumu ve manevi

değerleri dikkate alınmalıdır. Yoksa bu yasal önlemlerin hiçbir etkisi olmayacaktır.

Burada vurgulanması gereken bir konu da yolsuzlukla mücadelenin ekonomik

yanına dikkat edilmesidir. Şöyle ki, devlet görevlilerinin yanısıra başka alanlarda

çalışanların ücretlerinin dinamik olarak artırılması, nüfusun büyük çoğunluğuna

yeni iş yerleri sağlanarak kazanç elde edebilmesi, sosyal durumun giderek iyi

leştirilmesi, yolsuzluğu ortadan kaldıran diğer kurumsal ve koruyucu önlemlerin

alınması, fikrimizce, bu belaya karşı cezai hukuksal mücadele biçimlerinden daha

verimli ve etkili olacaktır. SONUÇ Devletin ortaya çıkmasından günümüze kadar yönetim sistemindeki yolsuz

luğun tamamen karşısının alındığı görülmemiştir, ancak ağırlığı ve etki alanı hiç

olmazsa topluma zararının minimize edilmesi için kontrol altına alınmalıdır. Bu

nun için yönetim sisteminde bir takım önlemler alınmalıdır. Öncelikle toplumun

eğitim düzeyinin yükseltilmesi gerekir. Çünkü yönetimde etik dışı bir davranış

olarak görülen yolsuzluk, ahlaki bir sorundur. Bir toplumda ahlaki sorunları çöz

mek için toplumun bilincinde değişikliğin yapılması gerekmektedir, bu ise sadece

eğitim sistemi düzeyinin yükseltilmesi ile mümkündür. Yukarıda da belirttiğimiz gibi Azerbaycan’da son yıllarda gerçekleştirilen et

kinliklerin serisine bir göz attığımızda, yolsuzluğun önlenmesi açısından mevcut

eylem planlarının uygulanması sonucunda hem devlet kurumlarının, kamu görev

lilerinin çalışmaları, yönetim, hizmet alanları mükemmeleştirilecek, aynı zamanda

resmi kurumların çalışmalarında toplumun katılımı ve saydamlık sağlanacaktır.

Bunun yanı sıra, yeni kurumların oluşturulması aracılığıyla yönetim sisteminde

bazı değişiklikler yapılmıştır ki, yolsuzluğa yol açan, rüşvet faktörünü mümkün kı

lan sebepler ortadan kaldırılsın. Buna örnek olarak “ASAN Hizmet (Azerbaijan Ser

vice and Assessment Network)” ve “Elektronik Hükümet» girişimleri gösterilebilir.

Bu hizmetler vatandaş memnuniyetinin sağlanmasını, yolsuzluk ve rüşvet olayla

rının ortadan kaldırılmasını, modern teknolojilerin uygulanmasını, kamu görev

lisi-vatandaş ilişkilerinde yeni düşünce tarzının şekillendirilmesini hedeflemiştir.

Şu anda “ASAN Servis” merkezinde 10 devlet kurumu tarafından 50 yasal hizmet

uygulanmaktadır. Gelecekte bu hizmetin coğrafyasının genişletilmesi ile birlikte,

onun çeşitlerinin sayısının artırılması ve daha geniş alanlarda vatandaşlara hizmet

gösterilmesi öngörülüyor. “Elektronik Hükümet”in oluşturulması ve geliştirilmesi

devlet kurumlarının çalışmalarında saydamlığın sağlanması için önemli kurumsal

reform gibi tanımlanmaktadır. 2011 yılında “Devlet kurumlarının elektronik hiz- met uygulamasının düzenlenmesi alanında bazı etkinlikler hakkında” Azerbaycan

Cumhurbaşkanı Kararname imzalanmıştır. Kararnameye göre, kamu kurumları

kendi faaliyet alanlarına uygun elektronik hizmetler düzenlemişlerdir. Elektronik

hizmetlerin “tek pencere” ilkesi temelinde düzenlenmesinin sağlanması amacı ile

uyumlu olan elektronik hükümet portayı oluşturulmuştur. Bugün 417 elektronik

hizmetten 187’si üzere “tek pencere” ilkesi temelinde hizmetler sunuluyor. Bu sis

teme artık 40 kamu kurumu katılmıştır. Şunu da belirtmemiz gerekir ki, Azerbay

can 2011 yılında Açık Hükümet İşbirliğine katılan ilk ülkelerden biri olmuştur ve

