Tuğçe OKTAV, Ebru DERECELİ, Hilal Hatice ÜLKÜ

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık Düzeyleri

Bu çalışma Ege Bölgesi’nde bir devlet üniversitesinde öğrenim gören ön lisans öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik farkındalık düzeylerini belirlemek üzere yapılmıştır. 226 öğrenci ile yürütülen çalışmada veriler birey tanıtım bölümü ve Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık Ölçeğinden oluşan anket formu ile toplanmıştır. Öğrencilerin yaş ortalaması 20.11±1.85, %77’si kadın, %67.3’ü birinci sınıf öğrencisidir. %25.7’si Tıbbi Laboratuvar Teknikleri, %24.8’i İlk ve Acil Yardım, %23.9’u ise Diyaliz programında öğrenim görmektedir. Öğrencilerin %63.3’ü çevre konusunda herhangi bir eğitim almamıştır. Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık Ölçeğinin puan ortalaması 57.82±8.49 olarak bulunmuştur. Sınıf değişkeni ile uygulama, sentez ve değerlendirme faktörlerinde anlamlı fark bulunmuştur. Uygulama faktöründe ikinci sınıf öğrencilerinin birinci sınıf öğrencilerine göre puan ortalamaları daha fazladır. Sentez ve Değerlendirme faktöründe ise birinci sınıf öğrencilerinin ikinci sınıf öğrencilerine göre puan ortalaması daha fazladır. Program değişkeni ile bilgi faktörü arasında anlamlı fark bulunmuştur. Diyaliz-Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı (p=0.019), İlk ve Acil Yardım-Çocuk Gelişimi (p=0.002), İlk ve Acil Yardım-Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı (p=0.000), Tıbbi Laboratuvar Teknikleri-Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı (p=0.015) programları arasında anlamlı fark olduğu belirlenmiştir. Ölçek ile faktörlerin karşılaştırılmasında pozitif yönlü orta düzey bir ilişki bulunmuştur. Yapılan çalışmada öğrencilerin Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalıkları ortalamanın üstünde bulunmuştur. Öğrencilerin sınıfına ve öğrenim gördüğü ön lisans programına göre bu değer değişmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çevre, Çevre Farkındalığı, Çevre Sorunu, Üniversite Öğrencisi

Awareness Level of Vocational School Students about Environmental Problems

This study was conducted to determine the awareness levels of associate degree students studying at a state university in the Aegean Region about environmental problems. The study was conducted with 226 students. In the study conducted with 226 students, the data were collected with a questionnaire consisting of the individual introduction section and the Awareness Scale for Environmental Problems. The average age of the students is 20.11 ± 1.85, 77% of them are women and 67.3% are first year students. 25.7% are studying in Medical Laboratory Techniques, 24.8% in First and Emergency Aid, and 23.9% in Dialysis program. 63.3% of the students did not have any training on environment. The mean score of the Awareness Scale for Environmental Problems was found to be 57.82 ± 8.49. A significant difference was found between the class variable and the application, synthesis and evaluation factors. In the implementation factor, the mean scores of the second grade students are higher than the first grade students. In the Synthesis and Evaluation factor, the average score of the first year students is higher than the second year students. A significant difference was found between the program variable and the knowledge factor. Dialysis-Office Management and Executive Assistant (p = 0.019), First and Emergency Aid-Child Development (p = 0.002), First and Emergency Aid- Office Management and Executive Assistant (p = 0.000), Medical Laboratory Techniques-Office Management and Manager It was determined that there is a significant difference between the assistantship (p = 0.015) programs. A moderate positive correlation was found in the comparison of the scale and the factors. In the study, the Awareness of the Students about Environmental Problems was found above the average. This value varies according to the class of the students and the associate degree program they study.

Keywords:

