Depremsel Risk Taşıyan Binalar - Etkin Bütünleşik Afet Risk Yönetiminde İmar Affı Çıkmazı

Bütünleşik afet yönetimi, afetlerden önce veya sonra meydana gelen olumsuz durumlara yönelik çeşitli müdahaleleri düzenleyen plandır. Başarılı bir afet yönetimi ve kalıcı çözümler için bu planlar uygulanmalı ve kanunlarla düzenlenmelidir. Özellikle deprem konusunda afete yatkın ülkelerden biri olan Türkiye, farklı düzeylerde çeşitli eylem planları ve kanunlar oluşturmuştur. Bunların en önemli örneklerinden biri, ruhsatsız yapıların tespiti ve dönüşümünün sağlanması için uygulamaya koyulan imar affıdır. Ancak bu kanunun uygulamasında eksiklikler ortaya çıkmış ve denetimler tehditleri ortadan kaldırmak için yetersiz kalmıştır. 2020 yılında İzmir'i etkileyen Ege Denizi Depremi, bu açmazı bir kez daha gün yüzüne çıkarmıştır. Bu çalışma, Türkiye'de genel olarak afet yönetimi ve zarar azaltma planlarını değerlendirerek, 30 Ekim 2020'de meydana gelen İzmir depremine odaklanmakta ve imar affının afete dirençlilik ile tutarsızlığını vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Deprem, Afet Yönetimi, Dirençlilik, İmar Affı, İzmir

Seismically Risky Buildings - The Deadlock of Zoning Amnesty upon the Effective Integrated Disaster Risk Management

Integrated Disaster Management is a plan for various interventions for unfavorable situations that occur before/after disasters. To ensure the implementation of successful disaster management, management plans have to be implemented and supported by laws for permanent solutions. Türkiye, as one of those disaster prone countries, particularly for earthquakes, created various action plans and laws at different level. One of the most important example in this regard might be the zoning amnesty that is carried out on registration of unlicensed buildings to identify them for urban transformation. However, deficiencies have appeared in practice and governance were insufficient to eliminate the threats. The Aegean Sea Earthquake affected İzmir in 2020 has brought this predicament to light once again. This study mentions disaster management and mitigation plans in Türkiye generally, and focuses on the Izmir earthquake that occurred on October 30th, 2020. It highlights inconsistency of zoning amnesty with disaster resilience.

Keywords:

Earthquake, Disaster Management, Resilience, Zoning Amnesty, İzmir,

PDF

___

AFAD Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Access date: 15.04. 2022)
United Nations Office for Disaster Risk Reduction. Build Back Better in Recovery, Rehabilitation and Reconstruction. 2017.
Kasparoğlu M, Suri L. İmar barışı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi 2019; 2(1): 47-60.
United Nations Office for Disaster Risk Reduction. Hyogo Framework for Action 2005-2015: Building the Resilience of Nations and Communities to Disasters. In: Word Conference on Disaster Reduction, Hyogo, Japan; 2005.
Amendola A, Linnerooth-Bayer J, Okada N, Shi P. Towards integrated disaster risk management: case studies anf trends from Asia. Nat Hazards 2008; 44:163-168.
Alexander D. Principles of Emergency Planning and Management. New York: Harpenden, UK, and Oxford University Press; 2002.
Olshansky R, Hopkins L, & Johnson L. Disaster and Recovery: Processes Compressed in Time. Natural Hazards Review 2012; 13(3): 173-178.
AFAD (a). Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı 2012-2023. 2013.
AFAD (b). Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP). 2013.
Istanbul Project Coordination Unit (IPCU). Preparing Istanbul for Future Disasters. https://www.unisdr.org/files/18408_azilimegacitiesandriskreductionista.pdf (Access date: 10.05.2022)
Azimli Çilingir G. Türkiye’de Uygulanan Afet Yönetimi Politikalarının İncelenmesi: Yasal Düzenlemeler ve DASK. Journal of Resilience , 2018; 2(1) 13-21.
TMMOB. İzmir Depremi İlk Gözlem Raporu. 2020. https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/tmmob_deprem_on_rapor.pdf (Access date: 29.04.2022)
TBMM Gecekondu Kanunu. Resmi Gazete. 1966.
TMMOB. “Kaçak Yapılaşma İle İlgili Süreçler, Sorunlar, Çözüm Önerileri” Değerlendirme Raporu. Planlama Dergisi. 2004;3:95-105.
Tercan, B. İmar Affı 1948’den Bugüne İmar Afları. Mimarlık Degisi , 20; 2018.
Sayıştay Başkanlığı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu https://sayistay.gov.tr/reports/download/408-cevre-ve-sehircilik-bakanligi (Access date: 25.04.2022)
Ministry of Environment and Urbanization. İmar Barışı. 2018. https://webdosya.csb.gov.tr/db/imarbarisi/icerikler/brosur-20180603111057.pdf (Access date: 19.04.2022)
TBMM Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usül ve Esaslar. ResmiGazete. 2018a. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/06/20180606-8.html (Access date: 19.04.2022)
TBMM. Depreme Karşı Alınabilecek Önlemlerin ve Depremlerin Zararlarının En Aza İndirilmesi için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan Meclis araştırması raporu. 2021. https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem27/yil01/ss278.pdf (Access date: 21.06.2022)
Izmir Governorship. İzmir İl Afet Müdahale Planı. İzmir Valiliği. https://izmir.afad.gov.tr/kurumlar/izmir.afad/Tamp-Izmir-2019/2021-TAMP-/TAMP_Izmir-2021.pdf (Access date: 21.04.2022)
AFAD (2020). Sisam Adası Deprem Raporu. https://deprem.afad.gov.tr/downloadDocument?id=2065 (Access date: 1.04.2022)
Directorate of Communications of Türkiye. (2020).
Ministry of Environment and Urbanization (ÇŞB). İzmir Deprem Raporu, 2020.
Günay S, Mosalam KM, Archbold J, Dilsiz A, Djima WG, Gupta A, Hormpzabad SJ, Hassan W, Heresi P, Morales-Beltran M, Muin S, Romao X, Kijewski-Correa TL. Aegean sea earthquake: preliminary virtual reconnaissance report. Structural Extreme Events Reconnaissance (StEER). 2020.
Euronews. İzmir Depreminde Yapı Kayıt Belgesi Alan Yapılar. https://tr.euronews.com/2020/12/03/izmir-depreminde-y-k-lan-ya-da-ag-r-hasarl-binalar-n-42-si-imar-aff-ile-ruhsat-alm-s (Access date: 19.04.2022)
Altındal A, Konak N. 17 Ağustos Depreminde Yıkılan Binaların Mimari Hataları. SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2002; 6(2): 147-152.
TBMM. İmar Kanunu Geçici 16. Madde. 2018b. https://webdosya.csb.gov.tr/db/afyon/menu/3194-degisiklik-gecici-16_20180607081602.pdf3 (Access date: 19.04. 2022)
Özlüer, I. İmar Barışı Düzenlemesine Hukuki Bir Yaklaşım. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2018; 9(2): 313-340.
Bayraklı Municipality. Adalet ve Manavkuyu Mahalleleri 1/1000 Ölçekli Revizyon İmar Planı Plan Açıklama Raporu https://www.bayrakli.bel.tr/images/plandosya/dosya20182215836990.pdf (Access date: 16.04.2022)