Propolisin Gıda Endüstrisinde Kullanım Olanakları

Son yıllarda beslenme bilincinin artmasıyla beraber doğal gıdalara olan talep artmıştır. Tüketicilerin doğal katkılar kullanılarak üretilmiş gıdaları tercih etmesi gıda üretiminde sentetik maddelere alternatif doğal madde arayışlarına hız kazandırmıştır. Bu doğal ürünler arasında yaygın olarak kullanılan arı ürünleri de yer almaktadır. Arı ürünlerinin tümü birçok hastalığın tedavisi amacıyla kullanılmaktadır. Az bilinen arı ürünlerinden biri olan propolisin önemi son yıllarda anlaşılmaya başlanmıştır. Kimyasal kompozisyonu, sahip olduğu bileşenlerin antimikrobiyal, antioksidan, antikanserojen vb. biyolojik aktivitelere sahip olmaları propolisi önemli bir bileşen haline getirmiştir. Antibakteriyel, antifungal, antioksidan nitelikleri ile propolisin gıda muhafazasında kimyasal koruyuculara alternatif bir katkı olması ile ilgili gıda teknolojisi alanında yapılmış çalışmalar bulunmaktadır. Bu derlemede alternatif bir gıda katkı maddesi olabilecek propolisin gıda teknolojisinde uygulamalarına yönelik yapılmış çalışmalar bulunmaktadır.

Potential Uses of Propolis in Food Industry

In recent years, consumer consciousness towards healthy nutrition has increased consumer demand for natural foods. Customer demand for foods produced by natural additives has stimulated researches on natural materials that are alternative to synthetic materials in food production. Among these natural products, bee products are extensively used. Bee products have been used to cure several illnesses. Propolis is one of the little known bee products and has become an important ingredient in food industry. Its importance comes mainly from its chemical composition and biological activities like antimicrobial, antioxidant and anticarcinogenic effects. There are favorable researches in food science and technology related with the antibacterial, antifungal, and antioxidant properties of propolis in the field of food preservation as an alternative to chemical preservatives. In this study, studies about propolis as an alternative food additive in food industry are reviewed.

