MİLLİYETÇİLİĞİN TÜRK SOLU ÜZERİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ ÖRNEĞİ

Günümüzde milliyetçilik kavramı genellikle sağ ideolojilerle bağdaştırılırken, solculuk ise milliyet duygusundan yoksun evrensel bir vatandaşlık anlayışına inanan ve daha çok sınıfsal ayrımlar üzerinde konumlanan bir görüş olarak düşünülmektedir. Türk solunun geçirdiği tarihi evrelere bakıldığında, bazı radikal sol düşünce biçimleri hariç, milliyetçi fikirlerin sol ideolojiyle bir arada olduğu görülmektedir. Türk solu tarihsel süreç içerisinde çoğunlukla sömürge karşıtı görüşleri üzerinden milliyetçiliğe vurgu yapmıştır. Atatürk ve Cumhuriyet’in kurucu kadrosunun milliyetçi ve tam bağımsız Türkiye düşünceleri ve söylemleri, Türk solu üzerinde her daim büyük etkiye sahip olmuştur. 1961 yılında kendini ezilen işçi sınıfının bir temsilcisi olarak tanımlayan bir parti olarak kurulan Türkiye İşçi Partisi solcu bir çizgiye sahip olmuş, TBMM’ye milletvekili seçtirebilmiş tek sosyalist parti olarak dikkati çekmiştir. Ancak Türkiye İşçi Partisi’nin kuruluşu, geçirdiği evreler ve parti üyelerinin söylemlerine bakıldığında milliyetçi görüşle ne kadar bağdaştığı açıktır. Bu çalışmanın amacı milliyetçi görüşün Türk solu üzerindeki etkisini Türkiye İşçi Partisi üzerinden okumaktır.

Anahtar Kelimeler:

Milliyetçilik, solculuk, Türk solu, Türkiye İşçi Partisi

THE EFFECTS OF NATIONALISM ON THE TURKISH LEFT: THE CASE OF THE TURKISH WORKERS’ PARTY

Today, the concept of nationalism is generally associated with right-wing ideologies, while leftism is thought to be a view that believes in a universal citizenship understanding devoid of nationality and is more positioned on class distinctions. When we look at the historical phases of the Turkish leftism, it is seen that nationalist ideas coexist with leftist ideology, except for some radical leftist forms. The Turkish left mostly emphasized nationalism through its anti-colonial views. The nationalist and fully independent Turkey thoughts and discourses of Atatürk and the founding staff of the Republic have always had a great impact on the Turkish left. Established in 1961 as a party that defines itself as a representative of the oppressed working class, the Workers' Party of Turkey has a left-wing line and has drawn attention as the only socialist party that was able to elect a member of Turkish Parliament. However, when the establishment of the Workers' Party of Turkey, the phases it went through and the discourses of the party members are examined, it is clear how much it is compatible with the nationalist view. The aim of this study is to read the effect of the nationalist view on the Turkish left through the Workers' Party of Turkey.

Keywords:

