Öğretmenlerin Değişim Eğilimleri ile Sınıf Liderliği Düzeyleri Arasındaki İlişkiler

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin değişim eğilimleri ile sınıf liderliği düzeyleri arasındaki ilişkileri incelemektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırmaya, ortaokul ve liselerde görev yapan ve tesadüfi örnekleme yoluyla belirlenen 411 öğretmen katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Değişim Eğilimleri Ölçeği ve Öğretmen Sınıf Liderliği Ölçeği Öğretmen Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler ile korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulguları, değişim eğilimlerinin pozitif boyutları (değişimde girişimcilik ve değişimin yararına inanma) ile öğretmen sınıf liderliği düzeyleri arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir. Bulgular, öğretmenlerin değişimde girişimcilik ve değişimin yararına inanma eğilimlerinin öğretmen sınıf liderliğini olumlu etkilediğini, statükoyu koruma eğilimlerinin ise olumsuz etkilediğini ortaya koymuştur. Sonuçlar doğrultusunda, öğretmenlerin okul ve sınıf düzeyindeki inisiyatif alanlarının genişletilerek değişim ve girişimcilik eğilimlerinin desteklenmesi önerilmektedir.

Relationship between Teachers' Change Tendencies and Classroom Leadership Levels

The aim of this study to investigate the relations between teachers'classroom leadership levels and their change tendencies. 411 teachersworking in the middle and senior high schools participated in the study. Inthe study; the Teacher Classroom Leadership Scale Teacher Form andChange Tendencies Scale were used as measurement instruments. In thestudy, descriptive statistics, correlation and regression analysis were used.Research findings show that there are positive and significant relationshipsbetween the positive dimensions of the change tendencies and classroomleadership levels of teachers. The findings revealed that entrepreneurshipin change and belief in the usefulness of change positively affect teacherclassroom leadership, while tendency of keeping the status negatively. Inline with the results, it is recommended supporting the change tendenciesand entrepreneurship of teachers by expanding the right of initiative at theschool and classroom level.

