NORDUZ ERKEK KUZULARINDA BAZI ERGENLIK ÇAĞI ÖZELLIKLERI

Bu çalışma, Akkaraman varyetesi Norduz erkek kuzularında ergenlik çağı özelliklerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Erkek kuzularda ergenlik özellikleri olarak; biniş yaşı, biniş ağırlığı, ilk sperma verme yaşı ve ilk sperma verme ağırlığı kullanılmıştır. İlk biniş yaşı ve ağırlığı için 31, ilk sperma verme yaşı ve ağırlığı için ise 8 baş Norduz erkek kuzusu kullanılmıştır. İlk biniş yaşını belirlemeye kuzular yaklaşık 3 aylık olduklarında başlanmış ve daha sonra her bir kuzuda ilgili davranış gözlemleninceye kadar iki günde bir test edilmiştir. İlk sperma üretim yaşı ise kuzular yaklaşık 5 aylık olduklarında başlanmıştır. Aynı şekilde her bir kuzuda ilk sperma elde edilinceye kadar kuzular haftada bir elektro-ejakulatöre maruz bırakılmıştır. Norduz erkek kuzularında biniş yaşı ve ağırlığı, ilk sperma verme yaşı ve ağırlığına ilişkin en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 142.72±3.86 gün, 33.58±0.63 kg, 194.13±12.21 gün ve 40.00±1.26 kg olarak saptanmıştır. Söz konusu ergenlik özelliklerine etkisi incelenen çevre faktörlerinden doğum tipinin etkisi önemsiz, sütten kesim ağırlığının ise ergenlik çağı özelliğine değiştiği gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Norduz, erkek kuzu, ergenlik özellikleri

The Some Characteristics of Puberty in Norduz Male Lambs

This study was carried out to identify some puberty characteristics in Norduz (variety of Akkaraman) male lambs. The subjects were 31 for the mounting age and weight, whereas the subjects were 8 for the first sperm production and weight. The mounting age and the weight, and the first sperm production age and weight of every male lamb were evaluated as sexual puberty traits. Evaluating of the mounting age in male lambs were started when they are about four-month-old age and then they were tested two days apart to observe the mounting behavior each male lamb. The first sperm production age in male lambs was evaluated when they are about at five-month-old age and then they were weekly exposed to electro-ejaculator. The least squares means for the mounting age and weight, the first age of sperm production and weight in male lambs were found as 142.72±3.86 day, 33.58±0.63 kg, 194.13±12.21 days and 40.00±1.26 kg, respectively. It was observed that the effect of the birth type, one of the environmental factors on puberty, is not significant and the effect of the weaning weight varied based on puberty characteristics.

Keywords:

