Öğretmenlerin Matematik Okuryazarlığı ve Problem Kurma Öz Yeterlik İnançlarının İncelenmesi
Bu araştırmanın amacı, matematik öğretmenlerinin matematik okuryazarlığı (MOY) ve problem kurma özyeterlik inançlarının cinsiyet, mezun olunan fakülte türü, mesleki deneyim, son mezuniyet durumu ve çalıştığıokul türüne göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Ayrıca matematik öğretmenlerininMOY öz yeterlik inançlarının, problem kurma öz yeterlik inançlarının anlamlı yordayıcısı olup olmadığınıincelenmiştir. Araştırma betimsel bir çalışmadır ve tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışmagrubunu 174 ortaokul ve lise matematik öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarakkişisel bilgi formu, matematik okuryazarlığı öz yeterlik ölçeği ve öğretmenlerin problem kurma ile ilgili özyeterlik inançlarını belirleme ölçeği kullanılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgulara göre matematiköğretmenlerinin MOY ve problem kurma öz yeterlik inançlarının cinsiyet, mezun olduğu fakülte türü, meslekideneyim, son mezuniyet durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna varılmıştır.Ancak matematik öğretmenlerinin çalıştığı okul türünün MOY ve problem kurma öz yeterliği inançlarıüzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu sonucuna varılmıştır. Analiz sonuçları incelendiğinde matematiköğretmenlerinin MOY öz yeterlik inançları, problem kurma öz yeterlik inançlarının anlamlı bir yordayıcısıolduğu belirlenmiştir. Matematik öğretmenlerinin MOY ve problem kurma öz yeterlik inançları arasındayüksek düzeyde anlamlı ilişki olduğu söylenebilir.
Investigation of Teachers’ Mathematical Literacy and Problem Posing Self-Efficacy Beliefs
The aim of this research is to determine whether mathematics teachers' mathematical literacy (ML) and problem posing self-efficacy beliefs differ statistically by gender, type of faculty graduated, professional experience, recent graduation status, and type of school they work in. Moreover, mathematics teachers' ML self-efficacy beliefs had been investigated as a significant predictor of problem posing self-efficacy beliefs. The research was a descriptive study and conducted with a survey model. The study group of the research consisted of 174 secondary and high school mathematics teachers. Personal information form, mathematics literacy self-efficacy scale and scale for teachers' self-efficacy beliefs related to problem posing were used as data collection tools. According to the findings obtained from this study, it was concluded that teachers' ML self-efficacy beliefs and problem posing self-efficacy beliefs did not show any significant difference according to gender, type of graduated faculty, professional experience and recent graduation status. However, the type of school mathematics teachers’ work with has resulted in a significant effect on ML and problem posing self-efficacy beliefs. In addition, mathematics teachers' ML self-efficacy beliefs were found to be a significant predictor of problem posing self-efficacy beliefs. It can be said that mathematics teachers have a high level of significant relationship between ML and problem posing self-efficacy beliefs.
___
- Akay, H., Soybaş, D. ve Argün, Z. (2006). Problem kurma deneyimleri ve matematik öğretiminde açık
uçlu soruların kullanımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 129-146.
- Akkaya, R. ve Memnun, D.S. (2012). Öğretmen adaylarının matematiksel okuryazarlığa ilişkin özyeterlik
inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp
Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 96-111.
- Altıntaş, E., Özdemir, A.Ş. ve Kerpiç, A. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz
yeterlik algılarının bölümlere göre karşılaştırılması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,
2(2), 26-34.
- Altıntaş, Y.D. ve Tanrıseven, I. (2017). Sınıf öğretmenlerinin problem kurma öz yeterlik inanç
düzeylerinin belirlenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 4(2), 33-42.
- Altun, M. (2002). Eğitim fakülteleri ve ilköğretim öğretmenleri için matematik öğretimi (10. Baskı). Bursa:
Erkam Matbaası.
- Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili özyeterlik
algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
- Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman and Company.
- Bayazit, İ. ve Kırnap-Dönmez, S. M. (2017). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin
orantısal akıl yürütme gerektiren durumlar bağlamında incelenmesi. Türk Bilgisayar ve
Matematik Eğitimi Dergisi, 8(1), 130-160.
- Bennison, A. (2015). Developing an analytic lens for investigating identity as an embedder-ofnumeracy.
