1989 SONRASI POLONYA’DA KATOLİK KİLİSESİ’NİN ROLÜ

Öz Öz Polonya Katolik Kilisesi, 1944 yılından komünizmin yıkılmasına kadar olan süreçte komünist hükümete karşı ana karşıt güç olarak sivil toplumun ayakta kalmasını sağlaması ve Polonyalıların sahip olduğu koyu Katolik kimliğin verdiği ekstra güç sayesinde 1989 yılında gerçekleşen siyasi değişim sonrası ilk dönemde (1989-2004) toplum ve siyaset üzerinde etki sahibi olmayı başarmıştır. Bu dönemde kilise sahip olduğu gücü uygun ölçüde kullanmayı başaramaması nedeniyle halk arasında rahatsızlıklar oluşmaya başlamıştır. Ancak kilisenin bu etkisi ve sahip olduğu gücü hem kilisenin bazı iç dinamikleri hem de bazı dış faktörler sebebiyle özellikle 2004 yılında başlayan Avrupa Birliği entegrasyon süreci ile birlikte zayıflamaya başlamıştır. Bu çalışmada öncelikli olarak Polonya Katolik Kilisesi’nin güç sahibi olmayı başardığı 1989-2004 yılları arası dönemde toplum ve siyaset üzerinde ne şekilde etki sahibi olmayı başardığı anlatılacak olup, ikinci başlık altında 2004 yılından itibaren gücündeki zayıflamada rol oynayan iç ve dış etmenler incelenecektir. Anahtar Sözcükler: Polonya, Katolik Kilisesi, Komünizm, Sekülerleşme, Laiklik. AbstractAfter the political change in 1989, the Polish Catholic Church successfully influenced politics and society because it helped the civil society to survive during the period from 1944 until the time when communism fall and it gave extra advantage that Polish people had extreme Catholic identity. In this first period, some disturbances among Polish people began to build up because the church could not use its power to an appropriate extent. However, this impact and power of Catholic Church was weakened because of some internal and external dynamics especially after European Union integration process, beginning in 2004. This study explains how Polish Catholic Church managed to succeed in achieving an impact on politics and society between 1989 and 2004, during which it was a powerful institution. In addition, the internal and external factors contributing to Catholic Church’s losing its power are analyzed.Keywords: Poland, Catholic Church, Communism , Secularization, Secularity.