Nationalism, Leftism, Turkish Leftism, Workers' Party of Turkey,

PDF

___

Ayber, F. (2022). “Mustafa Suphi: Milliyetçilikten Sosyalizme” Erişim Tarihi: 14.06.2022 https://teoriveeylem.net/tr/2021/01/mustafa-suphi-milliyetcilikten-sosyalizme/
Aydar, Ö. (2014). “Osmanlı Devleti’nde İlk Sosyalizm Tartışmaları ve İlk Sosyalist Örgütlenmeler” Atatürk Dergisi. 4 (2). ss.51-83.
Başoğlu, M.Ş. (1944). “Psikoloji Karşısında Irkçılık”, Yurt ve Dünya Dergisi. 1(25) ,s.25.
Belge, M. (2008). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Sol. İstanbul: İletişim Yayınları.
Benner, E. (2014). “Marx ve Engels'te Milliyetçilik ve Milli Kimlik: Bir Yeniden Değerlendirme”. Mülkiye Dergisi.1 (167), s.193.
Bora, T. (2020). Cereyanlar: Türkiye’de Siyasi İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
Buçukçu, Ö. (2017). Türkiye Sosyalist Solu ve Milliyetçilik (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Afyon, s. 48
Çelik, A. (2018). "Atatürk Döneminde Türkiye'de Komünist Propagandaya Karşı Alınan Önlemler.", History Studies. 10 (10). ss.58-84
Cumhuriyet Gazetesi (2022). Türkiye İşçi Partisi 60, DİSK 54 yaşında. Erişim Tariki:15.06.2022 https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/erinc-yeldan/turkiye-isci-partisi-60-disk-54-yasinda-1812585
Davis, H. (1991). Sosyalizm ve Ulusallık. (Çev. K. Emiroğlu). İstanbul: Belge Yayınları.
Dinçer, H. (2008). “II Dünya savaş yıllarında Türkiye’de bir dergi: Yurt ve dünya”, Atatürk Yolu Dergisi. 11 (42) 193-230.
Dumrul U.G. (2020) Türkiye İşçi Partisi 1961-1971(Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul ,s. 38
Durgun, H. (2012). “II. Meşrutiyet Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nda Görülen Sosyalist Faaliyetler (1908-1914)”. Türk Yurdu Dergisi. 101 (293), ss.1-10
Güngör, B. (2021). “1960’lı Yıllarda Türk Solunun Almaşıklığı: Sosyalizm ve Milliyetçilik”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.23 (3), ss.859-890.
Haupt, G.and Dumont,P.(1977). Osmanlı İmparatorluğu'nda Sosyalist Hareketler (T. Artunkal). İstanbul: Gözlem Yayınları.
Hayes, C. (1995). Milliyetçilik Bir Din (Çev. M. Çiftkaya), İstanbul: İz Yayıncılık.
Keskiner, Y. (2022). Türkiye’de sol: 1960-1971 (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi) ,Afyon,Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.56.
Kıvılcımlı, H. (2008). Osmanlı Tarihinin Maddesi., İstanbul: Sosyal İnsan Yayınları.
Lenin, V. ((1998). Ulusların Kendi Kaderini Tayin Hakkı (Çev. M. Erdost), Ankara: Sol Yayınları.
Marx, K. and Engels, F. (2017). Komünist Manifesto,İstanbul: Yordam Kitap.
Murat, T. (2018). "Bandung Konferansı ve Türkiye." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 28 (2) ss.363-379.
Nureddin, V. (1975). Bu Dünyadan Nâzım geçti, İstanbul: Cem Yayınevi.
Oran, B. (2001). Türk dış politikası: Kurtuluş Savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
Özel, M.S. (2014). "Stalin Dönemi Rus Milliyetçiliği ve Politikaları." Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4 (2), ss.99-122.
Özşavli, H. (2012). "Ermeni Milliyetçilik Hareketlerinin Doğuşu Taşnak-İttihat ve Terakki İttifaki." Ermeni Araştırmaları 1 (41) (2012), ss.141-190.
Öztürk, Z. (2022). “Nâzım Hikmet’te Millî Bilinç” Erişim Tarihi:14.06.2022 https://teoridergisi.com/nazim-hikmette-milli-bilinc
Şanda, H.A. (1944). “Osmanlı İmparatorluğunda Yabancı Ticaret Müesseseleri”, Yurt ve Dünya Dergisi” 1 (25), s.35,
Şener, M. (2015). Türkiye Solunda Üç Tarz-ı Siyaset: Yön, MDD ve TİP. İstanbul: Yordam Kitap.
Sismanov, D. (1978). Türkiye İsçi ve Sosyalist Hareketi: KısaTarih (1908-1965), İstanbul: Belge Yayınları.
Smith, A. (2013). Milliyetçilik (Çev: Ü. Yolsal). Ankara: Atıf Yayınları.
Tunaya, T.Z. (1999). Türkiye’de Siyasal Partiler: Mütareke Dönemi 1918-1922, İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
Tuncay, M. (2019). Türkiye’de Sol Akımlar (1908-1925),İstanbul: İletişim Yayınları, 2019.
Türkiye İşçi Partisi (2022). Parti Tüzüğü. Erişim Tarihi: 14 .06. 2022 https://turkiyeiscipartisi.org/
Türkmen, E.ve Özger, Ü. (2016). Türkiye Solundan Portreler,Ankara: Dipnot Yayınları.
TUSTAV. (2022). TİP’linin El Kitabı Erişim Tarihi: 15.06.2022 https://www.tustav.org/kutuphane/tip-kutuphanesi/
Zedung, M. (2008). . Pratik ve Çelişki Üzerine. (Çev. A. Kırmızıgül),.Ankara: Epos Yayınları