EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYİNİN İNCELENMESİ
Öz Bu araştırma eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyini saptamayı ve bu düzeyin; cinsiyet, ailenin kaçıncı çocuğu olduğu, yaşantının çoğunlukla geçtiği yer ve anne-baba eğitim düzeyinin ortak etkisine etkileşimsel göre incelemektedir. Bu araştırma nicel bir araştırma olup tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim öğretim yılında Nevşehir Hacı Bektaş Veli üniversitesinde eğitim gören 356 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada “Duygusal Zekâ Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma verileri paket programlar ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerden, bağımsız örneklemler için t testinden, tek faktörlü yönlü ve iki faktörlü yönlü varyans analizlerinden ANOVA faydalanılmıştır. Ayrıca ölçeğin doğrulayıcı faktör analizinin yapılmasında da uyum iyiliği indeks X2/sd, SRMR, NNFI, CFI, GFI ve AGFI düzeylerine bakılmıştır ve yol şemasındaki RMSEA değeri incelenmiştir. Bu araştırmanın bulgularına göre, öğrencilerin duygusal zekâ düzeyi 5 üzerinden 3.70 bulunmuştur. Ayrıca kadın öğrencilerin duygusal zekâ düzeyi erkeklere göre daha yüksek bulunmuştur. Anne ve baba eğitim düzeyinin ortak etkisi etkileşimsel de eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyi üzerinde anlamlı bir farklılığa sahiptir. Anne eğitim düzeyi lise baba eğitim düzeyi üniversite olan öğrencilerin duygusal zekâ ortalama düzeyi diğerlerine göre daha yüksek bulunmuştur.
EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYİNİN İNCELENMESİ
___
- Adeyemo, D. (2007). Moderating influence of emotional intelligence on the link between academic
self-efficacy and achievement of university students. Psychology and Developing Societies, 19(2),
199-213.https://doi.org/10.1177/097133360701900204.
- Adeyemo D. ve Chukwudi, A. R. (2014). Emotional intelligence and teacher efficacy as predictors of
teacher effectiveness among pre-service teachers in some Nigerian universities. International
Journal of Evaluation and Research in Education (IJERE), 3(2), 85-90.
- Alberts, C., Mbalo, N. F. ve Ackermann, C. J. (2003). Adolescents' perceptions of the relevance of
domains of identity formation: A South African cross-cultural study. Journal of Youth and
Adolescence, 32(3), 169-184.https://doi.org/10.1023/A:1022591302909.
- Arslan, E., Pınarcık, Ö., Ergin, B. ve Kaynak, K.B. (2013). Okul öncesi öğretmen adaylarının duygusal
zekâları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları
Dergisi, 2(2), 35-42.
- Austin, E. J., Saklofske, D. H., Huang, S. H. ve McKenney, D. (2004). Measurement of trait emotional
intelligence: Testing and cross-validating a modified version of Schutte et al.'s (1998) measure.
Personality and Individual Differences, 36(3), 555-562. https://doi.org/10.1016/S0191-
8869(03)00114-4.
- Avşar, G. ve Kaşıkcı, M. (2010). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinde duygusal zekâ düzeyi. Journal
of Anatolia Nursing and Health Sciences, 13(1), 1-6.
- Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI). Psicothema, 18, 13-25.
- Bender, M. T. (2006). Resim-iş eğitimi öğrencilerinde duygusal zekâ ve yaratıcılık ilişkileri. Doktora tezi,
Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Brackett, M. A. ve Salovey, P. (2006). Measuring emotional intelligence with the Mayer-SaloveryCaruso
Emotional Intelligence Test (MSCEIT). Psicothema, 18, 34-41.
- Brackett, M. A., Mayer, J. D. ve Warner, R. M. (2004). Emotional intelligence and its relation to
everyday behaviour.Personality and Individual Differences, 36(6), 1387-1402.
https://doi.org/10.1016/S0191-8869(03)00236-8.
- Brackett, M. A., Rivers, S. E. ve Salovey, P. (2011). Emotional intelligence: Implications for personal,
social, academic, and workplace success. Social and Personality Psychology Compass, 5(1), 88-
103.https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2010.00334.x.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma
yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Corcoran, R. P. ve Tormey, R. (2012). How emotionally intelligent are pre-service teachers?Teaching
and Teacher Education, 28(5), 750-759.
- Çetinkaya, Ö. ve Alparslan, A. M. (2011). Duygusal zekânın iletişim becerileri üzerine etkisi:
Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1).363-377.
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS
ve Lisrel uygulamaları. Pegem Akademi, Ankara.
- Davies, M., Stankov, L. ve Roberts, R. D. (1998). Emotional intelligence: In search of an elusive
construct. Journal of Personality and Social Psychology, 75(4), 989-
1015.http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.75.4.989.
