Conformable Kesirli Mertebeden COVID-19 Modelinin Reel Veriye Bağlı Kaotik Davranışları ve Kaos Kontrolü

Bu çalışmanın amacı, Covid-19 virüsünün yayılımı hakkında tahminde bulunabilmek için tanımlanmış olan bir matematiksel modelin Conformable kesirsel mertebeli halinin kompleks davranışlarını incelemektir. Bunu yaparken model tam değer sabitlerinin kullanılmasına dayalı bir süreçten geçirilerek fark denklem sistemine dönüştürülmüştür. Daha sonra bu yeni sistemin dinamik davranışları incelenmiş, sistemde Neimark-Sacker çatallanması oluştuğu gösterilmiştir. Ayrıca sistemde ortaya çıkan kaosun ve çatallanmanın kontrolü için sisteme iki farklı kaos kontrol stratejisi uygulanmıştır. Son olarak bulunan bütün bu analitik sonuçların doğruluğu parametre değerleri reel verilerden alınarak nümerik simülasyonlar ile gösterilmiştir.

Chaotic Behaviours and Chaos Control of a Conformable Fractional Order COVID-19 Model with Reel Data

The aim of this study is to examine the complex behavior of the Conformable fractional order of a mathematical model that has been defined to make predictions about the spread of the Covid-19 virus. For this purpose, the model is transformed into a difference equation system. Then, the dynamic behavior of this new system is examined and it is shown that Neimark-Sacker bifurcation occurred in the system. In addition, two different chaos control strategies have been applied to the system to control the chaos and bifurcation that occur in the system. Finally, the accuracy of all these analytical results are shown with numerical simulations by taking the parameter values from real data.

___

  • Andraus, M., Thorpe, J., Tai, X. Y., et al. 2021. Impact of the COVID-19 pandemic on people with epilepsy: Findings from the Brazilian arm of the COV-E study. Epilepsy & Behavior, 123, 108261.
  • Mogensen, I., Hallberg, J., Björkander, et al. and BAMSE COVID-19 Study Group. 2022. Lung function before and after COVID-19 in young adults: A population-based study. Journal of Allergy and Clinical Immunology: Global.
  • Apergis, N. 2021. COVID-19 and cryptocurrency volatility: Evidence from asymmetric modelling. Finance Research Letters, 102659.
  • Omame, A., Abbas, M., Onyenegecha, C. P. 2021. A fractional-order model for COVID-19 and tuberculosis co-infection using Atangana–Baleanu derivative. Chaos, Solitons & Fractals, 153, 111486.
  • Inc, M., Acay, B., Berhe, H. W., Yusuf, A., Khan, A., Yao, S. W. 2021. Analysis of novel fractional COVID-19 model with real-life data application. Results in Physics, 23, 103968.
  • Ayris, D., Imtiaz, M., Horbury, K., Williams, B., Blackney, M., See, C. S. H., Shah, S. A. A. 2022. Novel deep learning approach to model and predict the spread of COVID-19. Intelligent Systems with Applications, 14, 200068.
  • Lee, H., Jang, G., Cho, G. 2022. Forecasting COVID-19 cases by assessing control-intervention effects in Republic of Korea: a statistical modeling approach. Alexandria Engineering Journal, 61(11), 9203-9217.
  • Mohammed, W. W., Aly, E. S., Matouk, A. E., Albosaily, S., & Elabbasy, E. M. 2021. An analytical study of the dynamic behavior of Lotka-Volterra based models of COVID-19. Results in physics, 26, 104432.
  • Elaydi, S. N. 2007. Discrete chaos: with applications in science and engineering. Chapman and Hall/CRC.
  • Kartal, Ş., Gurcan, F. 2019. Discretization of conformable fractional differential equations by a piecewise constant approximation. International Journal of Computer Mathematics, 96(9), 1849-1860.
  • Ott, E., Grebogi, C., Yorke, J. A. 1990. Erratum:''Controlling chaos''[Phys. Rev. Lett. 64, 1196 (1990)]. Physical Review Letters, 64(23), 2837.
  • Din, Q. 2018. A novel chaos control strategy for discrete-time Brusselator models. J. Math. Chem. 56(10), 3045–3075.
  • Pérez, J. E. S., Gómez-Aguilar, J. F., Baleanu, D., Tchier, F. 2018. Chaotic attractors with fractional conformable derivatives in the Liouville–Caputo sense and its dynamical behaviors. Entropy, 20(5), 384 . Balcı, E., Öztürk, İ., Kartal, S. 2019. Dynamical behaviour of fractional order tumor model with Caputo and conformable fractional derivative. Chaos, Solitons & Fractals, 123, 43-51.
  • Kaya, G., Kartal, S., Gurcan, F. 2020. Dynamical analysis of a discrete conformable fractional order bacteria population model in a microcosm. Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications, 547, 123864.
  • Kaya, G., Kartal, S. 2020. Conformable Kesirsel Mertebeden Tam Deger Fonksiyonlu Lojistik Modelin Kararlilik ve Catallanma Analizi, Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9 (3), 1080-1090.
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: 6
  • Başlangıç: 2015
  • Yayıncı: AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ
Sayıdaki Diğer Makaleler

Farklı Platformlardan Elde Edilen Hiperspektral Görüntülerin Sınıflandırılmasında Evrişimli Sinir Ağları, Destek Vektör Makineleri ve Rastgele Orman Algoritmalarının Performanslarının Karşılaştırılması

Eren Can SEYREK, Murat UYSAL

Conformable Kesirli Mertebeden COVID-19 Modelinin Reel Veriye Bağlı Kaotik Davranışları ve Kaos Kontrolü

Güven KAYA

Stachys tmolea Boiss. in Metanol ve Aseton Ekstraktlarının Toplam Fenolik İçeriği, Antioksidan Özellikleri ve Element Konsantrasyonları

Laçine AKSOY, Simge DEMİR

Uçucu Kül, İnce Kum ve Genleştirilmiş Perlitin Köpük Beton Özelliklerine Etkisinin Araştırılması

İsmail DEMİR, Mustafa Serhat BAŞPINAR, Cüneyt DOĞAN

Yerinde Erken Yaş Beton Dayanımını Belirlemek İçin Kombine Metotların Geliştirilmesi

Yavuzhan TAŞ, Muhammed ULUCAN, Kürşat Esat ALYAMAÇ

ANFİS Model ile Mg Alaşımlarının Sıkıştırılabilirliğinin Tahminleme Performasının İncelenmesi

Demet ZALAOĞLU, Pinar KARAKUS

Yer Yüzeyi Sıcaklığının Google Earth Engine Kullanılarak Elde Edilmesi ve Değerlendirilmesi

Mitat Can YILDIZ, Mustafa YİLMAZ

Al Doplu Karbon Nanotüplerin Karbazokroma Karşı Algılama Etkisi: Hesaplamalı Bir Çalışma

Fatma GENÇ, Fatma KANDEMİRLİ

77 GHz Merkez Frekansındaki Otomotiv Radarları için Çift Polarizasyonlu Anten Dizisi Tasarımı

Furkan Muhammed TAYDAŞ, Selçuk PAKER

GHSR rs2232165 Gen Polimorfizminin Genotiplendirilmesi için PCR-RFLP Yönteminin Optimizasyonu ve Türk Erkeklerinde Alel Frekansının Belirlenmesi

Selin ÖZKAN KOTİLOĞLU, Dilek KAYA AKYÜZLÜ, Gizem DÜZGÜN, Mustafa DANIŞMAN, Ece AĞTAŞ ERTAN, İnci ÖZGÜR İLHAN