TÜRK SİYASAL KÜLTÜRÜ AÇISINDAN HÜKÜMET SİSTEMLERİ (PARLAMENTER SİSTEM VE BAŞKANLIK SİSTEMİ)’NİN DEĞERLENDİRİLMESİ/EVALUATION OF THE SYSTEMS OF GOVERNMENT (PARLIAMENTARY SYSTEM AND PRESIDENTIAL SYSTEM) IN TERMS OF TURKISH POLITICAL CULTURE

Öz Hükümet sistemi tartışmalarında siyasal kültürün rolü ve etkisi Türkiye’deki literatürde genellikle göz ardı edilmekte ve bu yaklaşım başkanlık ve parlamenter sistem uygulamalarının kapsamlı bir şekilde analiz edilmesini engellemektedir. Çünkü bir hükümet sisteminin etkinliği, içinde işlediği toplumun siyasal kültürüyle yakından ilişkilidir. Hükümet sistemi ve siyasal kültür bu kapsamda birbirlerini karşılıklı olarak etkileme gücüne sahip olgulardır. Diğer bir ifadeyle hükümet sistemlerinin belirli bir ülkedeki işleyişi o ülkenin siyasal dinamiklerine, toplumun demokratik olgunluğuna, nüfus yapısına ve eğitim düzeyine uzanan geniş yapısal faktörlerle ve bu faktörlerin yekûnunu temsil eden siyasal kültürle yakından ilişkilidir. Hükümet sistemlerinin siyasal kültür bağlamında inceleneceği bu çalışma bu çerçevede siyasal kültürle ilişkili muhalefet kültürü, parti disiplini-lider etkisi ve demokrasinin kurumsallaşması olguları üzerinden başkanlık ve parlamenter sistemin Türkiye’deki siyasal kültürle uyumu çerçevesinde uygulanabilirliğini değerlendirecektir. Anahtar Kelimeler:Siyasal Kültür, Demokrasi, Muhalefet Kültürü, Başkanlik ve Parlamenter Sistem AbstractThe role and influence of the political culture in the scholarly dispute over the systems of government are important. The efficiency of a system of government is closely related to the political culture of the society where the system operates. In this context, systems of government and political culture mutually influence each other. In other words, operation of a system in a specific country is closely associated with a wide range of structural factors such as political dynamics of the country in question, society’s democratic maturity, population structure and education level, and political culture that represents these factors as a whole. This article addresses government systems within the context of political culture, and evaluate the viability and adaptation of presidential and parliamentary systems in Turkey in terms of the opposition culture regarding to political culture, party discipline-leader’s influence and institutionalization of democracy. Keywords: Political Culture, Democracy, Opposition Culture, Presidential and Parliamentary Systems.

PDF

___

Kaynakça

Açıkgöz, R. (2008). Democracy in Turkey within The Context of Justice and Liberty. Meşrutiyet'in 100. Yılında Türkiye Demokrasisi . Köprü Dergisi. Sayı:103. http://www.koprudergisi.com//

Adelman, P. (2014). Peel And The Conservative Party(1830-1850). New York: Routledge Press,

Aktaşlı H. U. (2011). Türk Muhafazakârlığı ve Kemalizm: Diyalektik Bir İlişki. Türk Muhafazakârlığının Eleştirisi. Doğu Batı Dergisi. 14(58).

Almond, G. (1956). Comparative Political Systems. Journal of Politics. Sayı:18.

Almond, G. ve Verba S. (1989). The Civic Culture Political Attitudes and Democracy in Five Nations. USA: Saga Publications.

Aslan, A. (2015). Türkiye İçin Başkanlık Sistemi Demokratikleşme, İstikrar, Kurumsallaşma. SETA Dergisi. Sayı:122.

Ay, Ş. (2004). Türkiye’de Parlamenter Sistem ve Hükümet Sistemi Tartışmaları. Mevzuat Dergisi. Sayı: 7(77) http://www.mevzuatdergisi.com//

Aydın, N. (2008). İnsan Hakları Demokrasi ve Medya. (Birinci Baskı). İstanbul: Kumsaati Yayınevi.

Berger, A. (1989). Political Culture and Public Opinion. USA (New Jersey): Transaction Publishers.

Bilge, M. (2011). Türkiye’de Demokrasi Kültürü: Siyaset ve Toplum. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. Sayı: 15(3).

Buran, H. (2005). Seçim Sistemleri ve Türkiye İçin Yeni Bir Seçim Sistemi Önerisi. Ankara: Siyasal Yayınevi.

Burke, E.(1993). Reflections on the Revolution in France. Oxford-New York: Oxford University Press.