- Davis-Kean, P. E. (2005). The influence of parent education and family income on child achievement:
The indirect role of parental expectations and the home environment. Journal of Family
Psychology, 19, 294–304.http://dx.doi.org/10.1037/0893-3200.19.2.294.
- Dearing, E., McCartney, K. ve Taylor, B. A. (2001). Change in family income‐to‐needs matters more for
children with less. Child Development, 72(6), 1779-1793.http://dx.doi.org/10.1111/1467-
8624.00378.
- Deniz, M. E. ve Yılmaz, E. (2004). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ yetenekleri ve yaşam
doyumları arasındaki ilişki. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Malatya.
- Deniz, M. ve Avşaroğlu, S. (2014). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ yeteneklerinin karar
vermede özsaygı ve karar verme stillerini açıklama düzeyinin incelenmesi. Erzincan
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16(1), 121-138. http://dx.doi.org/10.17556/jef.95251.
- Deniz, S. (2013). The relationship between emotional intelligence and problem solving skills in
prospective teachers. Educational Research and Reviews, 8(24), 2339-2345.
- Diken, E. H. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarının duygusal zekâ düzeyleri ile fen başarıları (genetik
konusunda) arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Dubow, E. F., Boxer, P. ve Huesmann, L. R. (2009). Long-term effects of parents’ education on
children’s educational and occupational success: Mediation by family interactions, child
aggression, and teenage aspirations. Merrill-Palmer Quarterly, 55(3),224-249.
http://dx.doi.org/10.1353/mpq.0.0030.
- Duncan, G. J., Brooks-Gunn, J. ve Klebanov, P. K. (1994). Economic deprivation and early childhood
development. Child Development, 65, 296–318.http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-
8624.1994.tb00752.x.
- Dutoğlu, G. ve Tuncel, M. (2008). Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zekâ
düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 11-32.
- Drew, T. L. (2007). The relationship between emotional intelligence and student teacher performance.
Unpublished doctoral dissertation. University of Nebrask, USA.
- Eisenberg, N., Cumberland, A. ve Spinrad, T. L. (1998). Parental socialization of emotion. Psychological
Inquiry, 9(4), 241-273.
- Erdoğdu, M.Y. (2008). Duygusal zekâ’nın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal
Bilimler Dergisi, 7(23), 62–76.
- Eröz, S. S. (2011). Duygusal zekâ ve iletişim arasındaki ilişki: Bir uygulama. Doktora tezi. Uludağ
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Bursa.
- Fang, H. S., Chen, W. L., Chen, C. Y., Jia, C. H., Li, C. Y. ve Hou, W. H. (2015). Levels of urbanization
and parental education in relation to the mortality risk of young children. International journal
of Environmental Research and Public Health, 12(7), 7682-7696.
https://doi.org/10.3390/ijerph120707682.
- Fayombo, G. A. (2012). Relating emotional intelligence to academic achievement among university
students in Barbados. The International Journal of Emotional Education, 4(2), 43-54.
- Gardner, H. (1993). Multiple Intelligences: The Theory in Practice. New York: Basic Books.
- Göcet, E. (2006). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile stresle başa çıkma tutumları arasındaki
ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Sakarya.
- Green, S. ve Baker, B. (2011) Parents' emotion expression as a predictor of child's social competence:
Children with or without intellectual disability.Journal of Intellectual Disability Research, 55 (3),
324-338. https://doi.org/10.1111/j.1365-2788.2010.01363.x.
- Güler, N. (2016). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem Yayın evi, Ankara.
- Hooper, D., Couglan, J. ve Mullen, M. (2008). Structural equation modeling: Guidelines for
determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods. 6 (1), 53-60
- Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the simplis command
language. Lincolnwood: Scientic Software International, Inc.
- Justice, M. ve Espinoza, S. (2007). Emotional intelligence and beginning teacher
candidates. Education, 127(4), 456-462.
- Kavcar, B. (2011) Duygusal zekâ ile akademik başarı ve bazı demografik değişkenlerin ilişkileri: Bir devlet
üniversitesi örneği. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Karabulutlu, E. Y., Yılmaz, S. ve Yurttaş, A. (2011). Öğrencilerin duygusal zekâ düzeyleri ile problem
çözme becerileri arasındaki ilişki. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(2), 75-79.
- Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2
nd Ed.). NY: Guilford
Publications, Inc.
- Konakay, G. (2010) Duygusal zekânın akademisyenlerde tükenmişlik ile ilişkisinin incelenmesi. Doktora tezi.
Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
- Lam, L. T. ve Kirby, S. L. (2002). Is emotional intelligence an advantage? An exploration of the impact
of emotional and general intelligence on individual performance. The Journal of Social
Psychology, 142(1), 133-143.