Environment, Environmental Awareness, Environmental Problem, University Student,

PDF

___

AKYOL, B. (2014). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Çevresel Tutum ve Çevre Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
ALP, E., ERTEPINAR, H., TEKKAYA, C. & YILMAZ, A. (2006, 7-9 Eylül). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve bilgileri üzerine bir çalışma. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
ALTIPARMAK, S. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumları, Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 2(2):94- 106
ARSLAN, K. & KIZILDAĞ, H. A. (2018). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Buca Eğitim Fakültesi örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(84), 175-192.
ARTUN, H., UZUNÖZ, A. & AKBAŞ, Y. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okur-yazarlık düzeylerine etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 1-14.
ATASOY, E. & ERTÜRK, H. (2008), İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1):105-122
AYDEDE YALÇIN, M. N. & ÇAYCI, B. (2018). Öğretmen adaylarının çevresel farkındalıklarının sosyo-demografik özellikleri açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 8(3), 578-590.
AZAPAGİC, A., PERDAN, S. & SHALLCROSS, D. (2005). How much do engineering students know about sustainable development? The findings of an international survey and possible implications for the engineering curriculum. New Perspectives and New Methods in Engineering Education, 4(1) 1-20.
BAHAR, M. (2000). Üniversite öğrencilerinin çevre eğitimi konularındaki ön bilgi düzeyi, kavram yanılgıları. V. Uluslararası Ekoloji ve Çevre Sorunları Sempozyumu, TUBİTAK, Ankara.
BATAK, B. (2011). Yeşil Bayraklı Eko-Okullarla Normal Eko-Okulların Çevreye Yönelik Bilinç Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
BOEWE-DE PAUW, J. & VAN PETEGEM, P. (2010). A cross-national perspective on youth environmental attitudes. Environmentalist, 30, 133-144.
BÜLBÜL, Y. & YILMAZ, A. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre, çevre eğitim ve çevresel vatandaşlık kavramlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 5(2), 165-183.
CANSARAN, A. & YILDIRIM. C. (2014). Çevre Bilimi İle İlgili Başlıca Terimler ve Kavramlar. Çevre Eğitimi içinde.Ed.: Orçun Bozkurt.Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, s.: 1-19.
CLARKE, P. (2011). Education for Sustainability: Becoming Naturally Smart Routledge,.Florence: Taylor & Francis Group.
ÇABUK, B. & KARACAOĞLU, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189-198.
DEMİRBAŞ, M. & PEKTAŞ, H. M. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevre sorunu ile ilişkili temel kavramları gerçekleştirme düzeyleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 195-211.
DİNÇER, M. (1988). Çevre bilincinin oluşmasında çevre eğitiminin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
ENGİN, A. C. (2003). Fen bilgisi ve biyoloji öğretmen adaylarının üniversite ekoloji dersi öncesi ve sonrası çevre bilgileri ve tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
ERCENGİZ, M., KEÇECİ KURT, S. & POLAT, S. (2014). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik duyarlılıklarının incelenmesi (Ağrı ili örneği). Ekev Akademi Dergisi, 18 (59), 119-132.
EREN, Y. (2016). Biyolojik Çeşitlilik ve Türkiye’deki Durum. Çevre ve Enerji içinde. Ed.:Aysel Aydın Kocaeren. Ankara:Nobel. S.: 62-112.
EROL, G. H. (2005). Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
GÖKÇELİ F., BİLMEZ B. & TARKOÇİN S. (2015). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Davranışlarının İncelenmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4): 258-270.
GÜVEN, E. & AYDOĞDU, M. (2012). Çevre sorunlarına yönelik farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 185- 202.
GÜVEN, İ., YURDATAPAN, M., BENZER, E. & ŞAHİN, E. (2013). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları ile Sağlıklı Yaşama Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1431-1448.
HEIMLICH, J. E. (2002). Environmental Education: A Resource Handbook. Bloomington: Phi Delta Kappa Educational Foundation.
HUNGERFORD, H. R. & VOLK, T. L. (1990). Changing learner behaviour through environmental education. Journal of Environmental Education, 21(3), 8-21.
İNCEKARA, S. & TUNA, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin çevresel konularla ilgili bilgi düzeylerinin ölçülmesi: Çankırı ili örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 22: 168-182.
JEFFRIES, H., STANISSTREET, M. & BOYES, E. (2001). Knowledge about the “greenhouse effect”: have college students improved? Research in Science and Technology Education, 19(2), 205-221.
KADJI-BELTRAN, C., BARKER, S. & RAPER, G. (2001), Primary School Pupils' Awareness of Environmental Issues: The Influences of Teaching Styles and Activities. Science and Technology Education: Preparing Future Citizens. Proceedings of the IOSTA Symposium in Southern Europe. Paralimni, Cyprus.
KAHYAOĞLU, M., DABAN, Ş. & YANGIN, S. (2008). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 42-52.
KAHYAOĞLU, M. & ÖZGEN, N. (2011). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kurumsal Eğitim Bilim Dergisi, 5(2), 171-185.
KARATEKİN, K., KUŞ, Z. & MEREY, Z. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarının çözümünde sosyal katılımları. İlköğretim Online, 13(2), 345-361.