Norduz, male lamb puberty, mounting age, sperm,

PDF

___

Bingöl, M., 1998. Döl ve Süt Verimi ile Büyüme-Gelişme ve Dış Yapı Özellikleri Fen.Bil. Enst., (Doktora Tezi, Basılmamış) 97s, Van.
Belibasaki, S., S. Kouimtzis, 2000. Sexual Activity and Body and Testis Growth in Prepubertal Ram Lambs in Greece. Small Rumin. Res., 37: 109-113.
Faure, A.S., J.C. Morgental, F.J.L. Burger, 1988. Puberty and Testis Growth in Karagül Rams Born in Different Seasons. Animal Breeding Abstracts 56:199.
Folc, J., 1984. The İnfluence of Age, Photoperiodism and Temperature on Semen Production of Rams. The Male in Farm Aniaml Reproduction (Editors: Couro, M.) Nouzilly, France, 377s.
Karaca, O., M. Kaymakçı, Y. Vanlı, 1992. Koyunlarda Döl Veriminin Genetiği ve Yeni Yaklaşımlar YYÜ. Zir. Fakt. Derg., 2 (1): 138-157.
Karagiannidis, A., S. Varsakeli, C. Alexopoulos, I. Amarantidis, 2000. Seasonal Variation in Semen Characteristics of Chios and Friesian Rams in Greece. Small Rumin. Res., 37: 125-130.
Tekiz ve ikiz kuzularda ergenlik özellikleri
bakımından istatistik olarak önemli bir farklılık
bulunmamakla birlikte bunun, ergenlik özelliğine
göre değiştiği gözlenmiştir. Örneğin biniş yaşı ve
ağırlığı bakımından tekiz kuzular hem daha erken
yaşta biniş yaşına hem de daha yüksek biniş ağırlığına
sahip bulunmuşlardır. Buna karşılık ilk sperma verme
yaşı ve ağırlığında ise ikiz kuzuların daha üstün
olduğu görülmüştür. Bu durum eşeysel ergenlik
özelliklerinden ilk sperma verme yaşı ve ağırlığının
daha az sayıda hayvan üzerinden belirlenmesi ya da
sperma alma yönteminden kaynaklanmış olabilir. Ek
olarak, eşeysel ergenlik özeliklerinin kendi
aralarındaki korelasyonlarda da yalnızca biniş yaşı ile
biniş ağırlığı arasında 0.36 (P<0.05); biniş ağırlığı ile
ilk sperma verme ağırlığı arasında ise 0.78 (P<0.05)
önemli bir korelasyon saptanmıştır. Nitekim,
Karagiannidis ve ark. (2000) Friesland, Sakız,
Karagouniki ve Serres erkek kuzularında söz konusu
eşeysel ergenlik özelliklerinin yaştan çok canlı ağırlık
ile ilişkili olduğunu bildirmişlerdir.
Kaymakçı, M., R. Sönmez, 1996. İleri Koyun Yetiştiriciliği. E. Üniv. Zir. Fakt. Yay., 365s, Bornova, İzmir.
Kaymakçı, M., 2003. Üreme Biyolojisi. E.Üniv. Zir. Fakt. Yay., Bornova, İzmir.
Mukasa-Mugerwa, E., Z. Ezaz, 1992. Relationship of Testicular Growth and Size to Age, Body Weight and Onset of Puberty in Menz Ram Lambs. Theriogenology 38:979-988.
Nelson, E.A., T.Y. Lin, E.S. Fonda, 1987. Reproductive Characteristics of Rambouillet, Suffolk, St.Croix, Finsheep, and Hampshire Lamb Rams. American Soci. Anim. Sci., 38: 79-82.
Rasbech, N.O., 1984. The Male in Farm Animal Reproduction the Male and Fertility of Domestic Animals. (Ed. Courot, M.) Nouzilly, France 377s.
Schillo, K.K., J.B. Hall, S.M. Hileman, 1992. Effects of Nutrition and Season on the Onset of Puberty in the Beef Heifer. J.Anim.Sci., 70: 3994-4005.
Sönmez, R., M. Kaymakçı, 1987. Koyunlarda Döl Verimi. Ege Üniv. Zir. Fakt. Yay., No. 404, İzmir, 350s.
Taşkın, T., 1995. Kıvırcık ve Dağlıç Erkek Kuzularında Kimi Üreme Özelliklerinin Mevsimsel Değişimi Ege Üniversitesi Fen Bil. Enst. (Basılmamış, Doktora Tezi). 132s, İzmir.
generasyonlar arası süreyi kısaltmak suretiyle
seleksiyon verimliliğini artırmayı sağlaması
bakımından son derece önemlidir. Başka bir değişle
söz konusu özelliklerin erken yaşta seleksiyon ölçütü
olarak kullanılması ve bu özellikler üzerinden ileri
yaşlardaki üreme özelliklerinin tahmininin olası
hayvan ıslahı programları açısından da büyük önem
t a ş ı m a k t a d ı r. A n c a k g e n e l o l a r a k ü r e m e
karakteristiklerinin genetik ve çevresel esaslarının
özgünlükleri hepsini bir arada değerlendirmeyi
zorunlu kılan modeller geliştirmeyi gerekli
kılmaktadır. Dolayısıyla her bir üreme özelliğinin
(puberta, testis, sperma, davranış ve hormon
özellikleri) kendi içerisinde değerlendirilmesi ve
birlikte kombinasyonlarının oluşturulması kaçınılmaz
Taşkın, T., M. Kaymakçı, 1996. Kıvırcık ve Dağlıç Erkek Kuzularında Kimi Üreme Özelliklerinin Değişimi. Ege Üniv. Zir. Fakt. Derg., 33 (2-3): 73-81.
Yarney, T.A., Sanford, L.M., 1993. Pubertal Development of Rams Lambs, Physical and Endocrinological Traits in Combination As Indices of Post-Pubertal Reproductive Function. Theriogenology 40:735-744.
Yurdaydın, N., 1990. Theriogenology Spermanın Alınması, Saklanması ve Sun'i Tohumlama. E. Alaçam (Ed.) Nurol Matbaacılık A.Ş. Ankara. 77-89s. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 30.04.2010
Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes
University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the
copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.