GÜNEY AFRİKA’DAKİ IRKÇI APARTHEİD REJİMİ: 1948 – 1994

Irkçılık denildiği zaman dünya üzerinde ilk akla gelen ülkelerden birisi Güney Afrika olmuştur. 1948’de Ulusal Parti’nin Güney Afrika’da iktidara gelmesinin ardından ülke, “Apartheid Rejimi” adı verilen ırkçı ve ayrımcı politikalar ile yönetilmeye başlanmıştır. Ülkede 1948 - 1994 yılları arasında azınlık konumunda bulunan beyazların, ülkenin asıl sahibi olan siyahlara uyguladığı ırkçı kurumsallaşmış yönetim sistemi sadece ekonomik anlamda bölgeyi sömürmekle kalmamış; bölgede hak ve özgürlük anlamında da sınıfsal bir sömürü düzeni kurmuştur. Apartheid Rejimi her ne kadar bu tarihler arasında uygulanmış ve kurumsallaşmış olsa da bu politikaların tarihsel kökeni 17. yüzyılda önce Hollanda ve akabinde İngiltere’nin Güney Afrika’da uyguladığı sömürge politikalarına dayanmaktadır. Bu çalışmada başta Apartheid Rejimi’nin temelleri, gelişim süreci olmak üzere, uğradığı iç ve dış etkilere bağlı olarak rejimin geçirdiği dönüşüm süreci incelenmiş ve akabinde rejimin yıkılma süreci ve son bulmasına sebep olan önemli faktörler genel hatlarıyla ele alınmıştır. Bu kapsamda Apartheid politikaları ile özellikle siyahlara yapılan insan hakları ihlâlleri ve eşitliksiz yönetim düzeni eleştirel bir perspektif çerçevesinde incelenmiş ve dönemin tarihsel sürecine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Birleşmiş Milletler, OPEC gibi uluslararası kuruluşların Apartheid Rejim’e karşı sergiledikleri tutumun etkisi sonucu uluslararası alanda rejime karşı oluşan büyük tepki ve 1990’lı yıllarda Soğuk Savaş’ın sona ermesi ile insan hakları konusunun dünyada daha da önemli hale gelmesi gibi dış sebeplerin de rejimin yıkılma sürecindeki etkilerine ayrıca dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Afrika Çalışmaları, Güney Afrika, Apartheid, Ulusal Parti, Afrika Ulusal Kongresi, Nelson Mandela

RACIST APARTHEID REGIME IN SOUTH AFRICA: 1948 – 1994

South Africa is one of the first countries that comes to mind when racism is mentioned. After the National Party came to power in South Africa in 1948, the country began to be governed by racist and discriminatory policies called "Apartheid Regime". The institutional racism embedded in the government system implemented by the whites, who were a minority in the State between 1948-1994, on the black owners of the country, not only exploited the region economically, but also established a class-based exploitation order in terms of rights and freedoms. Although the Apartheid Regime was implemented and institutionalized between these dates, the historical roots of these policies are based on the colonial policies implemented by the Netherlands in the 17th century and then in South Africa. In this study, especially the foundations of the Apartheid Regime, its development process as well as the transformation process of the regime depending on the internal and external factors it has experienced, and then the process of collapse of the regime and the important factors that led to its abolition are discussed in general terms. In this context, apartheid policies, human rights violations, especially against blacks, and the unequal administration system were examined in a critical perspective and the historical process of the period was tried to be shed light on. As a result of the attitude of international organizations such as the United Nations and OPEC towards the Apartheid Regime, the great reaction against the regime in the international arena and the impact of external causes such as the end of the Cold War in the 1990s and the fact that the issue of human rights became more important in the worldattention was also drawn.

Keywords:

African Studies, Apartheid, National Party, African National Congress, Nelson Mandela,