KAVRUK, S. (2002). Türkiye'de çevre duyarlılığının arttırılmasında çevre eğitiminin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
KAYA, İ. S. (2012). Nükleer Enerji Dünyasında Çevre ve İnsan, Sosyal Bilimler Dergisi, 1(24): 72- 90.
KAYALI, H. (2010). Sosyal Bilgiler, Türkçe ve Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, Marmara Coğrafya Dergisi, 21: 258-268.
KELEŞ, R. & HAMAMCI, C. (2009). Çevre Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
KIŞOĞLU M., YILDIRIM T., SALMAN M. & SÜLÜN A. (2016). İlkokul ve Ortaokullarda Çevre Eğitimi Verecek Olan Öğretmen Adaylarında Çevre Sorunlarına Yönelik Davranışların Araştırılması, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18(1): 299-318.
KÖSE, N. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının çevre sorunlarına ilişkin farkındalık ve tutum düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
KUMAR DE, A. & KUMAR DE, A. (2004). Environmental education. New Delhi: New Age International Publishers.
LITTLEDYKE, M. (2004). Primary children’s views on science and environmental issues: examples of environmental cognitive and moral development. Environmental Education Research, 10(1), 217-235.
MAKKI, M. H., KHALICK, F. A. E. & BOUJAOUDE, S. (2003). Lebanese secondary school students' environmental knowledge and attitudes. Environmental Education Research, 9(1), 21-33.
MİDİLLİ, Ü. & ATICI, T. (2019). Uluslararası Bakalorya Diploma Programı ve Ulusal Programda Öğrenim Gören Öğrencilerin Çevreye Yönelik Tutum ve Çevre Farkındalık Düzeyleri, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 16(3): 846-856
MORRONE, M., MANCL, K. & CARR, K. (2001). Development of a metric to test group differences in ecological knowledge as one component of environmental literacy. Journal of Environmental Education, 32(4), 33-42.
ÖCAL, T. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi, Marmara Coğrafya Dergisi, 27: 333-352.
ÖZDEMİR, A. & YAPICI, E. (2010). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik farkındalık ve ilgi düzeylerinin karşılaştırılması. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 1(1), 48-56.
ÖZDEMİR, O. (2016). Çevre Eğitiminin Günümüzde Değişen Yüzü: Sürdürülebilir Yaşam Eğitimi. Çevre ve Enerji içinde. Ed. Aysel Aydın Kocaeren. Ankara:Nobel, S.1-18.
ÖZGEN, N. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları: Türkiye örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 403-422.
ÖZMEN, D., ÇETİNKAYA, A. & NEHİR, S. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6): 330-344.
ÖZSOY, S., ERTEPİNAR, H. & SAĞLAM, N. (2012). Can eco-schools improve elementary school students' environmental literacy levels? Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 13(2), 1-25.
ÖZTAŞ, F. & KALIPCI, E. (2009). Teacher candidates’ perception level of environmental pollutant and their risk factors. International Journal of Environmental and Science Education, 4(2), 185-195.
PEKEL, F. O. & ÖZAY, E. (2005). Turkish high school students’ perceptions of ozone depletion. Applied Environmental Education And Communication, 4, 115-123.
POLAT, S. & KIRPIK, C. (2013). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 205-227.
SALANT, P. & DILLMAN, D. A. (1994). How to conduct your own survey. New York: John Wiley and Sons.
SORAN, H., MORGİL, F. İ., YÜCEL, S., ATAV, E. & IŞIK, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128-139.
ŞAHİN H. & DOĞU S. (2018). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi, İlköğretim Online,17(3): 1402-1416
ŞAHİN, K. & GÜL, S. (2009). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre bilgisi, davranış ve duyarlılıklarının araştırılması: Samsun örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 541-556.
ŞAMA, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2): 99-110.
TAMAM, İ., YÜREKLİ, M., BAŞARAN, Ö. & USKUN, E. (2015). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalıkları ve Çevresel Tutumları, Smyrna Tıp Dergisi-Araştırma Makalesi (8):8-17.
ÜNAL, N. (2008). Öğretmen adaylarının küresel ve yerel çevre sorunları ile ilgili görüş ve yaklaşımları. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
VOLK, T. L. & CHEAK, M. J. (2003). The effects on an environmental education program on students, parents and community. The Journal of Environmental Education, 34(4): 12-25.
WIHARDJO, S. D., HARTATI, S., NURANI, Y. & SUJARWANTA, A. (2017). The effects of green schooling knowledge level and intensity of parental guidance on the environmental awareness of the early age student. Educational Research and Reviews, 12(5): 251-257.
YENER, D. & KALIPCI, E. (2007). A survey study on environmental knowledge of education faculty students. Journal of International Environmental Application and Science, 2(6), 71-78.
YENİCE, N. & ALPAK TUNÇ, G. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik farkındalıkları ile yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 207-222.
YILDIRIM, C., BACANAK, A. & ÖZSOY, S. (2012). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına karşı duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 121-134.
YILMAZ, A., MORGİL, İ., AKTUĞ, P. & GÖBEKLİ, I. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162.
YÜCEL, E. Ö. & ÖZKAN, M. (2018). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunları Algılarındaki Değişimin İncelenmesi: Kocaeli Örneği, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44): 146-160.