Cihangir, F. (2004) Tek Parti İktidarından Çok Partili Döneme Türkiye ve Bediüzzaman'ın Siyasal Çizgisi. http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=599//

Çam, E. (2005). Siyaset Bilimine Giriş. (Dokuzuncu Baskı). İstanbul: Der Yayınları.

Çaylak, A. (2014). Osmanlıdan Cumhuriyete Türkiye’de İktidar Muhalefet İlişkileri. Türkiye’nin Politik Tarihi. (Beşinci Baskı). Ankara: Savaş Yayınevi.

Çeçen, A. (1996). Kültür ve Politika. (İkinci Baskı). Ankara: Gündoğan Yayınları.

Çetin, H. (2004). Türk Toplum Sözleşmesi. Ankara: Lotus Yayınevi.

Demir, F. (2011). Bürokratik Kültür. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı: 16(2), 167-169.

Diamond, L. (1995). Demokrasinin Üç Paradoksu. M. Turhan (Çeviren), Demokrasinin Küresel Yükselişi, L. Diamond ve M. F. Plattner (Derleyen). Ankara: Yetkin Yayınları.

Durç, S. A. (2010). Türk Muhalefet Geleneğinde “Demokrat Parti”. Mukaddime Dergisi. Sayı: 1.

Durgun, Ş. (2013). Sistem Arayışlarında Siyasal Partiler ve Parti Disiplini. (Başkanlık Sistemi Özel Sayısı). Yeni Türkiye. Sayı: 51.

Duverger, M. (1998). Siyaset Sosyolojisi. İstanbul: Varlık Yayınları.

Duverger, M. Siyasi Partiler. E. Özbudun(Çeviren). İstanbul: Bilgi Yayınevi.

Efe, H. ve Kotan, M. L. (2015). Türkiye’nin Parlamenter Sistem Deneyiminin Önemi. Kafkas University Economics and Administrative Sciences Faculty The Journal of KAU. 6(9).

Ercins, G. (2012). Türkiye’nin Demokratikleşmesinde Toplumsal Sorun Alanları. Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14(1).

Erdoğan, M. (1998). Başkanlık Sistemini Doğru Tartışmak. Türkiye’de Yönetim Geleneği. D. Dursun- H. Al (Editörler). İstanbul: İlke Yayıncılık.

Erdoğan, M. (2000). Siyasal Rejim Tartışmaları. http://www.tesev.org.tr//.

Erzen, M. Ü. ve Yalın, B. E. (2011). Siyasal Kültürün Temel Paradigmaları Üzerine: Kültürden, Siyasal Toplumsallaşma, Örgütlenme ve Katılma Süreçlerine Yansıyanlar. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. Sayı: 41.

Ethnidge, M. and Handelman, H. (2010). Politics in A Changing World, (Fifth Edition). USA: Wadsworth Press.

Fendoğlu, H. T. (2013). Başkanlık Sisteminin Türkiye’de Uygulanabilirliği. Yeni Türkiye. Sayı: 51.

Gibbins, J. R.(1989). Contemporary Political Culture: An Introduction. London: Sage Publications.

Gökçe, O. (2016). Siyaset Sosyolojisi. Konya: Çizgi Yayınevi.

Gözler, K. (2000). Türkiye’de Hükümetlere Nasıl İstikrar ve Etkinlik Kazandırılabilir?. Türkiye Günlüğü. Sayı: 62.

Hague R. ve Harrop, M. (2004). Comparative Government and Politics an Introduction. (Altıncı Baskı). New York: Palgrave Macmillan Press.

Hakyemez, Y. Ş. (2003). Çoğunlukçu Demokrasi Anlayışı, Rousseau ve Türk Anayasaları Üzerindeki Etkisi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Sayı: 52(4).

Heper, M. (2010). Türkiye’de Devlet Geleneği. (Üçüncü Baskı). Doğu Batı Yayınları.

Heywood, A. (2007). Siyaset. Z. Kopuzlu (Çeviren). Ankara: Adres Yayınları.

Horowitz, D. L. (1990). Comparing Democratic Systems. Journal of Democracy. Sayı:1(4).

Kalaycıoğlu, E. (2005). Başkanlık Rejimi: Türkiye’nin Diktatörlük Tehdidiyle Sınavı. Türkiye Barolar Birliği Yayınları. Sayı:77.

Kapani, M. (2007). Siyaset Bilimine Giriş. (On dokuzuncu Baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi.

Kenneth, J. M. (1992) Politics and The Bureaucracy, Policymaking in Fourth Branch of Government, California: Brooks/Cole Press.

Keser, H. (2013). Başkanlık Sistemi. (Başkanlık Sistemi Özel Sayısı). Yeni Türkiye. Sayı: 51.

Kuzu, B. (2013). Neden Başkanlık Hükümeti. Yeni Türkiye. Sayı: 51.