PDF

___

Anderson, J. (2009). Din ve demokratikleşme: Polonya ve Rusya deneyimlerinden alınan
dersler. G. Elçik (Editör), Din ve demokrasi. İstanbul: Heinrich Böll Stiftung Derneği, s.
-98.
Bayır, Ö. E. (2013). Polonya dış politikasında atlantikçilik avrupacılık ikilemi. İstanbul: Derin
Yayınları.
Burdziej, S. (2005). Religion and politics: religious values in the Polish public square since
Religion, State & Society, 33(2), 165-174.
Byrnes, T. A., & Katzenstein, P. J. (2006). Religion in an expanding europe. New York: Cambridge
University Press.
CBOS. (1995). Wybory prezydenckie a opinia Episkopatu Polski. Warszawa: Centrum Badania
Opinii Społecznej.
CBOS. (1998). Opinie o potrzebie wychowania seksualnego w szkolach.. Warszawa: Centrum
Badania Opinii Społecznej.
Davie, G. (2005). Modern Avrupa‘da Din. (Çev. A. Demirci) İstanbul: Küre Yayınları.
Dudek, A. (1997). Pierwsze lata III Rzeczpospolitej 1989-1995. Zarys historii politycznej Polski.
Kraków: Wydawnictwo GEO.
Ertit, V. (2014). Sekülerleşme dinden uzaklaşmanın hikayesi. Ankara: Liberte Yayınları.
Gdula, M. (2010). Kohabitacja i Sojusz. Polityka i Kościół. A. Ostolski (editör). Kościół,
Państwo i Polityka Płci. Warszawa: Heinrich Boll Stiftung, s. 66-74.
Heinen , J., & Portet, S. (2009). Religion, politics and gender quality in Poland. United Nations
Research Institute for Social Development . Berlin: Heinrich Böll Stiftung.
Karboński, A. (1994). The National Council for Soviet and East European research. Los Angeles:
University of California.
Kilp, A. (2002). Religion enters politics: the process of politicization of religious issues in four
post-communist countries. Yüksek Lisans Tezi, Department of Political Science, University
of Tartu, Tartu.
Köylü, M. (2014). Polonya‘da din-devlet ilişkisi ve din eğitimi. M. Köylü, & İ. Turan (Editörler).
Karşılaştırmalı Din Eğitimi (s. 171-190). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kraśko, P., Durczok, K., Wiśniewska, K., Nęcek, R., Mrożek, A., & Król, B. (2011). Bitwa o
kościół. Kraków: Wydawnictwo Salwator.
Kucharczyk, J. (2013). Opinie polaków na temat wybranych aspektów relacji państwo-kościół
w przestrzeni publicznej. Polska: Instytut Spraw Publicznych.
Kulczycki, A. (1995). Abortion policy in Postcommunist Europe: the conflict in Poland. Population
and Develepment Review, 21(3), s. 471-505.
Lisicka, H. (2002). Rola Kościoła Katolickiego w systemie politycznym Rzeczpospolitej Polskiej.
A. Antoszewski içinde, Demokratyzacja w III Rzeczpospolitej. Wrocław: Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 199-215.
Mariański, J. (2013). Kościół Katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego. Toruń: Wydawnictwo
Adam Marszałek.
Mazurkiewicz, P. (2001). Kościół i Demokracja. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Miller, S. S. (1997). Religion and politics in Poland: the abortion issue. Canadian Slavonic
Papers, XXXIX(Mart - Haziran), s. 63-86.
Nash, J. (2000). National political influence and the Catholic Church. Honors Project, Illinois
Wesleyan University, Political Science Department.
Ostolski, A. (2010). Nasi okupanci 2.0, czyli jak zdobyć milczącą większość . A. Ostolski (Dü.)
içinde, Kościół, państwo i polityka płci. Warszawa: Heinrich Böll Stiftung, s. 172-183.
Overbeek, E. (2013). Lękajcie się ofiary pedofilii w kościele polskim mowią. Warszawa: Wydawnictwo
Czarna Owca.
Özcan, S. A. (2012). Rusya ve Polonya‘da din, kimlik, siyaset. Ankara: Küre Yayınları.
Ramet, S. P. (2014). The Catholic Church in post-communist Poland: polarization, privatization,
and decline in influence. S. P. Ramet (Editör), Religion and politics in post-socialist
central and southeastern Europe-Challanges since 1989. London: Palgrave Macmillan, s.
-52.
Roguska, B. (2012). Opinie o finansowaniıu kościóła. Warszawa: Centrum Badania Opinii
Społecznej.
Roguska, B. (2013). Czy Polacy skorzystają z odpisu podatkowego na kościół. Warszawa:
Centrum Badania Opinii Spolecznej.
Rynkowski, M. (2008). Polonya. A. Köse, & T. Küçükcan (Editörler), Avrupa Birliği ülkelerinde
din ve devlet ilişkisi. İstanbul: İsam Yayınları, s. 253-273.
Sowiński, S. (2013). Obecność Kościoła Katolickiego w sferze publicznej. Demokratycznego
Państwa Prawa. Przykład Współczesnej Polski. Warszawa: Instytut Politologii Uniwersytet
Kardinała Stefana Wyszyńskiego.
Wosicki, P., Zięba, A. (2007). Polska droga do prawnej ochrony dziecka nienarodzonego.
Służba Życiu, nr 2, s. 36.
Zagrodzki, W. (2011). Lekcja religii w szkole nie będzie katechezą. Web: http://www.katolik.
pl/lekcja-religii-w-szkole-nie-bedzie-katecheza,23245,416,cz.html adresinden 14 Nisan
tarihinde alınmıştır.
Zielińska, K. (2013). Religious education in Poland. D. Davis, & E. Mirashnikova (Editörler),
The routledge international handbook of religious education. London: Routledge, s. 273-