Hidro-Meteorolojik Kaynaklı Afetlerin Antalya’daki Mekânsal Yansımaları

21. yüzyılın başlangıcından itibaren dünyanın çeşitli yerlerinde geniş çaplı yıkıma sebep olan, sosyal, ekonomik ve mekânsal düzeni olumsuz etkileyen bir dizi yıkıcı iklim afetlerine tanık olunmaktadır. Küresel iklimdeki değişikliklerin iklim tehlikeleri ve aşırı hava olayı risklerini artırdığı tartışılmazdır. Son zamanlarda küresel ölçekte gerçekleşen afetlerin yaklaşık %78'i hidro-meteorolojik afetlerdir ve bu büyük orana iklim değişikliği etkisinin sebep olduğu bir gerçektir. Bu afetlerin sıklığı ve yoğunluğu bölgeler arasında farklılık gösterse de bunlar özellikle kıyı yerleşmelerde baskın olarak gerçekleşmektedir. Gezegenin sınırları böyle zorlanmaya devam ederse hidro-meteorolojik tehlikelerle ilişkili risklerin daha da artması kaçınılmazdır. Bu nedenle, gelecekteki olası olayların tehlikeli sonuçları, toplumun tüm kesimlerinde her alanda uyum sağlamayı gerektirecektir. Bu uyum sağlama sürecinde ve afet risklerinin etkisinin azaltılmasında mekânsal planlama hayati bir araç olarak rol almaktadır. Uyum önlemleri farklı mekânsal ölçeklerde gerçekleşebilir ve farklı mekânsal ölçeklerde farklı risk yönetimi önlemleri alınabilir. Buradan yola çıkarak, bu makalenin amacı iklimden kaynaklı afetlerin kentsel/kırsal mekânları nasıl etkilediğini içerik analizi yöntemi ile Antalya kıyı yerleşmeleri özelinde tespit etmektir. Bu tespitler sonucu özellikle kıyı yerleşimlerinde gerçekleşebilecek afet risklerinin azaltılması için mekânsal planlamanın yasal/yönetsel çerçevesinde hangi konularda öncelikli iyileştirilmeler yapılması gerektiği ortaya çıkacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Afet, Antalya, İklim Değişikliği, Hidro-Meteorolojik, Mekânsal

Spatial Reflections of Hydro-Meteorological Disasters in Antalya

Since the beginning of the 21st century, a series of devastating climate disasters have been witnessed in various parts of the world, causing widespread destruction and negatively affecting the social, economic and spatial order. It is indisputable that changes in the global climate increase the risks of climate hazards and extreme weather events. Approximately 78% of the recent disasters on a global scale are hydro-meteorological disasters and it is a fact that this large proportion is caused by the impact of climate change. Although the frequency and intensity of these disasters vary between regions, they are predominantly occurring in coastal settlements. The risks associated with hydro-meteorological hazards are bound to increase further if the limits of the planet continue to be pushed like this. Therefore, the dangerous consequences of possible future events will require adaptation in all areas by all segments of society. Spatial planning plays a vital role in this adaptation process and in reducing the impact of disaster risks. Adaptation measures can take place at different spatial scales, and different risk management measures can be taken at different spatial scales. From this point of view, the aim of this article is to determine how climate-related disasters affect urban/rural spaces with the content analysis method in the coastal settlements of Antalya. As a result of these determinations, it will be revealed on which issues should be improved in the legal/administrative framework of spatial planning in order to reduce the disaster risks that may occur especially in coastal settlements.

Keywords:

Antalya, Climate Change, Disaster, Hydro-Meteorological, Spatial,

PDF

___

Adger, W. N., Arnell N. W., Tompkins E. L., (2005). Successful adaptation to climate change across scales. Global Environmental Change 15:77-86. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2004.12.005
Alcántara-Ayala, I., (2002). Geomorphology, natural hazards, vulnerability and prevention of natural disasters in developing countries. Geomorphology 47:2-4. https://doi.org/10.1016/S0169-555X(02)00083-1
Alexander, D., (1993). Natural Disasters. CRC Press, London.
BAKA, (2013). TR61 Düzey 2 Bölgesi 2014-2023 Bölge Planı. https://baka.ka.gov.tr/dokuman-merkezi/dokumanlar/bolge-plani/tr61-duzey-2-bolgesi-2014-2023-bolge-plani.
Chaladdee, A., Kim, S. M., Nitivattananon, V., Pal, I., Roy, J., Roachanakanan, T., (2022). Trend Analysis of Mainstreaming Flood Risk Reduction into Spatial Planning in Thailand. Sustainability 14(3):1119. https://doi.org/10.3390/su14031119
CRED, (2022). Disaster classification. https://public.emdat.be/data.
Creswell, J. W., (2013). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. 4th Edition, SAGE Publications, Inc., London.
de Moel, H., Jongman, B., Kreibich, H., Merz, B., Penning-Rowsell, E., Ward, P. J., (2015). Flood risk assessments at different spatial scales. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change 20(6):865-890. https://doi.org/ 10.1007/s11027-015-9654-z
ÇŞİDB (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı) – MPGM (Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü) (2014). Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Açıklama Raporu. https://mpgm.csb.gov.tr/antalya-burdur-isparta-planlama-bolgesi-i-82219.
Dehghani, A., Ghomian, Z., Rakhshanderou, S., Khankeh, H., Kavousi, A., (2022). National Documents Analysis of Risk Communication in Iran: Based on Disaster Risk Management Cycle. Shiraz E-Medical Journal 23(12):e131237. https://doi.org/10.5812/semj-131237
EEA (European Environment Agency), (2017). Climate change, impacts and vulnerability in Europe 2016 - An indicator-based report. EEA Report 15, Copenhagen.
Fritz, C. E., (1961). Disasters. Contem porary Social Problems, Boston.
Gürbüz, S., Şahin, F., (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Hashemnezhad, H., (2015). Qualitative content analysis research: A review article. Journal of ELT and Applied Linguistics 1:54-62.
Houston, J. B., Pfefferbaum, B., Rosenholtz, C. E., (2012). Disaster news: Framing and frame changing in coverage of major US natural disasters, 2000–2010. Journalism & Mass Communication Quarterly 89(4):606-623. https://doi.org/10.1177/1077699012456
Hurlimann, A., Barnett, J., Fincher, R., Osbaldiston, N., Mortreux, C., Graham, S., (2014). Urban planning and sustainable adaptation to sea-level rise. Landsc. Urban Plan. 126:84-93. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2013.12.013
IPCC, (2012). Managing the risks of extreme events and disasters to advance climate change adaptation. Cambridge University Press, Cambridge.
James, R., Otto, F., Parker, H., Boyd E., Cornforth, R., Mitchell, D., Allen, M., (2014). Characterizing loss and damage from climate change. Nature Climate Change 4(11):938-939. https://doi.org/10.1038/nclimate2411
Kahraman, S., Polat, E., (2019). Meteorolojik kaynaklı afetlere karşı bir meydan okuma: dirençli planlama. Resilience 3:307-318. https://doi.org/10.32569/resilience.619215
Kahraman, S., Polat, E., (2021). Antroposen Çağı ve Felaketler: Yakın Gelecek, Gelecek mi?. 8. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu (Mersin).
Kahraman, S., Polat, E., (2022). İklim Değişikliğinden Kaynaklı Kombine Afetlerin Durumu: Antalya. 6th International Symposium on Natural Hazards and Disaster Management, Bursa. https://doi.org/10.33793/acperpro.05.02.1458
Kemeç, A., (2022). Kentsel Dirençliliği Azaltan Etkilerin Türkiye Örneğinde İncelenmesi. 9 Th International Conference on Social Sciences & Jumanities, Burdur, 360-373.
Korkmazyürek, B., Polat, E., (2019). Kentsel Ulaşımda Esnek, Akıllı ve Yeni Bir Planlama Yaklaşımı: Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik Planları. Kent Akademisi 12(36):225-240. https://doi.org/10.35674/kent.537224
Kötter, T., (2013). Prevention of environmental disasters by spatial planning and land management prevention of environmental disasters by spatial planning and land management. in: Proceedings of the 2nd FIG Regional Conference 2013:1-6.
Krippendorff, K. (2004). Content Analysis An Introduction to Its Methodology, Sage Publications, USA.
Lall, S. V., Deichmann, U., (2012). Density and disasters: economics of urban hazard risk. World Bank Research Observer 27.1:74-105. https://doi.org/10.1093/wbro/lkr006
