BİR TEZKİRECİLİK TABİRİ OLARAK “SÂF-DİL/SÂDE-DİL”

Türk Edebiyatında 15. yüz yılda Ali Şir Nevayî ile başlayan tezkire yazma geleneği 20. yüz yıla kadar kesintisiz devam eder. Tezkire yazma geleneği zamanla çeşitli meslek erbaplarının, zümrelerin biyografilerini de yazma şeklinde gelişmiştir. Tezkire yazarları kendilerine has bir üslup geliştirerek türe özel terimler kullanmışlardır. Bu makalenin konusunu tezkire yazarlarının biyografilerde kullandıkları sâf-dil/sâde-dil tabirleri oluşturmaktadır. Sâf-dil/sâde-dil tabileri için Türkçe sözlüklerde “temiz kalpli” ve “bön, ahmak” anlamları vermiştir. Makalede sâf-dil/sâde-dil’in tezkirelerde hangi anlamlarda kullanıldığı belirlenip farklı bir anlamda kullanılıp kullanılmadığı tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Biyografi, Tezkire, Tezkire Terimleri

PDF

___

Ayverdi, İlhan (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. 4. Baskı. İstanbul: Kubbealtı Yay.Canım, Rıdvan(2018). Latîfî Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: KB E-Kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/60327,latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzamapdf.pdf?089 [erişim tarihi:20.11.2018]Devellioğlu, Ferit(2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. İstanbul: Aydın Kitapevi Yay. Donuk, Suat(2017). Hadâ’iku’l-Hakâ’ik fî Tekmileti’ş-Şakâ’ik Nevîzâde Atâyî’nin Şakâ’ik Zeyli. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.Ekinci, Ramazan (2018). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyi‘u’l-Fuzalâ. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları. Enverî, Hasan(1383/2004: 1045). Ferheng-i Kinâyât-ı Suhân. Tahran. İnce, Adnan(2017). Mîrzâ-zâde Mehmed Sâlim Efendi Tezkiretü’ş-Şu‘arâ. Ankara: KB E-Kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/57124,mirza-zade-mehmed-salim-tezkiretu39s-su39arapdf.pdf?0 [erişim tarihi: 20.11.2018]İsen, Mustafa vd.(2017). Sehî Beg Heşt-Bihişt. Ankara: KB E-Kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56165,hest-bihistpdf.pdf?0&_tag1=03EE5380B678F1063BF0A9ED54D2FA0DD771F0E5&crefer=4A28C5B5143237C8502F434434D10A7CA69A88D6E0186F6E04C769523A027F46 [erişim tarihi: 20.11.2018]Kanar, Mehmet(2008). Farsça Türkçe Sözlük. İstanbul: Say Yay. Kılıç, Filiz(2018). Âşık Çelebi Meşâ’irü’ş-Şu‘arâ. Ankara: KB E-Kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0 [erişim tarihi: 20.11.2018]Köksal, M. Fatih(2013). “Şehdî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=398 [erişim tarihi: 20.11.2018]Servet, Mansûr (1379/2001). Ferheng-i Kinâyât. Tahran.Şükûn, Ziya (1996). Gencinei Güftar (Ferhengi Ziya). İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.Uludağ, Süleyman (2005). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınları.