Organizasyonlarda Yöneticilerin Nepotik Tutumlarının Çalışan Memnuniyeti ve Sabotaj Eğilimi Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi

Nepotizm ve sabotaj eğilimi konusu; katılımcı duyarlılığı nedeniyle literatürde araştırılması güç ve çalışmaların sığ olduğu bir alana işaret etmektedir. Bu eğilimin farklı düzeylerde de olsa her kurumda varlığını sürdürdüğü düşünülmektedir. Araştırma süreci öncesinde evren ve örneklem seçimi denemelerinde bazı sinik ve entropik tutum ve davranışlara muhatap olunmuştur. Çalışma bir sosyal medya platformu üzerinde tümü beyaz yakalı çalışanlardan oluşan, sabotaj eğilimin en düşük seviyede görülebileceği düşünülen insan kaynakları (İK) profesyonelleri üzerinde yürütülmüştür. Bu çalışmanın amacı; yöneticilerin nepotik tutum ve davranışlarının çalışan memnuniyeti ve sabotaj eğilimini üzerindeki etkilerini ve çalışan memnuniyeti ile sabotaj eğilimi arasındaki etkileşimin yönü ve niteliğini incelemektir. Araştırma nicel araştırma deseninde planlanmış ve Linkedin sosyal medya platformunda 520 İK profesyoneli ile internet üzerinden çevrim içi anket olarak yürütülmüştür. Her bir katılımcıya birer mesaj ile çalışmanın amacı hakkında bilgi ve gerekli güvenciler verilmiştir. Çalışmaya 134 kişinin katılımı sağlanmıştır. Anket formu; kişisel bilgiler, her biri tek boyut ve dokuz maddeden oluşan Nepotik Tutum Ölçeği ve Çalışan Memnuniyeti Ölçeği ile kendini sabotaj ve kurumsal sabotaj boyutlarından ve toplam 22 maddeden oluşan Sabotaj Eğilimi Ölçeğinden oluşmaktadır. Araştırma sonucuna göre; örgütte yöneticilerin ayrımcı tutumlarına ilişkin algının yükselmesi çalışan memnuniyetinde düşüşe; kurumsal ve kendine sabotaj eğiliminde ise yükselmeye neden olmaktadır. Çalışan memnuniyetindeki düşüşün kendini sabotaj eğiliminden çok kurumsal sabotaj eğilimini etkilediği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yönetici ayrımcı tutumu, çalışan memnuniyeti, kendini sabotaj, dışa dönük sabotaj

An Investigation of the Effects of Managers’ Nepotic Attitudes on Employee Satisfaction and Sabotage Tendency in Organizations

The subject of nepotism and sabotage tendency; It points to an area where research is difficult and studies are shallow in the literature due to participant sensitivity. It is thought that this tendency continues in every institution, albeit at different levels. Before the research process, some cynical and entropic attitudes and behaviors were encountered in the universe and sample selection experiments. The study was conducted on human resources (HR) professionals, all of whom are white-collar employees, who are thought to have the lowest sabotage tendency on a social media platform. The aim of this study; The aim of this study is to examine the effects of managers' nepotic attitudes and behaviors on employee satisfaction and sabotage tendency, and the direction and nature of the interaction between employee satisfaction and sabotage tendency. The research was planned in a quantitative research design and was conducted as an online survey on the Linkedin social media platform with 520 HR professionals. Information about the purpose of the study and necessary assurances were given to each participant with a message. 134 people participated in the study. Survey form; Personal information consists of the Nepotic Attitude Scale and Employee Satisfaction Scale, each consisting of one dimension and nine items, self-handicapping and corporate sabotage dimensions, and the Sabotage Tendency Scale consisting of 22 items in total. According to the results of the research; the increase in the perception of the discriminatory attitudes of the managers in the organization decreases the employee satisfaction; institutional and self-sabotage tendency causes an increase. It is seen that the decrease in employee satisfaction affects the tendency towards institutional sabotage rather than self-handicapping.