Maragno, D., Gaglio. M., Robbi, M., Appiotti, F., Fano, E. A., Gissi, E., (2018). Fine-scale analysis of urban flooding reduction from green infrastructure: An ecosystem services approach for the management of water flows. Ecol. Model. 386:1-10. https://doi.org/10.1016/j.ecolmodel.2018.08.002
Mayring, P., (2000). Qualitative content analysis. Forum: Qualitative Social Research 2(1), Article 20.
McVittie, A., Cole, L., Wreford, A., Sgobbi, A., Yordi, B., (2018). Ecosystem-based solutions for disaster risk reduction: Lessons from European applications of ecosystem-based adaptation measures. Int. J. Disast. Risk Reduct. 32:42-54. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2017.12.014
MGM (Meteoroloji Genel Müdürlüğü) (2022). Türkiye Meteorolojik Afetler Değerlendirmesi (2010-2021). Meteorolojik Afetler Şube Müdürlüğü, Ankara.
Moss, R. H., Meehl, G. A., Lemos, M. C., Smith, J. B., Arnold, J. R., Arnott, J. C., Behar, D., Brasseur, G. P., Broomell, S. B., Busalacchi, A. J., Dessai, S., Ebi, K. L., vd. (2012). Hell and high water: Practice-relevant adaptation science. Science 342(6159): 696-698. https://doi.org/10.1126/science.1239569
Poudel, B. R., FitzGerald, G., Clark, M. J., Mehta, A., Poudyal Chhetri, M. B., (2014). How does Nepal Television (NTV) frame natural disasters? A qualitative content analysis of news scripts using news frames and PPRR cycle. In 5th International Disaster and Risk Conference (IDRC 2014) (pp. 583-586).
Saunders, W. S. A., Kilvington, M., (2016). Innovative land use planning for natural hazard risk reduction: a consequence-driven approach from New Zealand. Int. J. Disaster Risk Reduct. 18:244-255. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.07.002
Thorslund, J., Jarsjo, J., Jaramillo, F., Jawitz, J. W., Manzoni, S., Basu, N. B., Chalov, S. R., Cohen, M. J., Creed, I. F., Goldenberg, R., Hylin, A., Kalantari, Z., Koussis, A. D., Lyon, S.W., vd. (2017). Wetlands as large-scale nature-based solutions: Status and challenges for research, engineering and management. Ecol. Eng. 108:489–497. https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2017.07.012
Trace, C., (2001). Applying content analysis to case study data: A preliminary report (Department of Information Studies). University of California, Los Angeles.
Türkeş, M., (2018). İklim Değişikliğinin Bilimsel Temelleri, Türkiye’ye Etkileri. İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 1, İklimin Projesi, Ankara.
URL 1, https://www.cnnturk.com/turkiye/validen-hortumla-ilgili-son-aciklama?page=21 (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 2, https://penceretv.com/ekonomi/antalyada-selin-zarari-buyuk-21320h (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 3, https://www.dha.com.tr/gundem/turuncu-kod-sonrasi-antalya-serikte-metrekareye-221-kilogram-yagis-1862955 (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 4, https://www.gunhaber.com.tr/haber/Alanya-da-hortum-seralari-vurdu/440357 (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 5, https://www.haberturk.com/gundem/haber/1026438-manavgat-yukseldi-isyerlerini-su-basti (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 6, https://www.sanatinyolculugu.com/side-tyche-tapinagi-su-altinda-kaldi/ (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 7, https://www.dha.com.tr/gundem/siirtte-siginakta-pkknin-18-el-telsizi-ele-gecirildi-2258364 (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 8, https://www.birgun.net/haber/antalya-da-heyelan-nedeniyle-yol-coktu-283637 (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 9, https://www.trthaber.com/haber/gundem/antalya-gole-dondu-70726.html (Son Erişim: 28.05.2023)
URL 10, https://www.ensonhaber.com/amp/ic-haber/antalyayi-hortum-vurdu-18-yarali (Son Erişim: 28.05.2023)
URL 11, https://www.egedebirgun.com/firtina-ve-hortum-antalya-da-hayati-felc-etti/22176/ (Son Erişim: 28.05.2023)
URL 12, https://ayyildizgazetesi.com/haber-60546-Tekneler-Dalgalarin-Arasinda-Kaldi.html (Son Erişim: 28.05.2023)
URL 13, https://www.haberturk.com/antalya-haberleri/66348700-kumlucada-hortum-tas-ustunde-tas-birakmadihortumun-tahribati-sabah-daha-net-ortaya-cikti (Son Erişim: 28.05.2023)
URL 14, https://antalyakorfez.com/haber/50943-hastanenin-dis-cephesi-uctu-kopru-yikildi--vdeo (Son Erişim: 28.05.2023)
URL 15, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ek-bina-icin-acilan-cukurda-heyelan-oldu-kumluca-devlet-hastanesi-acil-servisi-bosaltildi-41688422 (Son Erişim: 27.05.2023)
URL 16, https://www.milliyet.com.tr/galeri/yikti-gecti-olu-ve-yaralilar-var-2816776/32 (Son Erişim: 28.05.2023)
Westgate, K. N., O'Keefe, P., (1976). Some Definitions of Disaster. University of Bradford, Disaster Research Unit, Bradford.
Yalçın, Ö., (2022). Kentsel Direnç. Özkaya Y, Erat V, Demirci K, Duran A (ed) Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları Ansiklopedisi, 1. Baskı. Nobel, Ankara, pp 396-399.
Yıldırım, A., Şimşek, H., (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.