PDF

___

Akbaba Altun, S., & Büyüköztürk, Ş. (2011). Değişim eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 73-90.
Akbaba-Altun, S., & Büyüköztürk, Ş. (2014). How elementary school principals’ change tendencies are related with their opinion about curriculum change. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 141(2014) 533-537. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.05.092
Akın-Kösterelioğlu, M. & Demir, F. (2014). Öğretmenlerin bireysel yenilikçilik düzeyinin öğretmen liderliğine etkisi. International Journal of Social Science, (26), 247- 256. doi: 10.9761/JASSS2271
Arslan, M.M. (2014). Halk eğitimi merkezi müdürlerinin değişim eğilimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 875-888.
Aslan, M. (2011). Öğretmen liderliği davranışları ve sınıf iklimi: Öğretmen ve öğrenci görüşleri bağlamında bir araştırma. (Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Avolio, B. J., Walumbwa, F. O., & Weber, T. J. (2009). Leadership: Current theories, research and future directions. Annual Review of Psychology , 60, 421 - 429.
Barth, R. S. (2001). Teacher leader. Phi Delta Kappan, 82(6), 443-449.
Barutçugil, İ. (2013). Stratejik yönetim. İstanbul: Kariyer.
Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2010). Öğretmen liderliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 9(2), 764-775.
Büyüköztürk, Ş., Uslu, Ö., & Akbaba Altun, S. (2017). Adaptation of change tendencies scale for teachers. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1071-1082.
Can, N. (2018). Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
Canlı, S., Demirtaş, H., & Özer, N. (2015). Okul yöneticilerinin değişime yönelik eğilimleri. İlköğretim Online, 14(2), 634-646.
Cansoy, R., & Parlar, H. (2018). Teacher leadership as a predictor of school effectiveness. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 925-934. doi: 10.24106/kefdergi.346648
Dimitrov, A. (2018). The digital age leadership: A transhumanistic perspective. Journal Of Leadership Studies, 12(3), 79-81. doi: 10.1002/jls.21603
Dinçer, K. (2017). İlkokullarda örgütsel yaratıcılık davranışları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi), Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
Ekvall, G., & Arvonen, J. (1991). Change-centered leadership: An extension of the twodimensional model. Scandinavian Journal of Management, 7(1), 17-26.
Erbaş, D. (Ed.). (2015). Sınıfta etkili öğretim ve yönetim etkinlikler ve örnekler. Ankara: Pegem.
Erdoğan, İ. (2015). Eğitimde değişim yönetimi. Ankara: Pegem.
Ertesvåg, S. K. (2009). Classroom leadership: The effect of a school development programme. Educational Psychology, 29(5), 515-539. doi: 10.1080/01443410903122194.
Gill, R. (2003). Change management or change leadership? Journal of Change Management, 3(4), 307-318. doi: 10.1080/714023845
Güçlü, N. & Koşar, S. (Ed.). (2018). Eğitim yönetiminde liderlik: Teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem.
Gülbahar, B. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin sınıf içi lider öğretmenlik becerilerine ilişkin algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. KEFAD, 19(1), 1-28. doi: 10.29299/kefad.2018.19.002
Harris, A. ve Muijs, D. (2003). Teacher leadership: Principles and practice. London: National College for School Leaderhip.
Karabağ-Köse, E. (2018). Öğretmen sınıf liderliği ölçeği öğretmen formu geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 47(220), 5-18.
Karabağ-Köse, E. (2019). Öğretmen sınıf liderliği ölçeğinin (ÖSLÖ) geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(1), 139-168. doi: 10.14527/kuey.2019.004.
Kılınç, A. Ç. (2014). Examining the relationship between teacher leadership and school climate. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(5), 1729-1742. doi: 10.12738/estp.2014.5.2159
Kurt, T. (2016). Öğretmen liderliğini açıklamaya yönelik bir model: Dağıtımcı liderlik, örgütsel öğrenme ve öğretmenlerin öz yeterlik algısının öğretmen liderliğine etkisi. Eğitim ve Bilim, 41(183), 1-28. doi: 10.15390/EB.2016.5081
Lai, E. ve Cheung, D. (2015). Enacting teacher leadership: The role of teachers in bringing about change. Educational Management Administration & Leadership, 43(5), 673-692. doi: 10.1177/1741143214535742
Lumpkin, A., Claxton, H. & Wilson, A. (2014). Key characteristics of teacher leaders in schools. Administrative Issues Journal, 4(2), 59-67. doi: 10.5929/2014.4.2.8
Maya, İ. (2014). Primary and secondary school administrators’ tendency to change (a sample in Çanakkale). Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116(2014), 2462-2468.
Milli Eğitim Bakanlığı, (2017). Öğretmen strateji belgesi 2017-2023. Erişim adresi: https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/26174415_Strateji_Belge si_RG-Ylan-_26.07.2017.pdf.
Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in pluratistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725. doi: 10.2307/259200
Öqvist, A. ve Malmström, M. (2018). What motivates students? A study on the effects of teacher leadership and students’ self-efficacy. International Journal of Leadership in Education, 21(2), 155-175. doi: 10.1080/13603124.2017.1355480
Özdelen, E. & Kale, M. (2014). İlkokullarda öğretmen liderliğinin öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşlerine göre analiz edilmesi [Öz]. 9. Ulusal Eğitim Yönetim Kongresinde sunulan bildiri, Siirt Üniversitesi, Siirt.
Özden, Y. (Ed.) (2005). Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı. Ankara: Pegem.
Pang, N. S. & Miao, Z. (2017). The Roles of teacher leadership in Shanghai education success. BCES Conference Books, 15, 93-100. Erişim adresi: https://doaj.org/article/d61f2882821c4f91ab7149e6bbfefea2
Pounder, J. (2014). Quality teaching through transformational classroom leadership. Quality Assurance in Education, 22(3), 273-285. doi: 10.1108/QAE-12-2013- 0048
Schlechty, P. C. (1993). On the frontier of school reform with trailblazers, pioneers, and settlers. Journal of Staff Development, 14(4), 46-51.
Seashore, K. L. (2009). Leadership and change in schools: Personal reflections over the last 30 years. Journal of Educational Change, 10(2), 129-140. doi: 10.1007/s10833-009-9111-4
Sebastian, J., Huang, H. ve Allensworth, E. (2017). Examining integrated leadership systems in high schools: Connecting principal and teacher leadership to organizational processes and student outcomes. School Effectiveness and School Improvement, 28(3), 1-16. doi: 10.1080/09243453.2017.1319392
Soffel, J. (2016). What are the 21st-century skills every student needs? Erişim adresi: https://www.weforum.org/agenda/2016/03/21st-century-skills-future-jobsstudents
Şişman, M. & Turan, S. (Ed.) (2015). Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem.
Taylor, M., Goeke, J., Klein, E., Onore, C. & Geist, K. (2011). Changing leadership: Teachers lead the way for schools that learn. Teaching and Teacher Education, 27(5), 920-929. doi: 10.1016/j.tate.2011.03.003
Troen, V. & Boles, K. (1992). Leadership from the classroom: Women teachers as a key to school reform. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco.
Varoğlu, A. K., & Basım, H. N. (Ed.). (2009). Örgütlerde değişim ve öğrenme. Ankara: Siyasal.
Wagner, T., Kegan, R., Lahey, L. L., Lemons, R. W., Garnier, J., Helsing, D., Howell, A., & Rasmussen, H. T. (2012). Change leadership: A practical guide to transforming our schools. San Francisco, CA: John Wiley & Sons.
Wells, C. M. & Klocko, B. A. (2015). Can teacher leadership reduce principal stress? Journal of School Leadership, 25(2), 313-344.
Wenner, J. A. & Campbell, T. (2017). The theoretical and empirical basis of teacher leadership a review of the literature. Review of Educational Research, 87(1), 134-171. doi: 10.3102/0034654316653478
Yavuz, M. (2016). Yeni nesil okul: Araştıran okul. Konya: Eğitim.
York-Barr, J. & Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of Educational Research, 74(3), 255– 316. doi: 10.3102/00346543074003255