Mathematics Education Research Journal, 27, 1–19.
- Brown, S. I. ve Walter, M. I. (2005). The art of problem posing (3rd ed.). New York: Psychology Press.
- Cankoy, O. ve Darbaz, S. (2010). Problem kurma temelli problem çözme öğretiminin problemi anlama
başarısına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 11-24.
- Dede, Y. (2008). Matematik öğretmenlerinin öğretimlerine yönelik öz-yeterlik inançları. Türk Eğitim
Bilimleri Dergisi, 6(4), 741-757.
- Dede, Y. ve Yaman, S. (2005). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem kurma ve
problem çözme becerilerin belirlenmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 18, 236- 252.
- De Lange, J. (2003). Mathematics for literacy. In B. Madison ve L. Steen (Eds.), Quantitative literacy:
Why numeracy matters for schools and colleges (pp. 75–89). New Jersey: The National Council on
Education and the Disciplines.
- Demir, E. (2015). Türkiye’de on beş yaş grubu öğrencilerin matematik okuryazarlık becerileri ile
ilişkili duyuşsal özellikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2), 165-184.
- Deringöl, Y. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik problemi çözmeye yönelik inançları ile
problem kurma özyeterlik inançlarının belirlenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi
Dergisi, 9(1), 31-53.
- Dinçer, B., Akarsu, E. ve Yılmaz, S. (2016). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematik
okuryazarlığı özyeterlik algıları ile matematik öğretimi yeterlik inanç düzeylerinin
incelenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 207-228.
- Dinçer, B. ve Yılmaz, S. (2016). An investigation into the perceptions of mathematics and information
literacy self-efficacy levels of pre-service primary mathematics teachers. European Journal of
Contemporary Education, 15(1), 84-93.
- English, L. D. (1997). The development of fifth-grade children’s problem-posing abilities. Educational
Studies in Mathematics, 34, 183-217.
- Evans, D. (2017). Examining the literacy within numeracy to provide access to the curriculum for all.
International Perspectives on Inclusive Education, 11, 35-51.
- Gülten, D.Ç. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlık öz-yeterlik
inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational
Sciences, 5(2), 393-408.
- Güneş, G. ve Gökçek T. (2013). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlık düzeylerinin
belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 70-79.
- Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (13. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kayan, F. ve Çakıroğlu E. (2008). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem
çözmeye yönelik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 218-226.
- Kılıç, Ç. ve İncikabı, L. (2013). Öğretmenlerin problem kurma ile ilgili öz-yeterlik inançlarının
belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi, 35, 223-234.
- Kırnap-Dönmez, M.S. (2014). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin
incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
- Kilpatrick, J. (1987). Problem formulating: Where do good problems come from? In A. H. Schoenfeld
(Ed.), Cognitive science and mathematics education (pp. 123-147). New Jersey, Lawrence Erlbaum
Associates, Inc.
- Koğar, H. (2015). PISA 2012 Matematik okuryazarlığını etkileyen faktörlerin aracılık modeli ile
incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179), 45-55.
- Korkmaz, E. ve Gür, H. (2006). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin belirlenmesi.
Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 64-74.
- Koyuncu, İ. ve Haser, C. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik
düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve
Matematik Eğitimi Kongresi. 25.07.2013 tarihinde
http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2384-30_05_201215_20_24.pdf
adresinden alınmıştır.
- Lailiyah, S. (2017). Mathematical literacy skills of students’ in term of gender differences. The 4th
International Conference on Research, Implementation, and Education of Mathematics and Science (4th
ICRIEMS), doi: 10.1063/1.4995146.
- Machaba, F.M. (2018). Pedagogical demands in mathematics and mathematical literacy: A case of
mathematics and mathematical literacy teachers and facilitators. EURASIA Journal of
Mathematics, Science and Technology Education, 14(1), 95-108.
- Malasari, P.N., Herman, T. ve Jupri, A. (2017). The construction of mathematical literacy problems for
geometry. International Conference on Mathematics and Science Education (ICMScE), pp.1-7. doi
:10.1088/1742-6596/895/1/012071
- Memnun, D.S., Akkaya, R. ve Hacıömeroğlu, G. (2012). The effect of prospective teachers’ problem
solving beliefs on self-efficacy beliefs about mathematical literacy. Journal of College Teaching &
Learning, 9(4), 289- 298.