PDF

___

Aras, O. N. (2004). Akıyla Karasıyla Güney Afrika. Bakü: Adiloğlu Neşriyyat.
Armaoğlu, F. (1977). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1789-1914. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Best, A. Hanhimaeki, J. M. Maiolo, J. A. Schulze, K. E. (2004). International History of the Twentieth Century. London and New York: Routledge.
Bibliobs. (2009, Nisan 27). Nelson Mandela : "Le Temps Est Venu de Panser Nos Blessures". 21 Ocak 2021 tarihinde https://bibliobs.nouvelobs.com/documents/20090427.BIB3351/nelson-mandela-le-temps-est-venu-de-pansernos-blessures.html
Bilgio. (2017, Eylül 21). Apartheid Rejimi Nedir? Ne Zaman, Nerede Başladı ve Ne Zaman Sonlandı?, 15 Mayıs 2020 tarihinde https://www.bilgio.net/apartheid-rejimi-nedir-ne-zaman-nerede-basladi-ve-ne-zaman-sonlandi/
Can, L. Beygu, Ş. Sökmen, S. (Çev. & Der.). (1985). Irkçılığa Karşı Mücadele: Güney Afrika’da Siyah Öfke. İstanbul: Metis Yayınları.
Coğrafya Dünyası. Güney Afrika Cumhuriyeti, 15 Mayıs 2020 tarihinde http://www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/guney-afrika-cumhuriyeti.htm
Gilbert, E. Reynolds, J. T. (2016). Dünya Tarihinde Afrika Tarih Öncesinden Günümüze. M. Demirkaya (Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
Guma, A. L. (1977). Güney Afrika Kurtuluş Mücadelesi. R. Zaralı (Çev.). İstanbul: Yöntem Yayınları.
Gül, E. (2014, Nisan 16). Boer Savaşı'nı Osmanlı da Takip Etmişti, Dünya Bülteni, 15 Mayıs 2020 tarihinde https://www.dunyabulteni.net/tarihten-olaylar/boer-savasini-osmanli-da-takip-etmisti-h295424.html
Gümüş, İ. (2020). Apartheid Döneminde Güney Afrika ve Uluslararası Çalışma Örgütü İlişkileri, Uluslararası AfroAvrasya Araştırmaları Dergisi, 10, (5), ORCID: 0000-0002-1428-0512
History. (2009, Kasım 9). Bartolomeu Dias, 18 Ocak 2021 tarihinde https://www.history.com/topics/exploration/bartolomeu-dias
Hobsbawm, E. (1996). Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıklar Çağı. Y. Alogan (Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
Karaağaçlı, A. Turgut, Ü. (2019). Güney Afrika’da Yerli Halkın Irkçılıkla Mücadelesi, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (43), 1-7, DOI: 10.17.498/kdeniz.552078
Karadağ, E. (2019, Mayıs 13). Güney Afrika Savaşı’nda (1899-1902) Bir Osmanlı Gözlemcisi: Binbaşı Aziz Bey, Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği (ORDAF), 13 Mayıs 2020 tarihinde https://ordaf.org/guney-afrikasavasinda-1899-1902-bir-osmanli-gozlemcisi-binbasi-aziz-bey/
Karaşahan, M. (2010). Irkçılık Cehennemi Güney Afrika’da Apartheid Uygulaması. İstanbul: Pınar Yayınları.
Kavak, G. Bashal, A. A. (2019, Temmuz 18). Güney Afrikalıların Efsanevi Lideri Mandela, Doğumunun 101. Yılında Anılıyor, Anadolu Ajansı, 18 Ocak 2021 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/guney-afrikalilarin-efsanevilideri-mandela-dogumunun-101-yilinda-aniliyor/1535235
Kavas, A. Tandoğan, M. (2018). Uluslararası Siyasetin Odağındaki Kıta Afrika. İstanbul: Alelmas.
Kazancı, Ş. (2018). Yükselen Afrika. H. Çetinkuş, G. Ulutabak, N. Bilen (Ed.). Ankara: Anadolu Ajansı Yayınları.
Koşar, O. (2014). Güney Afrika Cumhuriyeti, Academia.
Mandela, N. (1986). Özgür Bir Güney Afrika. A. Erol (Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
Mhlauli, M. B. Salani, E. Mokotedi, R. (2015). Understanding Apartheid in South Africa through the Racial Contract, Intertional Journal of Asian Social Science, 5, (4), 203-219, DOI: 10.18488/journal.1/2015.5.4/1.4.203.219
Mphambukeli, T. N. (2019). Apartheid, ResearchGate, DOI: 10.1002/9781118568446.eurs0437
Ok, S. T. Çeşmecioğlu, S. (1997). Güney Afrika Cumhuriyeti Ülke Etüdü. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
Özer, E. (2017, Temmuz 27). Sistematik Irkçılık: Apartheid, Tarih Aklı, 15 Mayıs 2020 tarihinde https://www.tarihakli.com/sistematik-irkcilik-apartheid/
Özkan, M. (2013). Afrika: Güney Afrika Örneği. B. Akgün (Ed.). Gelişmekte Olan Ülkelerde Siyaset. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Öztürk, Ş. (2014). Güney Afrika’nın Siyah Ekonomik Güçlendirme Stratejisi. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, (43).
Tören, T. (2014). “Yeni” Güney Afrika: Kararan Kapitalizm Güney Afrika’da Kapitalizm, Irk, Sınıf. İstanbul: SAV (Sosyal Araştırmalar Vakfı).
Tören, T. (2015). Irk, Sınıf ve Kapitalist Gelişme Bağlamında Güney Afrika’da Apartheid Rejimi, Praksis, (37), 269- 299.
Tuncer, H. (1997). Irkçılıktan Özgürlüğe Güney Afrika. İstanbul: Çağdaş Yayınları.
Tural, N. (2012, Aralık 18). Güney Afrika’da Neler olmuştu, T24, 14 Mayıs 2020 tarihinde https://t24.com.tr/haber/guney-afrikada-neler-olmustu-1,219930
Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM). (2011, Haziran 21). Güney Afrika’nın Uluslararası Politikadaki Yeri ve Güney Afrika Dış Politikası, 15 Mayıs 2020 tarihinde https://tasam.org/trTR/Icerik/3173/guney_afrikanin_uluslararasi_politikadaki_yeri_ve_guney_afrika_dis_politikasi
Uçkan, G. (1986). Çağdaş Sömürgecilik ve Emperyalist Yayılma Örneği Güney Afrika Cumhuriyeti. İstanbul: Yarın Yayınları