Ilgın Kömür Yatakları Alt Killerinin Jeolojik ve Ekonomik Özelliklerinin Araştırılması

Çalışma konusu, Konya Ilgın ilçesine bağlı Çavuşçugöl'e 1,5 km uzaklıkta bulunan Ilgın kömür işletmelerindeki Neojen yaşlı istifin içerisindeki farklı kil düzeylerini ve Linyit katmanının altındaki alt killerin mineralojisini, jeokimyasını ve endüstride kullanılabilirliğinin araştırma sonuçlarını kapsar. İnceleme alanında yer alan killer Neojen yaşlı birimler içerisinde yer almakta olup, Pliyosen yaşlıdır. Ilgın Kömür sahasındaki killeri 3'e ayırmak mümkündür. Buna göre kömürlü düzeylerin üzerinde açık krem renkli, kalınlığı 1,75 m ile 3 m arasında değişen tavan kili, kömürlü düzeylerin arasında bulunan ara kesme killeri siyah renkli ve kalınlıkları en fazla 1 m kadardır. Tabandaki kömür düzeyinin altındaki alt killer, alt killerin kalınlığı 5-30 m arasında olup açık ve koyu gri renklidir. Alt killer üzerinde yapılan XRD ve SEM incelemeleri ile bu killerin kaolenit, illit, kuvars, dolomit, aragonit, jips ve sideritten oluşan bir mineral parajenezine sahip olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte yapılan teknolojik testlerin sonuçlarına göre alt killerin kuruma küçülmesinin % 1,03, pişme küçülmesinin % 5,88 Yoğrulma suyunun %17,38 ve su emmesinin %1,67 olduğu belirlenmiştir. Gerek killerin kimyasal bileşimleri gerekse teknolojik test sonuçları Ilgın Alt killerinin tuğla kiremit toprağı ve renkli seramik uygulamaları için uygun olduğunu göstermiştir. Ilgın Alt killerinin görünür+muhtemel rezervinin 13.320.828 ton olduğu hesaplanmıştır.

Investigation of Geological and Economical Properties of Clays Under Ilgın Coal Deposite (Ilgın, Konya)

The concept of this study to investigate Ilgın coal layers that located in the 1,5 km far Çavuşçugöl township (Ilgın-Konya) and occurred in Neogene aged lithological sequence. In the study clays, which placed in different clay levels in the beneath and lower clay under the lignite layers, are investigated in terms of their mineralogical, geochemical properties and usability in the industry. Clays of the Ilgın Coal field can be separated into three different levels. Accordingly, light cream color roof claystone located on the top of the coal level and it's thickness ranges from 3 m to 1,75 m. Intercalation with lignite levels black claystone's thickness is up to 1 meter. Thickness of most important subclays and lower clays, that are under bottom lignite, changes from 5 to 30 m and their color is light-dark gray. XRD and SEM investigations were performed clay samples collected from different clay levels of Ilgın coal deposit reveals that major clay minerals are kaolin and illite and non-clay minerals are quartz, dolomite, aragonite, gypsum and siderite in lower clay levels. In addition to that, according to results of the technological tests of lower clays; drying shrinkage, firing shrinkage, plasticity and water absorption were determined to be 1,03 %, 5,88 %, 17,38 % and 1,67 respectively. Both the chemical composition and technological test results of clay showed that the Ilgın lower clay is suitable for brick & tile soil and colored ceramic applications. Ilgın Lower clay visible + probable reserves are calculated as 13.320.828 tons.

PDF

___

[1] Akıncı, Ö. (1967) : Eskişehir-l24-c1 paftasının jeolojisi ve tabakalı lületaşı zuhurları. M.T.A. Derg.no. 68, Ankara.
[2]Karayiğit, A.I., Akgün, F.,Gayer, R.A., Temel, A., 1999, Quality, Palynology, And Paleoenvironmental İnterpretion of The Ilgın Lignite, Turkey. International Journal of Coal Geology, 38, 219-236.
[3]Çelik, M., Temel, A., 1993, Ilgın (Konya) Kömürlerinin Tabanında Bulunan Killerin Kökeni. A. Suat Erk Jeoloji Sempozyumu Bild. S. 277-281.
[4]Ayaydın, C. ve Korkut. C., 2005., Ilgın kömür yatağı rezerv hesaplaması. TKİ Raporu. 5s.
[6] Kuşcu, M., 2001, Endüstriyel Kayaç ve Mineraller, Süleyman Demirel Üniversitesi, Müh.-Mim. Fakültesi Yayını .No. 10., 381s. Isparta
[7] Arkun N, 1980, Tübitak bilgi Profili No: 14, Ankara.
[8] Jiang, S.-Y., Yang, J.-H., Ling, H.-F., Feng, H.-Z., Chen, Y.-Q., Chen, J.-H., 2003. Re-Os isotopes and PGE geochemistry of black shales and intercalated Ni-Mo polymetallic sulfide bed from the Lower Cambrian Niutitang Formation, South China. Progress in Natural Sciences 13, 788-794.
[9] Holland, H.D., 1979. Metals in black shales- a reassessment. Econ. Geol. 74, 295-314.
[10] Coveney, R.M. Jr, Murowchick, J.B.,Grauch, R.I., Michael D., Glascock, D., Denison, J.D., 1992. Gold and platinum in shales with evidence against extraterrestial sources of metals. Chem. Geol. 99, 101-114.
[11] Taylor, S.R., McClennan, S.M., 1985, The Continental Crust: Its Composition and Evolution. Blackwell Scientific Publication, Oxford, 57-72
[12] TS 4790, 1986. Tuğla ve kiremit topraklarının deney metodu. Türk Standartları Enstitüsü. Ankara.
[13] Sazcı, H.,2001. "Seramikte Kullanılan Killerin Tanımı", 4. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, İzmir, s. 28-42.