Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: RALS-EG Eşbütünleşme Testi

Bu çalışmada 1980-2016 dönemi için Türkiye’de finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki araştırılmıştır. Literatürde finansal gelişme büyüme etkileşimini araştıran çok sayıda çalışma vardır. Ancak önceki çalışmaların birçoğunda finansal gelişmeyi temsilen özel sektöre sağlanan kredilerinin GSYH’ye oranı, borsa kapitalizasyonunun GSYH’ye oranı veya M2 gibi değişkenler kullanılmıştır. Ancak, bu göstergeler finansal gelişmenin karmaşık çok boyutlu yapısını dikkate almamaktadır. Bu çalışmada literatürden farklı olarak finansal gelişmeyi temsilen Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından hesaplanan finansal gelişme endeksi verileri kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişki Engle-Granger (1987) ve Lee vd. (2015) tarafından geliştirilen RALS-EG eşbütünleşme testleri ile analiz edilmiştir. Engle-Granger eşbütünleşme testi sonucu, değişkenlerin eşbütünleşik olmadığını gösterirken, RALS-EG testi sonucu ise değişkenlerin eşbütünleşik olduğunu ortaya koymuştur. Ardından uzun dönem katsayıları tahmin edilmiş ve finansal gelişmenin ekonomik büyümeye pozitif katkı sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca yapılan Granger (1969) nedensellik testi sonucunda finansal gelişmenin ekonomik büyümenin nedeni olduğu saptanmıştır. Elde edilen bulgular arz öncüllü hipotezin Türkiye’de geçerli olduğunu göstermiştir. Finansal gelişme ve büyüme arasında bulunan bu ilişki, politika yapıcıların büyümeyi teşvik etmek için finansal gelişmeyi sağlayacak bankacılık sektörünü ve sermaye piyasalarını geliştirmeye yönelik gerekli düzenlemeleri yapmaları gerektiğini göstermektedir. Farklı finansal araçlara sahip derin ve likit bir piyasanın olması ülkelerin finansal şoklara karşı direncini artırmaya yardımcı olacak ve finansal istikrarı da teşvik edecektir.

Nexus between Financial Development and Economic Growth in Turkey: A RALS-EG Cointegration Test

This study analyzes the relationship between financial development and economic growth for the period 1980-2016 in Turkey. There are many studies in the literature investigating the financial development growth interaction. However, in most of the previous studies, variables such as the ratio of loans provided to the private sector to GDP, the ratio of stock exchange capitalization to GDP, or M2 were used to represent financial development. However, these indicators do not consider the complex multidimensional nature of financial development. Unlike the earlier studies, the financial development index which is calculated by the International Monetary Fund (IMF) is used to represent financial development. The cointegration relationship between variables is examined by employing Engle-Granger (1987) and RALS-EG which is developed by Lee et al. (2015) cointegration tests. The results of the EG cointegration test denote that the variables are not cointegrated and the results of the RALS-EG test denote that the variables are cointegrated. Then long-term coefficients are estimated, and results indicate that financial development positively affects economic growth. Also, Granger (1969) causality test results indicate that financial development is the cause of economic growth. Thus, the findings show that the supply-leading hypothesis is valid in Turkey. This relationship between financial development and growth shows that policymakers need to make the necessary regulations to develop the banking sector and capital markets that will provide financial development to encourage growth. Having a deep and liquid market with different financial instruments will help countries increase their resilience to financial shocks and will also promote financial stability.

Keywords:

Financial development, economic growth RALS-EG cointegration, Turkey,

PDF

___

Ak, M. Z., Altıntaş, N. ve Şimşek, A. S. (2016). Türkiye’de finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisinin nedensellik analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 151-160.
Akkay, C. (2010). Finansal entegrasyon sürecinde finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki nedenselliğin Türkiye açısından dönemsel olarak araştırılması. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 55-70.
Al-Yousif, K. Y. (2002). Financial development and economic growth: Another look at the evidence from developing countries. Review of Financial Economics, 11, 131-150.
Ang, J. B. ve McKibbin, W. J. (2007). Financial liberalization, financial sector development and growth: Evidence from Malaysia. Journal of Development Economics, 84(1), 215-233.
Atgür, M. (2019). Finansal gelişme, ticari açıklık ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(2), 553-571.
Aslan, Ö. ve Küçükaksoy, İ. (2006). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisi üzerine ekonometrik bir uygulama. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, 4, 25-38.
Asteriou, D. ve Spanos, K. (2019). The relationship between financial development and economic growth during the recent crisis: Evidence from the EU. Finance Research Letters, 28, 238-245.
Calderón, C. ve Lin, L. (2002). The direction of causality between financial development and economic growth. Journal of Development Economics, 72(1), 184.
Çeştepe, H. ve Yıldırım, E. (2016). Türkiye’de finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 30, 12-26.
Ceylan, S., ve Durkaya, M. (2010). Türkiye’de kredi kullanımı-ekonomik büyüme ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 21-35.
Demetriades, P. O. ve Hussein, K. A. (1996). Does financial development cause economic growth? Time-series evidence from 16 Countries. Journal of Development Economics, 51(2), 387-411.
Dickey, D. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
Dinler, Z. (1997). İktisada Giriş, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
Eyüboğlu, S. ve Eyüboğlu, K. (2019). BIST sektör endekslerinin gelişmiş ülke sektör endeksleri ile ilişkisinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 125-129.
Fisher, R, A. (1932). Statistical Methods for Research Worker, In: Breakthroughs in Statistics. New York: Springer.
Gazel, S. (2016). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: 1990-2014 yılları zordaki onlu ülkeler uygulaması. Business and Economics Research Journal, 7(3), 39-52.
Goldsmith, R. W. (1969). Financial Structure and Development, New Haven Yale University Press.
Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relationships by econometric models and cross spectral methods, Econometrica, 37, 424-438.
Greenwood, J. ve Smith, B. D. (1997). Financial markets in development and the development of financial markets, Journal of Economic Dynamics and Control, 21(1), 145-181.
Gregorio, J. D. ve Guidotti, P. E. (1995). Financial development and economic growth. World Development, 23(3), 433-448. Güneş, S. (2013). Finansal gelişmişlik ve büyüme arasındaki nedensellik testi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 73-85.
Gurley, J. G. ve Shaw, E.S. (1955). Financial aspects of economic development. American Economic Review, 45(4), 515-538.
Guru, B. K. ve Yadav, I. S. (2019). Financial development and economic growth: Panel evidence from BRICS. Journal of Economics Finance and Administrative Science, 1-15.
Hou, H. ve Cheng, S. (2010). The roles of stock market in the finance-growth nexus: Time series cointegration and causality evidence from Taiwan. Applied Financial Economics, 20, 975- 981.
Im, K. ve Peter, S. (2008). More efficient estimation under non-normality when higher moments do not depend on the regressors, using residual-augmented least squares. Journal of Econometrics, 144, 219-233.
IMF, Finansal gelişme endeksi, https://data.imf.org/?sk=f8032e80-b36c-43b1-ac26- 493c5b1cd33b. Erişim Tarihi: 10.04.2019.
Işık, H. B., & Bilgin, O. (2016). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi Türkiye örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 1757-1765.
Kandil, M., Shahbaz, M., Mahalik, M. K. ve Nguyen, D. K. (2017). The drivers of economic growth in China and India: Globalization or financial development?”, International Journal of Development Issues, 16(1), 54-84.
Kandır, S. Y., İskenderoğlu, Ö. ve Önal, Y. B. (2007). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin araştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 311-326.
Kar, M. ve Pentecost, E. (2000). The direction of causality between financial development and economic growth in Turkey: Further evidence. Economic Research Paper, Loughborough University, No: 00/27. Loughborough.
Karamelikli, H. ve Kesgingöz, H. (2017). Finansal gelişme bileşenlerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 683-701.
Kılıç, M., Gürbüz, A. ve Ayrıçay, Y. (2019). Finansal gelişmenin ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 53-68.
King, R. ve Levine, R. (1993). Finance and growth: Schumpeter might be right. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717-737.
Lee, H., Lee, J. ve Im, K. (2015). More powerful cointegration tests with non-normal errors. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 19(4), 397-413.
Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003). Minimum lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
Levine, R. ve Zervos, S. (1998). Stock market, banks and economic growth. American Economic Review, 88, 537-558.
Levine, R. (2005). Finance and growth: theory and evidence, handbook of economic growth. in Philippe Aghion & Steven Durlauf (Ed.). Handbook of Economic Growth, 1/12, 865-934.
Müslümov, A. ve Aras, G. (2002). Sermaye piyasası gelişmesi ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: OECD ülkeleri örneği. İktisat İşletme Finans, 198, 90-104.
Ndako, U. B. (2010). Financial development, economic growth and stock market volatility: evidence from Nigeria and South Africa, Nigerian experience. Australian Journal of Business and Management Research, 2(2), 20-30.
Oh, D., Lee, H. ve Boulware, K. D. (2019). A comment on interest rate pass-through: A nonnormal approach, Empirical Economics, 1-19.
Osinubi, T. ve Amaghionyeodiwe, L. (2003). Stock market development and long-run growth in Nigeria. Journal of African Business, 4(3): 103-129.
Ozcan, B. ve Ari, A. (2011). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ampirik bir analizi: Türkiye örneği. Business and Economics Research Journal, 2(1), 121-142.
Öztürk, İ. (2008). Financial Development and Economic Growth: Evidence from Turkey. Applied Econometrics and International Development, 8(1), 85-98.
Pata, U. K. ve Alperen, A. (2018). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 115-128.
Patrick, H. T. (1966). Financial development and economic growth in underdeveloped countries. Economic Development and Culturel Change, 14(2), 174-189.
Phillips, P. C. B. ve Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with L(1) Processes. Review of Economic Studies, 57, 99-125.
Robinson, J. (1952). The rate of interest and other essays. London: Macmillan.
Rousseau, P. L. (1999). Finance, investment, and growth in Meiji-Era Japan. Japan and the World Economy, 11, 185-198.
Schumpeter, J. A. (1911). The theory of economic development Cambridge, MA: Harvard University Press.
Shan, J. ve Alan, M. (2002). Does financial development ‘lead’ economic growth? International Review of Applied Economics, 16(2), 153-168.
Stock, J. H. ve Watson, M. W. (1993). A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems. Econometrica: Journal of The Econometric Society, 61(4), 783- 820.
Svirydzenka, K. (2016). Introducing a new broad-based index of financial development. International Monetary Fund.
Thangavelu, S. ve James, A. B. J. (2004). Financial development and economic growth in Australia: An empirical analysisç Empirical Economics, 29(2), 247-260.
Katircioglu, T. S., Kahyalar, N., ve Benar, H. (2007). Financial development, trade and growth triangle: The case of India. International Journal of Social Economics, 34(9), 586-598.
Ünalmış, D. (2012). The causality between financial development and economic growth: The case of Turkey. The Central Bank of the Republic of Turkey Research Department Working Paper.
Yılancı, V. ve Aydın, M. (2018). Türkiye’de kadın okullaşmasının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: RALS-EG eşbütünleşme testi yaklaşımı. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 101-112.
Yücel, F. (2009). Causal relationships between financial development, trade openness and economic growth: The case of Turkey. Journal of Social Sciences, 5(1), 33-42.