PDF

___

[1] Yavuz, C., 2011. Türkiye'nin Bazı İllerinden Toplanan Propolislerin Antimikrobiyal, Antioksidan Aktiviteleri ve Biyoaktif Bileşenlerinin Tayini. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
[2] Yücel, B., 2004. Apiterapi; Arı Ürünlerinin İnsan Sağlığı Üzerindeki Önemi. Ege Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi, Çiftçi Broşürü: 56, İzmir.
[3] Ulusoy, E., 2012. Bal ve apiterapi. Uludağ Arıcılık Dergisi 12(3): 89-97.
[4] Hamdy, M.H., El-Banby, M.A., Khakifa, K.L., Gad, E.M., Hassanein, E.M., 1989. The antimicrobial effect of honey in the management of septic wounds. Fourth International Conference on Apiculture in Tropical Climates, Cairo, International Bee Research Association, London, pp. 61-67.
[5] Bayrak, N., 2000. Arı Ürünlerinin (Bal, Arı Sütü, Polen ve Propolis) Mikrofloralarının ve Antimikrobiyal Aktivitelerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
[6] Bankova, V., Marcucci, M., Castro, S., 2000. Propolis recent advances in chemistry and plant origin. Apidologie 31: 3-15.
[7] Silici, S., Kutluca, S., 2005. Chemical composition and antibacterial activity af propolis collected by three different races of honeybees in the same region. Journal of Ethnopharmacology 99: 69-73.
[8] Duman, S., 2010. Çanakkale (Türkiye) İlinde Toplanan Propolis Örneklerinin Antimikrobiyal Aktiviteleri Üzerine Çalışmalar. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
[9] Kumova, U., Korkmaz, A., Avcı, B., C., Ceyran, G., 2002. Önemli bir arı ürünü: Propolis. Uludağ Arıcılık Dergisi 2(2): 10-24.
[10] Kutluca, S., 2003. Propolis Üretim Yöntemlerinin Koloni Performansı ve Propolisin Kimyasal Özellikleri Üzerine Etkisi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
[11] Duran, G.G., 2007. In vitro Koşullarda Propolisin Antibakteriyal, Antifungal ve Leyişmanyasidal Etkilerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
[12] Karabulut, E., 2011. Proplisin Etanolik Ekstresinin Helicobacter pyroli'ye Karşı Antimikrobiyal Etkisinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
[13] Burdock, G.A., 1998. Review of the biological properties and toxicity of bee propolis. Food Chemical Toxicology 36: 347-363.
[14] Çakıroğlu, T.N., 2010. Çeşitli Çözücülerde Türk Propolisinin Çözünürlüğünün İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
[15] Kanbur, M., Eraslan, G., Silici, S., 2009. Antioxidant effect of propolis against exposure to propetamphos in rats. Exotoxicology and Enviromental Safety 72: 909-915.
[16] Özan, F., 2006. Propolis'in Kırık İyileşmesi Üzerine Etkilerinin Deneysel Olarak İncelenmesi. Doktora Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
[17] Albayrak, S., Albayrak, S., 2008. Propolis: doğal antimikrobiyal madde. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi 37(3): 201-115.
[18] Marcucci, M.C., 1995. Propolis: Chemical composition, biological properties and therapeutic activity. Apidologie 26: 83-89.
[19] Dobrowolski, J.W., Vohora, S.B., Sharma, K., Shah, S.A., Naqvi, S.A.H., Dandiya, P.C., 1991. Antibacterial, antifungal, antiamoebic, antiinflammatory and antipyretic studies on propolis bee products. Journal of Etnopharmacology 35: 77-82.
[20] Mirzoeva, O.K., Grishanin, R.N., Calder, P.C., 1997. Antimicrobial action of propolis and some of its components: the effects on growth, membrane potential and motility of bacteria. Microbiology Research 152: 239-246.
[21] Temiz, A., Mumcu, A.Ş., Tüylü, A.Ö., Sorkun, K., Salih, B., 2013. Antifungal activity of propolis samples collected from different geographical regions of Turkey against two food-related molds, Aspergillus versicolor and Penicillium aurantiogriseum. Gıda 38(3): 135-142.
[22] Topal, E., Yücel, B., Köseoğlu, M., 2013. Propolisin hayvancılık, tarım ve gıda teknolojisinde kullanımı. Hasad Hayvancılık Dergisi 29(341): 58-65.
[23] Nagai, T., Inoue, R., Kanamori, N., Suzuki, N., Nagashima, T., 2006. Characterization of honey from different floral sources. Its functional properties and effects of honey species on storage of meat. Food Chemistry 97: 256-262.
[24] Han, S.K., Park, H.K., 2002. Accumulation of thiobarbituric acid-reactive substances in cured pork sausage treated with propolis extracts. Journal of the Science of Food and Agriculture 82(13): 1487-1489.
[25] Moghazy, E.A., El-Shaarawy, M.O.A., 2001. Quality attributes of beefburger as affected by using propolis and frozen storage. Egyptian Journal of Agricultural Research 79(4): 479-495.
[26] Duman, M., Özpolat, E., 2015. Effect of water extract of propolis of fresh shibuta (Barbus grypus) fillets during chilled storage. Food Chemistry 189: 80-85.
[27] Aly, S.A., Elewa, N.A., 2007. The Effect of Egyptian honeybee propolis on the growth of Aspergillus versicolor and sterigmatocystin biosynthesis in Ras cheese. Journal of Dairy Research 74(1): 74-48.
[28] Koç, A.N., Silici, S., Mutlu, S.F., Sağdıç, O., 2007. Antifungal activity of propolis in four different fruit juices. Food Technology and Biotechnology 45(1): 57-61.
[29] Nedji, N., Loucif-Ayad, W., 2014. Antimicrobial activity of Algerian propolis in foodborne pathogens and its quantitative chemical composition. Asian Pacific Journal of Tropical Disease 4(6): 433-437.
[30] Tosi, E.A., Re, E., Ortega, M.E., Cazzoli, A.F., 2007. Food preservative based on propolis: bacteriostatic activity of propolis polyphenols and flavonoids upon Escherichia coli. Food Chemistry 104: 1025-1029.