Keywords:

Manager nepotic attitudes, employee satisfaction, self- sabotage, extroverted sabotage,

PDF

___

Abdalla, H. F., Maghrabi, A.S. ve Raggad, B.G. (1998). Assessing the perceptions of human resource managers toward nepotism, a crosscultural study. International Journal of Manpower, 19(8), ss.554- 570.
Akın, A., Abacı, R., ve Akın, Ü. (2011). Self-handicapping: A conceptual analysis. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1155- 1168.
Akın, A. (2012). Kendini sabotaj ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(164), 176-187.
Altıntaş, Ç. F. (2009). Kişiliğin algılanan örgütsel sabotaj davranışları üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27 (1), 95-111. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/huniibf/issue/29197/312634
Araslı, H, Alpler, N. ve Winifred D. (2015). The role of employability and nepotism on frontline employees service sabotage. International Interdiciplinary Business- Economics Advancement, Conference, Las Vegas, Nevada, USA
Asunakutlu, T. ve Avcı U. (2010). Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15/2, 93–109.
Avcı, N. (2021), Organizasyonlarda insan kaynakları problemlerinin çözümü. İstanbul: Kriter Yayınları.
Bayhan, V. (2002). Demokrasi ve sivil toplum örgütlerinin engelleri: Patronaj ve nepotizm. Cumhuriyet Üniversitesi ĐĐBF Dergisi, Cilt:26, No:1,1-13.
Büte, Mustafa. (2011). Nepotizmin iş stresi, iş tatmini, olumsuz söz söyleme ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, 177–194.
Chai, L.T., Rahim, F.A. ve Yat, D.N.C. (2017). Service sabotage by front line employees: A study of antecedents and consequences. Social Sciences & Humanities, 25(S), 173-180.
Crino, M. D. (1994). Employee sabotage: A random or preventable phenomenon? Journal of Managerial Issues, 6(3), 311–330.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: PEGEM Yayınları.
Doğan, S. ve Karataş, A. (2015). Örgütsel etiğin çalışan memnuniyetine etkisi üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (37), 1-40. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/erciyesiibd/issue/5894/77940
Dökümbilek, F. (2010). Aile şirketlerinde nepotizm ve bir uygulama, Bahçeşehir Üniversitesi SBE. Yüksek lisans tezi, İstanbul
Eren, E. (2004). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Hirt, E. R., McCrea, S. M., ve Boris, H. I. (2003). I know you self-handicapped last exam: Gender differences in reactions to self-handicapping. Journal of Personality and Social Psychology, 84(1), 177-193.
Hussain, T., Rafiq, N. ve Malik, M. (2019). Effect of teachers’ favoritism on academic sabotage: An empirical evidence of elementary education students in Pakistan. Journal of Elementary Education, Volume 29(2) , 100-108
Jones, E. E. ve Rhodewalt, F. (1982). The-self handicapping scale. (Available from Frederick Rhodewalt, Dept. of Psychology, University of Utah, Salt Like City, UT 84112).
Karacaoğlu, K. ve Yörük, D. (2012). Çalışanların nepotizm ve örgütsel adalet algılamaları: Orta Anadolu Bölgesinde bir aile işletmesi uygulaması. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(3), 43-64.
Özdevecioğlu M. ve Aksoy, M.S. (2005). Organizasyonlarda sabotaj: Türleri, amaçları, hedefleri ve yönetimi. Cumhuriyet Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 6(1), 95–109.
Sarpün, Ş. (2012). Denetçilerin etik pozisyon, hile, sorumluluk ve nepotizm algılarının denetçi bağımsızlığına etkisi: Bağımsız denetçiler üzerinde bir araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Bolu
Sekaran, U. (2003). Research methods for business: A skill-building approach. 4th edition New York: John Wiley&Sons
Wikipedia (2021). Enron Skandalı. https://tr.wikipedia.org/wiki/Enron_skandal%C4%B1 Erişim: 24.08.2022)
Yakışır, C. (2020). Etkileşimci ve karizmatik liderliğin çalışan memnuniyeti üzerine etkilerinin incelenmesi: Ankara ili sınırları içerisindeki beş yıldızlı otellerin üzerine bir araştırma. Basılamamış doktora tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi
Zaim, H. ve Koçak, O. (2010). Bilgi çalışanının memnuniyeti, Journal of Yasar University, 18(5), 2985-2994.