KÜRESELLEŞME, SOSYAL AĞLAR VE GÖZETİM TOPLUMU BAĞLAMINDA MAHREMİYET SORUNLARI: INSTAGRAM İÇERİK ANALİZİ

Gözetim geçmişten günümüze iktidarın gücünü daim kılmak için başvurmuş olduğu bir olgudur. Gözetimin birçok alanda uygulandığı bilinmektedir. Gözetimin ilk örnekleri mimari açıdan bilinen panoptikon adlı uygulamalar olsa da günümüzde artarak çok daha çeşitli bir hal almıştır. Panoptik evren ve teknolojik uygulamalarda karşımıza çıkan gözetim olgusu bireylerin de teknolojiyi aktif kullanmasıyla ile mümkün hale gelmektedir. Gönüllü olarak kullandığımız internet ve sosyal ağlar birçok kişisel bilgimize sahip olmaktadır. Bireyin paylaşım yapma arzusu ve birçok yeni trendin takibi sonucu mahrem bilgilerin paylaşımı normalleşmiş ve bir yaşam biçimine dönüşmüştür. Evlerin yatak odalarından gidilen kamusal mekânlara kadar bireyler bire bir takip edilebilir duruma gelmiştir. Özellikle yeni bir yaşam tarzı olarak paylaşma kültürünün yerleşmesi içten içe birey olarak farklı ve özel olduğunu gösterme arzusu ile açıklanabilmektedir. Neden en sevdiğimiz yemekleri ya da hayatımızda iyi giden, olumlu unsurları paylaşıyoruz sorusunun karşılığında gelen cevapla aslında artık hayatımızı tanımadığımız insanlara gösterme arzusu yatmaktadır. Çalışma kapsamında Instagram aplikasyonunda gözetim ve dikizleme pratiklerinin uygulandığı ve sosyal medyayı aktif bir şekilde kullanan üç Instagram fenomeninin içerik analizine yer verilmiştir. İçerik analizinde Mart 2020 tarihine ait tüm paylaşımların kategoriler üzerinden analizi yer almakta ve üç birimleştirme kategorisi ile de analiz ayrıntılandırılmaktadır. Instagram fenomenlerinin seçiminde amaçlı örneklem yöntemi kullanılmıştır . Çalışma sonucunda, örneklem olarak incelenen fenomenlerin paylaşımları özelinde mahrem algısının değiştiği gözlenmiştir. Gözetim kültürü özelinde paylaşımların kişisel bilgileri içerdiği ve sosyal ağların bu bilgileri kamuya açık hale getirdiği gözlemlenmiştir.

___

  • Adorno, T. (2011). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, (Çev. Nihat ÜLNER, Mustafa TÜZEL, Elçin GEN), İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Aziz, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Nobel Yayınları, Ankara.
  • Bauman, Z. (2010). Küreselleşme (Çev. Abdullah YILMAZ), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Bauman, Z. ve Lyon, D. (2013). Akışkan gözetim (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Berger, A. A. (2018). Medya Çözümleme Teknikleri (Çev. Nilüfer PEMBECİOĞLU), Nobel Yayınları, Ankara.