193205

DOĞAL AFETLER SONRASI YAŞANAN TRAVMALAR VE ÖRNEK BİR PSİKOEĞİTİM PROGRAMI

Yaşanılan yüzyılın en önemli sorunları arasında, tüm insanlığı etkileyen doğal afetler ve bu doğal afetler sonucunda insanların zarar görmesi gelmektedir. Afetlerin etkileri sağlık, ekonomik, sosyal ve psikolojik olmak üzere hem bireyi hem de toplumu etkileyecek farklı boyutlarda ki sonuçlara ulaşabilmektedir. Her geçen yıl doğal afetlerden etkilenen birey sayısı da artmaktadır. Uluslararası Afet Bilgi Bankası olan EM-DAT raporlarına göre: 2016 yılı içerisinde 102 ülkede toplam 310 afetin meydana geldiği ve bu afetlerde 7,628 kişinin hayatını yitirdiği rapor edilmiştir. Aynı raporda 411 milyon insanın bu afetlerden etkilendiğini ve bu afetlerin toplam 97 milyar Amerikan doları tutarında ekonomik kayba yol açtığı rapor edilmiştir. Bu bireylerin büyük bir çoğunluğunun psikolojik desteğe ihtiyacı bulunmaktadır. Afet sonrası oluşan psikolojik travmalar bireylerin hayatını olumsuz yönde etkilemekte ve ruh sağlığını bozmaktadır. Öyle ki gerekli psikolojik destek sağlanmadığında bireylerde çok farklı şekillerde psikopatolojiler görülebilmektedir. Ancak afet gerçeğini her geçen yılda daha fazla yaşadığımız ülkemizde ne yazık henüz yeterli farkındalığı yakalamış bulunmamaktayız. Bu bağlamda ruh sağlığı alanında çalışan meslek uzmanlarına önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu çalışmada bu değerlendirmeler ışığında önleyici bir hizmet olarak örnek bir psikolojik destek eğitimi programı (PİY) oluşturulmuştur. Çalışmadaki temel amaç alan uzmanlarına ve eğiticilerine yönelik olarak örnek bir psikolojik destek eğitimi programı sunmak ve uygulama aşamalarını paylaşmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Doğal Afetler, Psikolojik Travmalar, Psikolojik İlk Yardım

PSYCHOLOGICAL TRAUMAS AFTER NATURAL DISASTERS AND A SAMPLE PSYCHOLOGICAL SUPPORT EDUCATION PROGRAM

Among the most important problems of the century are the natural disasters affecting the entire humanity and the damage caused by these natural disasters. The effects of disasters can reach results in different dimensions that affect both the individual and society, including health, economic, social and psychological. Each year the number of individuals affected by natural disasters is also increasing. EM-DAT, the International Disaster Information Bank, reported that 310 disasters occurred in 102 countries in 2016, 7,628 people lost their lives, 411 million people were affected by these disasters, and these disasters led to economic losses totaling US $ 97 billion. The vast majority of these individuals need psychological support. Psychological trauma after disasters affects the lives of individuals in a negative way and disrupts their mental health. So much psychopathology can be seen in different forms in individuals when necessary psychological support is not provided. However, in our country, where we live the fact of disaster more and more every year, unfortunately we have not yet caught enough awareness. In this context, vocational experts working in the field of mental health have significant responsibilities. In this study, an exemplary psychological support training program (PİY) was established as a preventive service in the light of these evaluations. The main purpose of the study is to provide a sample psychological support training program for the field specialists and trainers and to share the implementation steps.

Keywords:

Natural Disasters, Psychological Trauma, Psychological First Aid,

PDF

___

Aksöz, İ. (2014). Kayıp ve Yas. Türkan Doğan ve Özgür Erdur (Ed.), Afetler, Krizler, Travmalar ve Psikolojik Yardım içinde (s. 43-63). Türk PDR Derneği Yayınları, Ankara.
Barış, Ş. (2017). Kriz Danışmanlığı. Türkan Doğan ve Özgür Erdur (Ed.), Okullarda Afet Zararlarını Azaltmak İçin Yapılması Gereken Çalışmalar içinde (s. 487-498). Pegem Akademi.
Bugay, A. ve Karaırmak, Ö. (2014). Sağlıklı Psikolojik İşlerlik ve Travma karşısında Uyum Sağlama Yetisi Olarak Psikolojik Sağlamlık. Türkan Doğan ve Özgür Erdur (Ed.), Afetler, Krizler, Travmalar ve Psikolojik Yardım içinde (s. 75-113). Türk PDR Derneği Yayınları, Ankara
Bullock, J. A., Haddow, G., & Coppola, D. P. (2016). Managing Children in Disasters: Planning For Their Unique Needs. CRC Press.
Cred Crunch (2016). www.emdat.be/publications (Issue No. 45), (Son Erişim: 16.10.2017).
Cornell, D. G., & Sheras, P. L. (1998). Common Errors in School Crisis Response: Learning From Our Mistakes. Psychology in The Schools, 35(3), 297-307.
Danışman, I. G., & Okay, D. (2017). Afetlerin Çocuk ve Ergenler Üzerindeki Etkileri ve Müdahale Yaklaşımları. Türkiye Klinikleri Journal of Psychology-Special Topics, 2(3), 189-197.
Doğan, T. ve Erdur, Ö. (2014). Afetler, Travmalar, Krizler ve Travmatik Stres Tepkileri. Türkan Doğan ve Özgür Erdur (Ed.), Afetler, Krizler, Travmalar ve Psikolojik Yardım içinde (s. 3-24). Türk PDR Derneği Yayınları, Ankara.
Erden, G., & Gürdil, G. (2009). Savaş Yaşantılarının Ardından Çocuk ve Ergenlerde Gözlenen Travma Tepkileri ve Psiko-Sosyal Yardım Önerileri. Türk Psikoloji Yazıları, 12(24), 1-13.
Freud, S. (1922). Mourning and Melancholia. The Journal of Nervous and Mental Disease, 56(5), 543-545.
Hacıoğlu, M., Aker, T., Kutlar, T., & Yaman, M. (2002). Deprem Tipi Travma Sonrasında Gelişen Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Alt Tipleri. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 15, 4-15.
Işık, E. ve Aker, A. T. (2013). Ruhsal Travma Kavramı ve Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Tedavi Yaklaşımları. Türkan Doğan ve Özgür Erdur (Ed.), Afetler, Krizler, Travmalar ve Psikolojik Yardım içinde (s. 205-221). Türk PDR Derneği Yayınları, Ankara.
Işık, Ö., Aydınlıoğlu, H. M., Koç, S., Gündoğdu, O., Korkmaz, G., & Ay, A. (2012). Afet Yönetimi ve Afet Odaklı Sağlık Hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 82-123.
Işıklı, S., & Tüzün, Z. (2017). Afetlerin Akut Dönem Psikolojik Etkilerine Yönelik Psikososyal Müdahale Yaklaşımları. Turkiye Klinikleri Journal of Psychology-Special Topics, 2(3), 180-188.
Karancı, N. ve Erdur-Baker, Ö. (2012). Afetler ve Travmalar: Psikolojik Tepkiler ve Psikolojik İlk Yardım. Ankara: MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
Kübler-Ross, E. (1993). On death and dying. New York: NY (İlk baskı. 1969).
Özmen, O. (2014). Yas ve Kültür. Türkan Doğan ve Özgür Erdur (Ed.), Afetler, Krizler, Travmalar ve Psikolojik Yardım içinde (s. 25-43). Türk PDR Derneği Yayınları, Ankara.
PDR (2014). Psikolojik İlk Yardım. http://www.pdr.org.tr/userfiles/psikolojik-ilk-yardim.pdf (Son Erişim: 02.04.2018).
Stroebe, M. S., Hansson, R. O., Stroebe, W., & Schut, H. (2001). Introduction: Concepts and issues in contemporary research on bereavement. In M. S. Stroebe, R. O. Hansson, W. Stroebe, & H. Schut (Eds.), Handbook of bereavement research: Consequences, coping, and care (pp. 3-22). Washington, DC, US: American Psychological Association.
Taştan, N. (2006). Çatışma Çözme Eğitimi ve Akran Arabuluculuğu. Nobel Yayınları, Ankara.
Tatar, Z. B. (2015). Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisinde Farmakolojik Yaklaşımlar. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatry Special Topics, 8(1), 38-43.
Yıldız, B. (2014). Çocuk ve Ergenler. Türkan Doğan ve Özgür Erdur (Ed.), Afetler, Krizler, Travmalar ve Psikolojik Yardım içinde (s. 25-43). Türk PDR Derneği Yayınları, Ankara.
Yılmaz, B. (2007). Yardım Çalışmalarında Travmatik Stres. Klinik Psikiyatri Dergisi,10: 137-147.