Okul Yöneticilerinin Çatışma Yönetim Stilleri İle Örgütsel Sağlık Arasındaki İlişki
Eğitim örgütleri olan okullarda bireysel ilgi ve ihtiyaçların farklılaştığı noktalarda çatışma durumlarının oluşması doğaldır. Çatışma süreçlerinin örgütsel çıkarlar doğrultusunda yönetilmesi örgütün yaşamını sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmesi için oldukça önemlidir. Bu düşünceden hareketle araştırma, okul yöneticilerinin okullarda meydana gelen çatışmalarda kullandıkları çatışma yönetim stilleri ile okulların örgütsel sağlığı arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla, Uşak ilinde görev yapan 349 ilkokul, ortaokul ve lise öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler genel olarak, okulların yüksek düzeyde sağlıklı örgütler olduğunu düşünmektedirler. Çatışma yönetim stilleri ile ilgili olarak öğretmenler genel olarak yüksek düzeyde okul yöneticilerinin çatışma durumlarında ödün verme ve uzlaşma stillerini kullandıklarını; tümleştirme ve kaçınma stillerini orta düzeyde; hükmetme stilini ise düşük düzeyde kullandıklarını düşünmektedirler. Ayrıca araştırmada okul yöneticilerinin okullarda meydana gelen çatışmalarda kullandıkları çatışma yönetim stilleri ile okulların örgütsel sağlığı arasında bir ilişki olup olmadığına yönelik ulaşılan sonuçlara göre, okul yöneticilerinin çatışmaları yönetmek için tümleştirme ve uzlaşma stillerini kullanması ile örgüt sağlığı arasında pozitif yönde yüksek derecede; ödün verme stilini kullanması ile örgüt sağlığı arasında pozitif yönde orta düzeyde; hükmetme stilini kullanması ile örgüt sağlığı arasında negatif yönde düşük derecede bir ilişki olduğu tespit edilirken çatışma yönetim stillerinden kaçınma stili ile ise örgüt sağlığı arasında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür. Yine araştırma sonuçlarına göre çatışma yönetim stillerinde tümleştirme, ödün verme ve uzlaşma stillerinin örgüt sağlığını anlamlı bir şekilde yordadığı görülmüştür.
The Relationship Between School Administrators' Conflict Management Styles and Organizational Health
It is natural to appear conflict occasions in the place where individualinterests and needs differ from schools(educational organizations). Thatconflict processes manage through organizational profits is quite importantfor continuing organizational life in a healthy way. In this way, the researchhas been implemented among 349 primary, secondary and high schoolteachers in Uşak in view of the relationship between conflict managementstrategies which are used by school managers in conflicts apeearing inschools and organizational health in schools. According to research results,teachers generally think that the schools are highly healthy organizations. Ina relationship with conflict management strategies, teachers think thatschool managers have highly used obliging and compromising strategies;moderately avoiding and integrating strategies; seldom dominating styles.Besides according to the results whether there is a relationship betweenconflict management strategies and organizational health or not, in order tomanage conflicts, the relationship between integrating and compromisingstyles school managers have used and organizational health are highlypositive, relationship between obliging styles and organizational health aremedium level, the relationship between dominating styles and organizationalhealth negatively low. It is seen there is no significant relationship betweenavoiding styles and organizational health. According to research results,among conflict management styles, integrating, obliging and compromisingdimensions have significantly predicted in organizarional health.
___
- Akbaba, S. (1997). Ortaöğretim okullarının örgüt sağlığı (Bolu ili örneği)
(Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Ankara.
- Aksu, A. (2003). Örgütsel çatışma yönetimi. Ege Eğitim Dergisi, 2(3), 99-107
- Avcı, A. (2016). Effect of transformational and transactional leadership styles of
school principals on organizational culture Okul müdürlerinin dönüşümcü ve
işlemci liderlik stillerinin örgüt kültürüne etkisi. Journal of Human
Sciences, 13(3), 4780-4807.
- Ayduğ, D., & Ağaoğlu, E. (2017). İlkokullarda örgüt sağlığı ile öğretmenlerin örgütsel
güven düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-17.
- Ayık, A. & Diş, O. (2015). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik rolleri ile örgüt iklimi
arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(3), 337-359.
- Bağdatlı, F. (2015). Okul yöneticilerinin çatışma yönetimi stilleri ile örgüt kültürü
arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin
Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara:
PEGEM Akademi.
- Başaran, İ.E. (1994). Eğitim yönetimi, Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
- Başaran, İ. E. (1998). Yönetimde insan ilişkileri, yönetsel davranış. Ankara: Nobel.
- Bayram, F. Y. (2012). İlköğretim okullarında müdürlerin yönetsel etkiliği ve okul iklimi
ile öğrenci kontrol ideolojileri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans
tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık
davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571-602.
- Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Akademi.
- Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin örgüt sağlığı üzerindeki
etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 165-194
- Çatakdere, K. (2014). Öğretmen algılarına göre ilköğretim kurumları (ilkokul-ortaokul)
yöneticilerinin çatışma yönetimi stratejileri ile örgüt iklimi arasındaki ilişki
(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, İstanbul.
- Çoban, N. (2007). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin örgüt sağlığına ilişkin
algıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tez)i. Akdeniz Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Antalya.
- Diş, O. & Ayık, A. (2016). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile örgüt
iklimi arasındaki ilişki. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler
Dergisi, (58), 499-518.
