İLAÇ, KOZMETİK VE KİŞİSEL BAKİM ÜRÜNLERİ ATIKLARININ ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE AB ÜLKELERİNİN VE TÜRKİYE’NİN BAKIŞ AÇISI

İnsanlığın ilerleyişi ve gelişen teknolojiyle beraber çeşitleri, sayıları ve dünya üzerindeki yayılımları hızla artan ilaç, kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinin akılcıl kullanımları durumunda insan sağlığı ve bakımı üzerindeki faydaları tartışılmazdır. Ancak bu ürünlerle ilgili dünya ülkelerinin birçoğunda ve Türkiye’de göz ardı edilen problemlerden bir tanesi bu ürünlerin imalatı sırasında, canlı vücudundan atılımları sonucunda ve kullanılmayanlarının evsel atıklara ve kanalizasyonlara karıştırılarak atılması sonrasında meydana gelen çevre kirlenmeleridir. İnsan vücuduna giren her türlü kimyasal madde içerikli ürün metabolize olduktan sonra idrar, gaita, ter ve solunum yolu ile dışarı atılmaktadır. Bu kimyasallar ayrıca ölüm sonrası havaya, suya ve toprağa karışmaktadır. Depolanma ömürlerinin uzun olması için oldukça dayanıklı maddelerden üretilen bu ürünlerin üretim aşamaları, ambalajları ve kullanım sonrası çevreye karışmaları çevre üzerinde oldukça olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu çalışmanın amacı ilaç, kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinin atık niteliği taşıyan kısımlarının tehlikeli atık sınıfına girdiğini belirtmek, klasik bertaraf yöntemleriyle bertaraflarının mümkün olmadığına değinmek, çevre üzerindeki ağır etkilerini ortaya koymak ve AB ve Türkiye’nin bu konudaki tutumunu incelemektir. Çalışmada AB ülkelerinin ve Türkiye’nin bu durumun önüne geçilmesi için çeşitli mevzuatlar geliştirdiği ancak pratikte uygulamaların oldukça kısıtlı olduğu sonucuna varılmış ve bu durumun önüne geçilmesi için çeşitli öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İlaç Atık, Kozmetik Atık, Kimyasal Atık, Atıklar ve Çevre, Çevre Kirlenmesi

IMPACTS OF DRUGS, COSMETICS, PERSONAL CARE PRODUCTS ON THE ENVIRONMENT AND EU COUNTRIES AND TURKEY'S PERSPECTIVE

Along with the progress of humanity and developing technology types, number and spread of drug rapidly increased around the world and cosmetics and personal care products for human health in case of rational use and benefits of the care are unquestionable. However, in many countries of the world and in Turkey, these products and one of the neglected problems during the manufacture of these products, and excretion from the living body results and environmental contamination occurred after being mixed with household waste and sewage unused. After products that contain any kind of chemicals entering into the human body metabolized, they are excreted by urine, feces, sweat and respiratory tract. In addition, these products are involved in air, water and soil after death. Stages of production of these products that are produced from very resistant material to ensure a long life of storage, packaging and being involved in the environment after usage, they create very negative effects on the environment. The purpose of this study is to indicate that pharmaceutical, cosmetic and personal care products' parts containing waste nature are included in a specific hazardous waste, to address the disposal of conventional disposal methods, to assess the hard effect on the environment and to examine EU and Turkey's stance on this issue. In this study it was concluded that EU countries and Turkey have developed various legislations but the practice is quite restricted and various suggestions are given in order to prevent this situation.

Keywords:

Medical Waste, Cosmetics Waste, Chemical Waste, Waste and Environment, Environmental Pollution,

PDF

___

Atık Yönetimi Hakkında AB Müktesebat Rehberi. (2012). All Rights Reserved, Corporateand Public Strategy Advisory Group. İstanbul & Brüksel, 97.
Çevre Hakkında AB Müktesebat Rehberi. (2012). All rights reserved. Corporate and Public Strategy Advisory Group. İstanbul & Brüksel, 279.
Dedeoğlu, B. D. (2011). Akılcı ilaç kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik Sağlık Bakanlığı Ulusal Programı, Türk Farmakoloji Derneği 21. Ulusal Farmakoloji Kongresi-4. Klinik Toksikoloji Sempozyumu-5. Klinik Farmakoloji Sempozyum, Eskişehir.
Kim, S., Aga, D. S., (2007). potential ecological and human health ımpacts of antibiotic and antibiotic-resistant bacteria from wastewater treatment plants, journal of toxicology and environmental health. Part B: Critical Reviews,10(8), 559-573.
Küçük, A. (2013). Tıbbi atık yönetiminin ekonomisi. Sayıştay Dergisi, 90, 73-95.
Kümmerer, K., Hempel, M. (2010). Green and sustainable pharmacy. Springer, New York. p 3.
Malik, A., Grohmann, E., Akhtar, R. (2014). Envorinmental deteriotaion and human health, natural and antropogenic determinants, Spiringer, NewYork. p 3.
Mojiga, E.R., Aga, D. S. (2011). Antibiotics pollution in soil and water: potential ecological and human health ıssues. Elsevier, pp 97-110.
Rai, S., Gupta, A., Punetha, V. (2016). Regulations of cosmetics across the globe, applied clinical research. Clinical Trials and Regulatory Affairs, 2(3), 137-144.
T.C. Sağlık Bakanlığı Kozmetik Yönetmeliği. (2005). Sayı: 25823. Ankara, 1-8 s.
T.C. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Genelgesi, (2005). Sayı: B100İEG0110011–024343, 2005/83. Ankara. 1s.
T.C. Sağlık Bakanlığı Beşeri Tıbbi Ürünler İmalathaneleri Yönetmeliği, (2003). Sayı: 25268. Ankara.1-5 s.
Topal, M., Uslu, G., Arslan Topal, E.I., Öbek, E. (2012). Antibiyotiklerin kaynakları ve çevresel etkileri, BEÜ Fen Bilimleri Dergisi,1(2), 137-152.
Turan, F. (2014). Çevre dostu sirketler: yesil göz boyama mı çevresel üretim mi?.Hacettepe Üniversitesi. Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi. 20, 1-26.
URL -1: www.cevrekorumadairesi.org/solidwaste/tr-pages.php?no=64. (Son Erişim: 05.04.2018)
URL -2: www.atikilac.com/Neden_Atik_Ilac.pps. (Son Erişim: 27.04.2015)