Kuzu, B. (2011). Her Yönüyle Başkanlık Sistemi. İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı.

Küçük, A. Hukuk Devleti, Demokrasi ve Temel Hak ve Hürriyetlerin Güvencelenmesi. Liberal Düşünce Topluluğu, http://www.liberal.org.tr//

Lijphart A. (2004). Constitutional Design For Divided Societies. Journal of Democracy. 15(2), 96.

Linz, J. J. (1995). Başkanlık Sisteminin Tehlikeleri. E. Özbudun (Çeviren), Demokrasinin Küresel Yükselişi, Larry Diamond ve Marc F. Plattner (Derleyen). Ankara: Yetkin Yayınları.

Mainwaring, S. (1993). Presidentalism,Multipartism and Democracy; The Difficult Combination. Comparative Political Studies. 26(2).

Linz, J.J. (1990). The Perils of Presendatialism. Journal of Democracy. 1(1).

Mainwaring, S. and Linan, A. P. (2013). Democracies and Dictatorships in Latin America, Emergence, Survival and Fall. USA: Cambridge University Press.

Newton, K. and Van, D. J. W. (2014). Karşılaştırmalı Siyasetin Temelleri. E. Saraçoğlu (Çeviren). Ankara: Phoenix Yayınevi.

Onar, E. (2005). Türkiye'nin Başkanlık veya Yarı-Başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli midir?. Türkiye Barolar Birliği Yayınları. Sayı:77.

Özipek, B. B. (2005). Muhafazakârlık. Ankara: Kadim Yayınları.

Parla, T. (2002). Türkiye’nin Siyasal Rejimi. İstanbul: İletişim Yayınları.

Parlak, D. (2008). Türk Siyasal Kültürü: Halksız Siyaset. http: //www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/236/turk-siyasal-kulturu-halksiz-siyaset//

Sarıbay, A. Y.( 2001). Türkiye’de Demokrasi ve Siyasi Partiler. Bursa: Alfa Yayınları.

Sartori, G. (1996). Demokrasi Teorilerine Geri Dönüş. T. Karamustafaoğlu, M. Turhan. (Çeviren). Ankara: Yetkin Yayınları.

Shugart, M.S. and Carey, J. M. (1997). Presidents and Assemblies. (Third Edition). USA: Cambridge University Press.

Şen, Y. F. (2015). Türk Siyasal Kültüründe Millet Algısı ve Milliyetçilik. Ankara: Yargı Yayınevi.

Tataroglu, M. (2006). Parlamenter ve Başkanlık Sistemlerinde Siyasi İktidar ve Bürokrasi İlişkileri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi. Sayı: 13(1).

Taylor, E.B. (2010). Pirimitive Culture Researches Into the Development of Mythology, Philosophy, Religion, Langue, Art and Custom. Londra: Cambridge Press.

Teziç, E. (2004). Anayasa Hukuku. (Dokuzuncu Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.

Tosun, G. E. (2001). Devlet-Sivil Toplum İlişkisi /Demokratikleşme Perspektifinden. (Birinci Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.

Tunaya, T. Z. (1982). Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku. İstanbul: Ekin Yayınları.

Tuncay, S. (2000) Parti İçi Demokrasi ve Türkiye. Ankara: Gündoğan Yayınları.

Tuncel, G. ve Gündoğmuş, B. (2012). Türkiye Siyasetinde Merkez- Çevrenin Dönüşümü ve Geleneksel Merkezin Konumlanma Sorunu. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı: 14(3).

Turan, İ. (2011). Türk Siyasi Partilerinde Lider Oligarşisi: Evrimi, Kurumsallaşması ve Sonuçları. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. Sayı:45.

Turan, İ. (2014). Türk Siyasal Hayatı Türkiye’de Politik Değişim ve Modernleşme. (Beşinci Baskı). E. Kalaycıoğlu - A.Y. Sarıbay (Editörler). Bursa: Sentez Yayınevi.

Turan, İ. (1996). Türkiye’de Demokrasi Kültürü. İstanbul: Aybay Yayınları.

Türk Dil Kurumu; http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.//

Uluşahin, N. (1999). Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi. Ankara: Yetkin Yayınları.

Yazıcı, S. (2011). Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri, Türkiye İçin Bir Değerlendirme. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Yazıcı, H. (2013). Türkiye Parlamenter Sistemini Hiç Uyguladı Mı?. Başkanlık Sistemi. (Başkanlık Sistemi Özel Sayısı). Yeni Türkiye. Sayı: 51.

Yılmaz, S. (2013). Başkanlık Sistemi; ABD, Türkiye’ye Örnek Olabilir Mi?. http://usam.aydin.edu.tr/analiz/baskanlik_sistemi_abd_turkey//