Hakan UYGUÇGİL, Elif ERKEK, Neşe BAŞARAN, Rutkay ATUN, Özge KALAYCI, Hande LAMBA, Ayça ÖNER, Balca AĞAÇSAPAN, Saye Nihan ÇABUK

Biyoklimatik Konfor ve Arazi Kullanımı Arasındaki İlişkinin CBS ve UA Teknikleri Kullanılarak İncelenmesi: İzmir İli Örneği

Bu çalışmanın amacı, İzmir şehrinde biyoklimatik konfor ile arazi kullanımı arasındaki ilişkinin coğrafibilgi sistemleri ve uzaktan algılama teknolojileri kullanılarak incelenmesidir. Bu çerçevede, İzmirşehrinde 1990, 2000, 2006, 2012 ve 2018 yıllarındaki biyoklimatik koşulların yine aynı yıllardaki arazikullanımıyla olan ilişkilerinin mevsimlik ve yıllık periyotta değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Biyoklimatikkonfor bölgeleri belirlenirken insanın fizyolojik özelliklerini de dikkate alan Fizyolojik Eşdeğer Sıcaklık(FES) indeksi kullanılmıştır. Elde edilen değerlerin deniz seviyesindeki alansal dağılımınınhesaplanmasında uzaklığın tersiyle ağırlıklandırma (Inverse Distance Weighting - IDW) yöntemi tercihedilmiştir. Yüksekliğe bağlı FES değerleri elde edilmiştir ve biyoklimatik konfor haritalarıoluşturulmuştur. CORINE arazi örtüsü verilerinin olduğu yıllar referans alınarak üretilen biyoklimatikkonfor haritalarının yıllarına göre kullanılarak arazi kullanım haritaları oluşturulmuştur. Çalışmasonucunda, konfor bölgelerinin büyük bir çoğunluğunun tarım alanlarından ve daha sonra sırasıyla doğalve yarı doğal alanlardan, orman alanlarından ve yerleşim yerlerinden oluştuğu gözlemlenmiştir. Ormanalanlardaki sıcaklık farkının toprak alanlara göre daha az olmakla birlikte kentsel ısı adalarına kıyasladaha fazla olduğu ve şehirde nem miktarının oldukça yüksek olması ve kent merkezinde gözlenen çarpıkkentleşme nedeniyle rüzgârın kenti soğutma etkisinin kullanılamadığı tespit edilmiştir.

Investigation of the Relationship Between Bioclimatic Comfort and Landuse By Using GIS and RS Techniques: A Case Study Of Izmir

The aim of this study is to investigate the relationship between bioclimatic comfort and land use in İzmir by using geographical information systems and remote sensing technologies. In this context, it is aimed to evaluate the relationship between the bioclimatic conditions of the years 1990, 2000, 2006, 2012 and 2018 with the use of land in the same years in the province of İzmir in seasonal and annual periods. Physiological Equivalent Temperature (PET) index, which takes into consideration the physiological characteristics of human, was used when determining bioclimatic comfort zones. Inverse Distance Weighting (IDW) method was preferred in the calculation of the spatial distribution of the obtained values at sea level. Height-dependent PET values were obtained and bioclimatic comfort maps were generated. Land use maps were created by using the bioclimatic comfort maps produced by reference to the years with CORINE land cover data. As a result of the study, it was observed that the vast majority of the comfort zones consisted of agricultural areas and then natural and semi-natural areas, forest areas and settlements, respectively. It has been determined that the temperature difference in forest areas is less than the land areas, but it is more than urban heat islands and the city's cooling effect cannot be used due to the high humidity in the city and the distorted urbanization observed in the city center.