- Ebcim, Ö. P. (2012). Resmi ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin motivasyonu
ile örgüt sağlığı algıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
- Edwards, C. B. (2008). An investigation of the relationship between transformational
leadership and organizational health (Yayımlanmamış doktora tezi). Capella
University, Minneapolis.
- Eren, E. (2016) Yönetim ve organizasyon, İstanbul: Beta Yayınları
- Erol, E. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin çatışma yönetimi stratejileri ve bu
çatışma yönetimi stratejilerinin öğretmenlerin stres düzeyine etkisi
(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, UŞAK.
- Follett, M. P. (1940). Constructive conflict. ın h. c. metcalf & l. urwick (eds.), dynamic
administration: the collected papers of mary parker follett (pp. 30– 49). New
York: Harper & Row. [originally published 1926]
- Horata, C. S. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin tercih ettikleri çatışma yönetimi
stratejilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi(Denizli ili örneği)
(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ankara.
- Hoy, W. K., & Feldman, J. A. (1987), Organizational health: the concept and its
measure. Journal of Research and Development in Education, 20, Summer,
30-38.
- Kapıcı, S. (2015). Eğitim örgütlerinde çatışma ve çatışma yönetimi üzerine bir
araştırma: İzmir Balçova örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul
Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Karagöz, M. (2016).SPSS 23 ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara:
Nobel Akademik Yayıncılık.
- Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Karcıoğlu, F., Gövez, E., & Kahya, C. (2011). Yöneticilerin iletişim tarzı ve
kullandıkları çatışma yönetim stili arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1).
- Karip, E. (1999). Çatışma yönetimi. Ankara: Pegema Yayıncılık.
- Kırçan, E. & Bostancı, B. A. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin çatışmayı
yönetmede kullandıkları çatışma yönetimi stratejileri. Sakarya Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 49-62
- Koç, N.C. (2016). İlkokul öğretmenlerinin çatışma yönetimi stratejileri ile iş doyumları
arasındaki ilişki(Tekirdağ/Kapaklı İlçesi Örneği) (Yayımlanmamış yüksek
lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
İstanbul.
- Koçak, S., & Baskan, G. A. (2013). Okul müdürleri tarafından kullanılan çatışma
yönetim yöntemlerinin etkililik düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 44(44).
- Korkmaz, M. (2011).İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel
bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-
139.
- Korkmaz, A. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin çatışma yönetimi stratejileri
ve iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek
lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Miles, M. B. (1965). Planned change and organızatıonal health--fıgure and ground.
Chapter 2, change processes ın the publıc schools.
- Odabaşıoğlu, F. (2013). İlkokul ve ortaokul müdürlerinin liderlik davranışları ve
çatışma yönetimi stillerine ilişkin öğretmen algıları (Yayımlanmamış yüksek
lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Ordu, A. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel yapı ile örgüt sağlığı arasındaki
ilişkiler (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
- Önk, M. (2015). İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile çatışmayı
yönetme stratejileri arasındaki ilişki(Ankara ili örneği) (Yayımlanmamış
yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Özdemir, A. (2006). Öğretmenlerin okullarını örgüt sağlığı açısından
değerlendirmeleri (İzmir ili Bornova ilçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek
lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dneizli.
- Polatçı, S., Ardıç, K., Adem, K. (2008). Akademik kurumlarda örgüt sağlığı ve örgüt
sağlığını etkileyen değişkenlerin analizi.Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve
İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15 (2), 145-161.
- Rahim, M. A. (2001). Managing conflict in organizations. London: Westport,
Connecticut, Quorum Books
- Rahim, M. A. (1983). A measure of styles of handling interpersonal conflict. The
Academy of Management Journal. Vol.26, No.2, s.368-376.
- Rahim, M. A. (1985). A Strategy for managing conflict in complex organizations.
Human Relations, 38(1), 81-89.
- Recepoğlu, E., & Özdemir, S. (2013). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları
ile okulun örgütsel sağlığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim
Yönetimi Dergisi, 19(4), 629-664.
- Şendur, E. F. (2006). Örgütsel çatışma ve çatışma yönetimi (Yayımlanmamış yüksek
lisans tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Taneri, A. (2011). İlköğretim kurumlarında etik liderlik ile örgüt sağlığı arasındaki
ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Tanrıverdi, M. (2008). Ortaöğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından
algılanan çatışma yönetimi stilleri ile öğretmenlerin okul iklimi algıları
arasındaki ilişki (Bursa ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Toytok, E., & Açıkgöz, A. (2013). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin
çatışma yönetim stilleri ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. E-AJELI
(Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction), 1(2), 24-36.
- Tuna, Z. (1996). Okul müdürlerinin yönetsel davranışlarının örgüt iklimine etkisi
(Ankara ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Uğurlu, F. (2001). İlköğretim okulu müdürlerinin çatışma yönetme stilleri
(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Ural, A. (1997). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerle aralarındaki çatışmaları
yöneltme yöntemleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- Uras, M. (2000). Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığının moral, yenilikçilik, özerklik,
uyum ve problem çözme yeterliği boyutlarına ilişkin algıları. PAÜ Eğitim
Fakültesi Dergisi,(7).
- Yıldızoğlu, H. (2013). Okul yöneticilerinin beş faktör kişilik özellikleriyle çatışma
yönetimi stili tercihleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yiğit, İ. (2015). Ortaöğretim yöneticilerinin çatışma yönetimi stilleri (Trabzon örneği)
(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, İstanbul.
- Yüceler, A., Doğanalp, B., & Kaya, Ş. D. (2013). The relation between organizational
health and organizational commitment. Mediterranean Journal of Social
Sciences, 4(10), 781.