Katmanlı bir yapıya sahip olan kavramların çoğalarak kavramsal bir yığın haline gelmeleri, yeni üretilen kavramların gelenekle olan ilgi düzeylerinin “sorgulanmamasıyla” doğrudan ilgilidir. Çünkü “öz” bazen kavramın işaret ettiği alanın tam merkezinde, bazen yakınında bazen de çok uzağında kalabilir. Eğer bu mesafeler göz ardı edilir ise yeni kavram üretmenin önünde hiçbir kısıt kalmayacak, aynı zemine bakan farklı zaviyelerden farklı kavramlar türeyecek, araştırmacı da bu yığınları kaleminin ucunda taşımak zorunda kalacaktır. Gelenekle olan ilişki incelenirken de “geleneksel”, “icat edilen gelenek” ve “gelenekçilik” kavramlarının ifade alanına bir göz atmak gerekir.  Çünkü bu dairede, yığınların oluşum sebeplerini görmek mümkündür. Kavramların arasında oluşan makaslar da yeni kavramların oluşmasına zemin hazırlar. Çünkü sanatçı ve sanatkâr örneğinde olduğu gibi kavramlar arasındaki makas günden güne açılmaktadır. Bu gibi sebeplerle oluşan kavram dağları neticesinde gelinen noktada kuramsal alanda bir tıkanıklık söz konusudur. Buradaki tıkanıklığın izâlesi için de yine kavramların gelenekle olan ilişkisine ve “geleneğin” mûsikîyle olan ilişkisine bakmak gerekir. Bu noktada kavramların tartışılarak ve geleneğe/gelenekli olana bağlanarak yoluna devam etmesi önem kazanır. Aksi takdirde mûsikîde nota versiyonlarında olduğu gibi çeşitlilikten doğan bir yığınlaşma, yığınlaşmadan kaynaklı bir söylem bunalımı kaçınılmaz hale gelir. Makalede çeşitli örnekler üzerinden gelenek ve mûsikî arasındaki ilişki değerlendirilecek; söylem bunalımına ve kuramsal tıkanıklığa sebep olan zemin üzerinden bir okuma sunulacaktır.

How concepts with a layered structure accumulate and become a conceptual stack is directly related to the extent to which the levels of relationship between the newly created concepts and customs are not questioned. This is because the essence can sometimes be in the center of the field where the concept points, sometimes near it and sometimes far from it. If these distances are overlooked, there will be no restrictions preventing the creation of new concepts, different concepts will be derived from different angles addressing the same basis, and researchers will have to carry these stacks at the tip of their pens. While examining a relationship with tradition, it is necessary to take a look at the elbow rooms of the concepts of “traditional,” “invented tradition” and “traditionalism.” This is because it is possible to see the reasons for the formation of stacks in this perimeter. The distance formed between the concepts also prepare the ground for the formation of new concepts. This is because the distance between the concepts is widening day after date as in the case of an artist and an artisan. As a result of the mountains of concepts formed due to such reasons, today, there is a bottleneck in the theoretical field at the current point. In order to eliminate this bottleneck, it is, again, necessary to look at the relationship between the concepts and tradition and between the “tradition” and music. At this point, it has become important that the concepts continue their journeys by being discussed and connected to the tradition/to something with tradition. Otherwise, as in musical note versions in music, a mass accumulation arising from diversity and a rhetorical crisis from the accumulation become inevitable. In this article, the relationship between tradition and music will be evaluated through various examples. A reading will be presented on the basis of what causes rhetorical crises and theoretical bottlenecks.