PDF

___

Çalışkan, O. ve Türkoğlu, N., 2012. Türkiye’nin biyoklimatik koşullarının analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(2), 151-164.
Çalışkan, O. ve Türkoğlu, N., 2014. Ankara’da Termal Konfor Koşulların Eğilimi Ve Şehirleşmenin Termal Konfor Koşulları Üzerine Etkisi. Coğrafi Bilimler Dergisi Cbd, 12 (2), 119-132 (2014)DOI: 10.1501/Cogbil_0000000156
Çetin, M., Topay, M., Kaya, L.G. & Yılmaz, B., 2010. Biyoiklimsel Konforun Peyzaj Planlama Sürecindeki Etkinliği: Kütahya Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1(A), 83-95.
Çetin, M., 2016. Peyzaj Planlamada Biyoklimatik Konfor Alanların Belirlenmesi: Cide Kıyı Şeridi Örneği. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(9), 800- 804.
Daneshvar, M. R. M., Bagherzadeh, A., ve Tavousi, T., 2013. Assessment of bioclimatic comfort conditions based on Physiologically Equivalent Temperature (PET) using the RayMan Model in Iran. Central European Journal of Geosciences, 5(1), 53-60.
Demirtaş, Ö. D. (2007). İzmir İli İklim Parametrelerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü , Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı.
Erdoğan, Ö., Çabuk, A., Memlük, Y., ve Perçin, H., 2013. Ekolojik arazi kullanım kararlarına uygun rekreasyon alanlarının AHP yöntemi kullanılarak Kütahya kenti örneğinde irdelenmesi. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 5(1),26-36.
Fröhlich, D., & Matzarakis, A. (2017). RayMan Pro.
Güçlü, Y., 2010. Ege bölgesi kıyı kuşağında iklim konforu şartlarının kıyı turizmi yönünden incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 794-823.
İzmir Büyükşehir Belediyesi (2013). 2010-2017 Stratejik Planı.Kestane, Ö., ve Ülgen, K., 2013. İzmir ili için biyoklimatik konfor bölgelerinin belirlenmesi. SDÜ Teknik Bilimler Dergisi, 3(1), 18-25.
Kántor, N., Unger, J., 2010. Benefits and opportunities of adopting GIS in thermal comfort studies in resting places: An urban park as an example. Landscape and Urban Planning, 98, 36–46.
Kara, F., 2017. Spatio-Temporal Analysis of Land Cover Changes of Izmir Province of Turkey Using Landsat TM and OLI Imagery. Journal of Geography, Environment and Earth Science International, 10,4, 1-14.
Lin, T.-P., Matzarakis, A., & Liu, Y.-W. (n.d.). Outdoor Thermal Comfort Acceptable Range and Campus Microclimate in Hot-Humid Region. Urbanclimate.Net, 247–252.
Makaremi, N., Salleh, E., Jaafar, M. Z., & GhaffarianHoseini, A. H. (2011). Thermal Comfort Conditions of Shaded Outdoor Spaces In Hot and Humid Climate of Malaysia. Building and Environment, 48(1), 7–14.
Özşahin, E., ve Eroğlu, İ., 2018. Tekirdağ İlinde Eğitim ve Biyoklimatik Konfor Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi- Assessment of Relationship Between Education and Bioclimatic Comfort in Tekirdag Province. Kastamonu Education Journal, 26(1).
Özyavuz, M., 2017. Tekirdağ ili’nin Biyoiklimsel Konforunun Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Analizi, NKUBAP.08GA.16.015 no’lu Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi.
Pawar, A. S., Mukherjee, M., ve Shankar, R., 2015. Thermal comfort design zone delineation for India using GIS. Building and Environment, 87, 193-206.
Song, Y., ve Wu, C., 2018. Examining human heat stress with remote sensing technology. GIScience & Remote Sensing, 55(1),19-37.
Svensson, M. K., Thorsson, S., ve Lindqvist, S., 2003. A geographical information system model for creating bioclimatic maps–examples from a high, mid-latitude city. International Journal of Biometeorology, 47(2), 102-112.
Tağıl, Ş. Ve Ersayın, K., 2015. Balıkesir İlinde Dış Ortam Termal Konfor Değerlendirmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (41).
Topay, M., 2007. The importance of climate for recreational planning of rural areas: case study of Muğla Province, Turkey. Developments in Tourism Climatology (Edited by: A. Matzarakis, CR de Freitas and D. Scott), 29-36.
Topay, M., ve Yılmaz, B., 2004. Biyoklimatik Konfora Sahip Alanların Belirlenmesinde CBS’den Yararlanma Olanakları: Muğla İli Örneği. Proceedings of 3th GIS Days in Turkey, 425-434.
Türkoğlu, N., Çalışkan, O., Çiçek, İ., ve Yılmaz, E., 2012. Şehirleşmenin biyoklimatik koşullara etkisinin Ankara ölçeğinde incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 9(1), 933-955.
Yılmaz, S., Toy, S., 2009. Peyzaj Tasarımında Biyoklimatik Konfor ve Yaşam Mekanları İçin Önemi, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergi. 40(1), 133-139.
1- https://asterweb.jpl.nasa.gov/gdem.asp (06.05.2019)
2- https://earthexplorer.usgs.gov , (03.05.2019)
3- http://www.CORINE.itu.edu.tr ( 06.05.2019)