Geri Dönüşüm Etkinliklerinin Okul Öncesi Eğitim Kurumu Öğrencilerinin Farkındalık Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi

Bu çalışmada amaç, geri dönüşüm ile ilgili yapılan etkinliklerin okulöncesi 5-6 yaş grubu çocuklarının geri dönüşüm farkındalıklarına etkisinin incelenmesidir. Çalışma, 2020-2021 akademik yılında Bitlis ili Tatvan ilçesindeki bir anaokulunda 4 kız 5 erkek toplam 9 öğrenci ve aileleri ile yürütülmüştür. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılarak yapılan araştırmada görüşme ve gözlem tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın öğretme-öğrenme sürecinde, okul öncesi sınıfında bulunan merkezler için atık materyallerden oyun ve oyuncak üretilmiştir. Bu merkezler geçici ilgi merkezi, müzik merkezi, dramatik oyun merkezi, fen merkezi, blok merkezi, kukla merkezidir. Bu merkezlerde kullanmak üzere atık materyallerden oyuncak tasarlanarak, bu oyuncaklarla oynanarak birçok farklı öğretme-öğrenme yolu birlikte kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda genel olarak öğrencilerin okulda yapılan geri dönüşüm etkinlikleri öncesinde geri dönüşüm hakkında bilgileri olmadığı, aileleri ve çevreleri ile bu konuda iletişim kurmadıkları görülmüştür. Okul öncesi eğitim kurumunda planlanan etkinlikler uygulandıktan sonra, öğrencilerin geri dönüşüm ile ilgili farkındalıklarının arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi, çevre duyarlılığı, geri dönüşüm farkındalığı, öğrenme merkezleri

Investigation of the Effect of Recycling Activities on the Awareness Levels of Pre-School Students

The aim of this study is to examine the effects of recycling activities on the recycling awareness of preschoolers 5-6 years old. The study was carried out with a total of 9 students, 4 girls and 5 boys, and their families at a kindergarten in Tatvan distict of Bitlis in the 2020-2021 academic year. Interview and observation techniques, were used in the research conducted by using case study, one of the qualitative research methods. Descriptive analysis technique was used in the analysis of the data. In the teaching-learning process of the study, games and toys were produced from waste materials for the centers in the preschool classroom. These centers are temporary interest center, music center, dramatic play center, science center, block center, puppet center. Many different teaching-learning ways were used together by designing toys from waste materials to be used in these centers and playing with these toys.As a result of the research, it was seen that the students generally did not have any information about recycling before the recycling activities held at school, and they did not communicate with their families and surroundings on this subject. After the activities planned in the preschool education institution were implemented, it was concluded that the students’ awareness bout recycling increased.

Keywords:

Preschool, environmental awareness, recycling awareness, learning centers,

PDF

___

Akbayrak, N. ve Kuru Turaşlı, N. (2017). Oyun temelli çevre etkinliklerinin okul öncesi çocukların çevresel farkındalıklarına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi,1(2), 239-258. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720171240
Akkılıç Kansu, N. (2008). Geri dönüşümün yaygınlaşması için önce çocuklar. http://www.oncecocuklar.com/geri-donusumun-yayginlamasi-icin-once-cocuklar.phtml
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Anastasiadis, T., Lampropoulos, G., ve Siakas, K. (2018). Digital Game-based Learning and Serious Games in Education. Advances in Scientific Research and Engineering, 4(12), 139-144. Doi: 10.31695/IJASRE.2018.33016
Aral, N., Kandır, A. ve Can Yaşar, M. (2011). Okul öncesi eğitim/ okul öncesi eğitim programı, İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
Aydın, Ö., & Aykaç, N. (2016). Yaratıcı drama yöntemi ile verilen eğitimin okul öncesi öğrencilerinin çevre farkındalığına etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 11(1), 1-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ydrama/issue/34693/383501
Aysu, B. ve Aral, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öğrenme merkezleri hakkındaki görüş ve uygulamalarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 5(24), 2561-2574. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/27735/318061
Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231–274. https://dergipark.org.tr/en/pub/bitlissos/issue/38061/399955
Böke, K. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
Büyüksaatçi, S., Küçükdeniz, T. ve Esnaf, Ş. (2008). Geri dönüşüm tesislerinin yerinin gustafson-kessel algoritması-konveks programlama melez modeli tabanlı simülasyon ile belirlenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(13), 1-20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ticaretfbd/issue/21353/229061
Chang, K. E., Wu, L. J., Weng, S. E. ve Sung, Y. T. (2012). Embedding game- based problem- solving phase into problem-posing system for mathematics learning. Computer & Education, 58(2), 775-786. http://dx.doi.org/10.1016/j.compedu.2011.10.002
Dikmen, S. (1993). İlköğretim kurumlarında çevre için eğitim: Çevre eğitimi, Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayını.
Environmental Protection Agency [EPA]. (2013). Municipal Solid Waste Generation, Recycling and Disposal in the United States: Facts and Figures for 2012. Environmental Protection Agency. (Erişim tarihi: 19.08.2022)
Erdaş Kartal, E. ve Ada, E. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının gözünden geri dönüşüm. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 778-801. https://doi.org/10.19171/uefad.635508
Gülay, H. ve Önder, A. (2011). Sürdürülebilir Gelişim İçin Okulöncesi Dönemde Çevre Eğitimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Gülay, H. ve Öznacar, M. D. (2010). Okulöncesi dönem çocukları için çevre eğitimi etkinlikleri, Ankara: Pegem Akademi.
Liu, M., Horton, L., Olmanson, J. ve Toprac, P. (2011). A study of learning and motivation in a new media enriched environment for middle school science. Educational Technology Research and Development, 59(2), 249-265. DOI:10.1007/s11423-011-9192-7
Macun, A. (2019). 60-72 Aylık çocukların ekolojik görüşlerinin okullarda orman programı kapsamında hazırlanan etkinliklere göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
MEB. (2013). Çocuk gelişimi ve eğitimi kuklalar kitabı. http://ismek.ist/files/ismekOrg/file/2013_hbo_program_modulleri/Kuklalar.pdf
MEB. (2013). Okul öncesi eğitim programı. MEB, Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
MELUSO, A., Zheng, M., Spires, H. A., & Lester, J. (2012). Enhancing 5th graders’ science content knowledge and self-efficacy through game-based learning. Computers & Education, 59(2), 497-504. doi:10.1016/j.compedu.2011.12.019
Oktay, A. (1999). Yaşamın sihirli yılları: Okulöncesi dönem, İstanbul: Epsilon Yayınları.
Oktay, A. (2010). Okul öncesi eğitim ve ilköğretimin çocuğun yaşamındaki yer ve önemi. Oktay, A. (Ed), İlköğretime hazırlık ve ilköğretim programları 2-6, Ankara: Pegem Yayınları.
Onur, A., Çağlar, A. ve Salman, M. (2016). 5 Yaş Okulöncesi Çocuklarda Atık Kâğıtların Değerlendirilmesi ve Çevre Bilincinin Kazandırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (5), 2457-2468. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/27735/317912
Ozaner, S. (2004). Türkiye’de okul dışı çevre eğitimi ne durumda? Neler yapılmalı V. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi 5-8 Ekim 2004. Abant İzzet Baysal Üniversitesi & Biyologlar Derneği, Abant- Bolu. Bildiri Kitabı (Doğa ve Çevre), s:67-98, Biyologlar Derneği, İzmir.
Öncü, E. Ç. (2017). Okul öncesi çocuklarının sınıflarında yapılandırdıkları öğrenme merkezlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 733-746. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/29416/314711
Öztap, R. ve Bartan, M. (2019). Okul öncesi eğitimde artık Materyaller ile Yapılan Sanat Etkinliklerinin Çocukların Geri Dönüşüm Farkındalık Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 64-87. https://doi.org/10.29065/usakead.646454
Smith, A. (2001). Early childhood- A Wonderful time for science learning. Australian Primary & Junior Journal, 17(2), 52-55.
Sungurtekin, Ş. (2001). “Uygulamalı çevre eğitimi projesi” kapsamında ana ve ilköğretim okullarında müzik yoluyla çevre eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 167-178
Şallı, D., Dağal, B. A., Küçükoğlu, E. K., Niran, Ş. S. ve Tezcan, G. (2013). Okul öncesinde geri dönüşüm kavramı: Aile katılımlı proje tabanlı bir program örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 234-241.
Şimşek, Ö. (2012). Okul öncesi eğitimi programında planlama ve etkinlikler. Alisinanoğlu, F. (Ed), Okul öncesi eğitimde özel öğretim yöntemleri. (ss. 25-62), Ankara: Pegem Yayınları.
Şimşekli, Y. (2004). Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 17(1), 83-92.
Taşkın, Ö. ve Şahin, B. (2008). Çevre kavramı ve altı yaş okul öncesi çocuklar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 1-14. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11120/132981
UNESCO (1992). Agenda 21- Report of the United Nations Conference on Environment and Development. Chapter 36 ‘Promoting education, public awareness and training.’ Rio de Janeiro, 3-14 June: UNESCO. (Erişim tarihi: 18.08.2022)
Yaşar, C. M., İnal, G., Kaya, Ü. Ü. ve Uyanık, Ö. (2012). Çocuk gözüyle tabiat anaya geri dönüş. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 30-40.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.