- National Council of Teachers of Mathematics (NTCM) (1989). Curriculum and evaluation standards for
school mathematics. Reston, VA: Author.
- Nixon-Ponder, S. (1995). Using problem-posing dialogue: In adult literacy education. Adult learning,
7(2), 10-12.
- Ojose, B. (2011). Mathematics literacy: Are we able to put the mathematics we learn into everyday use?
Journal of Mathematics Education, 4(1), 89-100.
- Organisation for Economic Co-Operation and Development [OECD]. (2013). PISA 2012 assessment and
analytical framework: Mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. PISA,
OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264190511-en.
- Önal, H., Yorulmaz, A., Gökbulut, Y. ve Altıner, E.Ç. (2017). The relationship between pre-service
class teachers' self-efficacy in mathematical literacy and their attitudes towards mathematics.
Journal of Education and Practice, 8(26), 170-179.
- Özgen, K. ve Bayram, B. (2018). Problem kurma öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. 27th International
Conference on Educational Sciences, April 18-22 2018, Antalya, Abstract Book, pp. 2559-2562.
- Özgen, K. (2017). Problem posing skills towards mathematical literacy: The sample of teachers and
pre-service teachers. International Conference on Education in Mathematics, Science & Technology
(ICEMST), May 18-21, 2017 / Ephesus - Kusadasi, Turkey, Abstract Book, pp. 81-82.
- Özgen, K. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığına yönelik öz
yeterlik inançları. Electronic Journal of Education Sciences, 4(7), 1-12.
- Özgen, K. ve Kutluca, T. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik
okuryazarlığına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 5(10), 1-21.
- Özgen, K. ve Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik
inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 1073-1089.
- Özgen, K. ve Bindak, R. (2008). Matematik okuryazarlığı öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu
Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 517-528.
- Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in achievement settings. Review of Educational Research, 66, 543-
578.
- Pugalee, D. K. (1999). Constructing a model of mathematical literacy. The Clearing House, 73(1), 19-22.
- Schunk, D.H. (2009). Öğrenme teorileri eğitimsel bir bakış (5.Baskı). Çev. Ed. M. Şahin. Ankara: Nobel.
- Stacey, K. (2015). The real world and the mathematical world. In K. Stacey ve R. Turner (Eds.),
Assessing mathematical literacy: The PISA experience (pp. 57–84). Cham, Switzerland: Springer
International Publishing.
- Stoyanova, E. ve Ellerton, N. F. (1996). A framework for research into students’ problem posing in school
mathematics technology in mathematics education (pp.518–525). Melbourne: Mathematics
Education Research Group of Australasia.
- Sümen, Ö.Ö. ve Çalışıcı, H. (2016). The relationships between teachers’ mathematical literacy self
efficacy beliefs, metacognitive awareness and problem solving skills. Participatory Educational
Research, Special Issue 2016-II, 11-19.
- Tarım, K., Baypınar, K. ve Keklik, G. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin matematik okuryazarlığı özyeterlik
düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 8(21), 846-869.
- Taşkın, N. ve Tuğrul, B. (2014). Investigating preschool candidates’ mathematics literacy selfsufficiency
beliefs on various variables. Procedia Social and Behavioral Sciences, 116, 3067-3071.
- Tichá, M. ve Hošpesová, A. (2013). Developing teachers’ subject didactic competence through problem
posing. Educational Studies in Mathematics, 83(1), 133–143.
- Toluk- Uçar, Z. (2009). Developing pre-service teachers understanding of fractions through problem
posing. Teaching and Teacher Education, 25, 166-175.
- Uzun, M.S., Yanık, C. ve Sezen, N. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı
özyeterliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 2, 212-
221.
- Ünlü, M. ve Sarpkaya Aktaş, G. (2016). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem kurma
öz yeterlik ve problem çözmeye yönelik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 16(4), 2040-2059.
- Yavuz, G., Günhan, B.C., Ersoy, E. ve Narlı, S. (2013). Self- efficacy beliefs of prospective primary
mathematics teachers about mathematical literacy. Journal of College Teaching & Learning, 10(4),
279-287.
- Yenilmez, K. ve Turgut, M. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı
özyeterlik düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 253-258.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- Zehir, K. ve Zehir, H. (2016). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı özyeterlik
inanç düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim, Bilim
ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 104-117.