Çocuk Kütüphanelerindeki Kitapların Çocukların Epistemolojik Gelişimleri Açısından İncelenmesi Gaziantep Çocuk Kütüphanesi Örneği

Bu çalışmanın amacı, çocukların epistemolojik gelişimlerini etkileme gücüne sahip olan çocuk kitaplarındaki metinlerin bilgi türleri yönünden incelenmesidir. Araştırmanın veri setini Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Güvenevler Çocuk Kütüphanesinde bulunan, 2015-2020 yılları arasında Türkçe basılmış ve/veya Türkçeye çevrilmiş 30 çocuk kitabı oluşturmaktadır. Araştırma, nitel bir araştırma olup veriler doküman incelemesi tekniğiyle toplanmıştır. Çalışmaya dâhil edilen bu kitaplar araştırmacı tarafından ilgili alan yazın taranarak ve başka alanlarda yapılan benzer çalışmaların veri toplama araçları incelenerek geliştirilen “Çocuk Kitaplarındaki Bilgi Cümlelerini Bilgi Türlerine Göre Değerlendirme Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Çocuk Kitaplarındaki Bilgi Cümlelerini Bilgi Türlerine Göre Değerlendirme Formunda bilgi cümleleri kitaplardaki sıklık düzeyleriyle birlikte ve bu cümlelerin kitapta geçtiği sayfa numarasına göre kaydedilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizi ve yorumlanmasında betimsel analiz kullanılmış; verilerin çözümlenmesinde frekans (f) ve yüzde (%)’den yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, incelenen çocuk kitaplarının tamamında bilgi türlerine yer verildiği görülmüştür. Bu kitaplar, bilgi türü dağılımına göre değerlendirildiğine en çok gündelik bilgi ve bilimsel bilginin, en az ise felsefi ve dini bilginin kullanıldığı tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda, epistemolojik gelişimin ele alındığı çok boyutlu çalışmaların yürütülmesi; çocuk edebiyatı eserlerini üreten yazarlara ve bu eserleri yayımlayan yayınevlerine çocukların epistemolojik gelişimlerini göz önünde bulundurarak eserler üretmeleri önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

çocuk edebiyatı, resimli çocuk kitapları, çocuk kütüphaneleri

An Assessment of Books’ Contents in Children's Libraries by Children's Epistemological Development: Children's Library in Gazıantep

This study aimed to examine the texts in children's books regarding epistemological development and information types. The research data consisted of 30 children's books in Gaziantep Metropolitan Municipality Güvenevler Children's Library, published in Turkish or translated into Turkish between 2015-2020. In this qualitative research, the data were collected using the document analysis technique. The researcher developed the "Assessment Form for Information Types in Children's Books" and chose the books following a review of the literature and data collection tools of similar studies in other fields. There are six information types in the form: everyday information, technical information, aesthetic information, scientific information, religious information, and philosophical information. The information sentences were noted in the assessment form with their usage frequency and page numbers in the books. The data were analyzed using descriptive statistics, and frequency (f) and percentage (%) were measured accordingly. The study results revealed that everyday and scientific information types were the most commonly used types, and philosophical and religious information was the least used types. In the literature, there are several studies on illustrated children's books. Researchers have evaluated different aspects of those books by specific criteria, and they primarily focused on those books’ effects on education. However, no study in the literature assessed them by information types. Thus, the study findings can guide future researchers and practitioners to carry out multidimensional studies on epistemological development. Besides, it is recommended that the authors and publishers produce and publish children's literature works by considering children's epistemological development.

Keywords:

Children Illustrated Children's Books, , Children,

PDF

___

Ayvacı, H. Ş. & Ünal, S. (2017). Kuramdan uygulamaya okul öncesinde fen eğitimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
Beaty, J. J. & Pratt, L. (2003). Early literacy in preschool and kindergarten. Merrill Prencite Hall.
Bolay, S. H. (2010). Felsefeye giriş. Akçağ Yayınları.
Cevizci, A. (2010). Bilgi felsefesi. Say Yayınları.
Çüçen, A. (2017). Bilgi felsefesi. Sentez Yayıncılık.
Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/161002
Dilidüzgün, S. (2005, 11-12 Kasım). Türkiye’de çocuk edebiyatına bakışlar ve çağdaş çocuk edebiyatı [Bildiri]. Çocuk ve İlkgençlik Edebiyatı Kurultayı Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Direk, N. (2006). Filozof çocuk: Çocuklarla felsefe konuşmaları. Pan Yayıncılık.
Fırat, H. (2019). Çizgi filmlerde çocuk gerçekliği: Niloya örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(2), 1007-1033. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/46075/580118
Gönen, M. (1998). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. M. R. Şirin (Ed.), Çocuk Edebiyatı Kültürü (s. 43-46) içinde. Çocuk Vakfı Yayınları.
Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M., & Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 250-265.
Güleç, H. & Geçgel, H. (2006). Çocuk edebiyatı (2. baskı). Kök Yayıncılık.
Gözün Kahraman Ö., Ceylan Ş. & Ülker P. (2015). Bilimi yaratan duygu: çocukların fen ve doğaya ilişkin konulardaki bilgi ve merakları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(1), 207-229.
Hakkoymaz, S. (2020). Animasyonların çocuğun epistemolojik gelişimine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
Halstead, M., & Taylor, M. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
Haynes, J. & Murris, K. (2012). Picturebooks, pedagogy and philosophy. Routledge.
Isbell, R. Sobol, J. Lindauer, L. & Lowrance, A. (2004). The effects of storytelling and story reading on the oral language complexity and story comprehension of young children. Early Childhood https://link.springer.com/article/10.1023/B:ECEJ.0000048967.94189.a3
Kıbrıs, İ. (2010). Çocuk edebiyatı. Kök Yayıncılık.
Külcü, Ö. (2018). Bilgi kuramı ve bilgi yönetimi: kuramsal bilginin oluşumu ve toplumsal bilgiye dönüşümü. Hiperlink Yayınları.
Külük, C. (2013). Resimli çocuk kitaplarının nitelik sorunsalı ve çocuğun sanat eğitimi sürecindeki yeri:“Delioğlu’nun resimlediği yapıtlar üzerine bir inceleme. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 393-417.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2019). Genişletilmiş bir kaynak kitap nitel veri analizi. (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Çev. ed.). Ankara: Pegem Akademi.
Mohr Lone, J. (2017). Filozof çocuk (Çev. Gülsün Arıkan). Sola Yayınları.
Moriarty, S. (2021). Modeling environmental heroes in literature for children: Stories of youth climate activist Greta Thunberg. The Lion and the Unicorn, 45(2), 192-210.
Onan, B., & Arısoy, M. A. (2013). Türkçe öğretiminde epistemolojik bir yaklaşım. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 77-91.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık
Saracho, O. N., & Spodek, B. (2010). Parents and children engaging in storybook reading. Early Child Development and Care, 180(10), 1379-1389. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03004430903135605?needAccess=true
Sever, S. (2006, 4-6 Ekim). Çocuk edebiyatı öğretimi nasıl olmalıdır? [Bildiri]. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
Sever, S. (2007). Çocuk ve edebiyat. Kök Yayıncılık.
Snell, E. K., Hindman, A. H., & Wasik, B. A. (2015). How can book reading close the word gap? Five key practices from research. The Reading Teacher, 68(7), 560-571. https://ila.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/trtr.1347
Soylu, D. (2016). Günlük bilgi gereksinimi ve bilgi arama davranışları üzerine bir çalışma: Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
Şahin, G. (2014). Okulöncesi dönem çocuk kitaplarında görsel bir uyaran olarak resim. Electronic Turkish Studies, 9(3).
Şimşek, T. (2002). Çocuk edebiyatı tarihine ön söz. Türk Dili Dergisi, (7)756, 15-58. https://tdk.gov.tr/wp- content/uploads/2015/01/Tacettinsimsek.pdf
Şirin, M. R. (2007). Çocuk edebiyatı kültürü: Okuma alışkanlığı ve medya sarmalı. Kök Yayıncılık.
Tiryaki, E. N., & Doğan, S. Ö. (2017). Yabancılara Türkçe öğretimindeki ders kitaplarındaki okuma metinlerinin bilgi türleri açısından incelenmesi (İstanbul C1/+ örneği). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 503-518.
Tozduman Yaralı, K. (2020). Çocuklarla felsefe çalışmalarında çocuk edebiyatının kullanılması: Leo Lionni'nin kitapları. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 4(2), 67-83. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/961011
Tunalı, İ. (2009). Felsefeye giriş. Altın Kitaplar Yayınevi.
Yalçın, A. & Aytaş, G. (2011). Çocuk edebiyatı (5. baskı). Akçağ Yayınları.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Yayınevi.
Yılmaz, O. (2016). Kurgusal nitelikli çocuk kitapları ve karakter eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 311-325. http://www.anadiliegitimi.com/en/download/article-file/226755