diğer uluslararası çabalarda da aktif katılım yapıyor. Yönetimde yolsuzluk ve rüşvetin önlenmesi için, vatandaşların sorunları ile

yakından ilgilenmek için oluşturulan STK’ların etkinliği artırılmalıdır. Nihayet, rüşvet ve yolsuzluğun önlenmesinde en etkili yol rüşvete ve yolsuz

luğa karşı toplumsal birliğin oluşturulmasıdır. Bu çalışmada medyanın ve diğer

kitle iletişim araçlarının rolü büyüktür. Onlar yolsuzluk ve rüşvet olaylarını kamu

oyuna iletmekle birlikte, aynı zamanda bunun negatif yanlarının halkın bilincin

de yerleşmesine yardım edeceklerdir. Devletimizin bağımsızlığını, egemenliğini,

sürekliliğini tehlikeye sokan yolsuzluğun azaltılması ve ortadan kaldırılması uzun

süren bir süreç olsa da, mutlaka gelişmenin dinamiğine, ekonomik potansiyelin

artmasına, güçlenmesine, nüfusun yaşam düzeyinin yükselmesine ve insanların

manevi temizliyine yol açacaktır. Kaynakça

Ahundov N., Velizade R. (2014), Antikorrupsiya Siyaseti Dövletin Davamlı İradesi- dir, Çıraq neşriyyatı, Bakü

Alakbarov U. (2013), Davamlı İnsan İnkişafı ve Ekoloji Sivilizasiyanın Esasları, Tehsil yayınları, Bakü

Azәrbaycan Respublikasının Konstitusiyası. (2014), Qanun neşriyyatı, Bakü

Azәrbaycan Respublikası Nazirlәr Kabinetinin 2013-cü ilde faaliyyeti hakkında hesabatı (2014), Bakü

Hüseynov S. (2004), “Korrupsiyaya karşı mübareze ümum devlet siyasetinin ter- kib hissesidir”. Dirçeliş XXI asr, Oktyabr-Noyabr, s. 126-135

“Kоrrupsiyа`yа kаrşı mübаrezә hakkındа” Аzerbаycаn Rеspublikаsının Kаnunu (2004), Kanun neşriyyatı, Bakü

Gedirov A. (2014), Korrupsıya Cinayetlerinin Anlayışı, Mahiyyeti ve Kriminalistik Xarakteristikası, Elm yayınları, Bakü

Международное право (1982), Отв. ред. Г.И.Тункин, М.: Юрид. лит-ра., Mos- kova

Международное и национальное уголовное законодательство: проблемы юридической техники (2004), Редкол.: Отв. ред. Комиссаров В.С., М., ЛексЭст., Moskova

Memmedov V. (2006), Korrupsiya ilә bağlı cinayetlerle mübarezenin problem meseleleri, Adiloğlu neşriyyatı, Bakü

Rehimli R. (2005), “İdareetmede rüşvet”. Dirçeliş XXI asr, İyun-İyul, Sayı 88-89, s.263-270

Şeffaflığın artırılması ve korrupsiya`ya karşı mübarezә üzre milli strategiyanın hayata geçirilmesi ile bağlı faaliyet planı (2007-2011) (2007), Kanun neşriy- yatı, Bakü

Geyri Hökumet Teşkilatlarının Faaliyyeti ile Bağlı Hesabat (2010), Bakü www.president.az www.cssn.gov.az

www.cabmin.gov.az Kitap: Heywood, Andrew. Siyaset. Çev. Bican Şahin ve Zeynep Kopuzlu. Adres Yayınları, Ankara, 2010. Makale: Yüksel, Mehmet. Modernleşme Bağlamında Hukuk ve Etik Anlayışı- na Sosyolojik Bir Bakış. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 57-1. ss.177-195. Ankara, 2002.

Tezler: Yurtseven, Yılmaz. (2006). Osmanlı Devletinde Siyasal İktidarın

Meşruluk Temelleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü, Konya, 2006.

Web siteleri: McLure, Michael. Fiscal Sociology. http://msc.uwa.edu.

au/?f=151090 (Erişim Tarihi: 28.05.2013).

Makale Gönderme ve İletişim Adresi: academicelegance@gmail.com

Thesis: Yurtseven, Yılmaz. (2006). Osmanlı Devletinde Siyasal İktidarın

Meşruluk Temelleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü, Konya, 2006.

Web sites: McLure, Michael. Fiscal Sociology. http://msc.uwa.edu.

au/?f=151090 (Access Date: 28.05.2013).

Article Submission and Contact Address: academicelegance@gmail.com