- Law, K. S., Wong, C. S. ve Song, L. J. (2004). The construct and criterion validity of emotional
intelligence and its potential utility for management studies. Journal of applied
Psychology, 89(3), 483-496.http://dx.doi.org/10.1037/0021-9010.89.3.483.
- Locke, E. A. (2005). Why emotional intelligence is an invalid concept. Journal of Organizational
Behavior, 26(4), 425-431.
- Mahasneh, A. M. (2016). Emotional Intelligence as a Predictor of Teacher Sense of Self-efficacy among
Student Teachers in Jordan. North American Journal of Psychology, 18(1), 165-176.
- Matthews, G., Zeidner, M. ve Roberts, R. D. (2002). Emotional intelligence science and myth. Cambridge,
MA: The MIT Press.
- Mayer, J. D., Caruso, D. R. ve Salovey, P. (1999). Emotional intelligence meets traditional standards for
an intelligence. Intelligence, 27(4), 267-298. https://doi.org/10.1016/S0160-2896(99)00016-1.
- Mayer, J. D., Roberts, R. D. ve Barsade, S. G. (2008). Human abilities: Emotional intelligence. Annu.
Rev. Psychol., 59, 507-536. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.59.103006.093646.
- Mohzan, M. A. M., Hassan, N. ve Halil, N. A. (2013). The influence of emotional intelligence on
academic achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 90,303-
312.https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.07.095.
- Onen, A. S. ve Ulusoy, F. M. (2015). The relationship between pre-service teachers’ self-esteem and
emotional intelligence levels. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 186, 1163-1168.
- Kılıç, E. D. & Önen, Ö. (2009). Öğretmen adaylarının duygusal zekâ düzeyleri ve etik muhakeme
yetenekleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 123-163.
- Özdemir-Tunalı, A. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının müzik yeterlikleri ile duygusal zekâ düzeyleri
arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- Özdemir, M. ve Dilekmen, M. (2016). Eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ ve yaşam
doyumlarının incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 98-113.
http://dx.doi.org/10.19126/suje.66890.
- Özer E. ve Deniz, M. E. (2014). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal
zekâ açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 13(4),1240-1248.http://dx.doi.org/10.17051/io.20
14.74855.
- Razia, B. (2016). Emotional Intelligence of Pupil Teachers in Relation to their Well Being. International
Research Journal of Social Science, 5(1), 20-23.
- Reiff, H. B., Hatzes, N. M., Bramel, M. H. ve Gibbon, T. (2001). The relation of LD and gender with
emotional intelligence in college students. Journal of Learning Disabilities, 34(1), 66-78.
https://doi.org/10.1177/002221940103400106.
- Reisoğlu, İ., Gedik, N. ve Göktaş, Y. (2013). Öğretmen adaylarının özsaygı ve duygusal zekâ
düzeylerinin problemli internet kullanımıyla ilişkisi. Eğitim ve Bilim, 38(170), 150-165.
- Romanelli, F., Cain, J. ve Smith, K. M. (2006). Emotional intelligence as a predictor of academic and/or
professional success. American Journal of Pharmaceutical Education, 70(3), 1-10.
https://doi.org/10.5688/aj700369.
- Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3),
185-211. https://doi.org/10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG.
- Sarker, S. I., Karim, A. Z. ve Suffiun, S. M. A. (2017). Parental educational aspiration and gender
ınequality of rural children in bangladesh: The role of parental attitudes of traditional gender
role, gender biased capability, and gender1. Journal of International Women's Studies, 18(2), 134-
142.
- Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J. ve Dornheim, L.
(1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and
Individual Differences, 25(2), 167-177. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(98)00001-4.
- Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
- Tabachnick, B. G. ve Field, L. S. (2001). Using multivariate statistics. (Fourth Edition). MA: AllynveBacon,
Inc
- Tatar, A., Tok, S. ve Saltukoğlu, G. (2011). Gözden geçirilmiş Schutte Duygusal Zekâ Ölçeği’nin
Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Klinik Psikofarmakoloji
Bülteni, 21(4), 325-338. https://doi.org/10.5455/bcp.20110624015920.
- Tingaz, E. O. (2014). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği ile bazı öğretmen adaylarının duygusal zekâ
ve mutluluklarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Thorndike, E. L. (1920). Intelligence and its uses. Harper’s Magazine, 140, 227–235.
- Thorndike, R. L. ve Stein, S. (1937). An evaluation of the attempts to measure social
intelligence. Psychological Bulletin, 34(5), 275-285
- Wechsler, D. (1950). Cognitive, conative, and non-intellective intelligence. American Psychologist, 5(3),
78-83.