Aslı KALKIM, Şafak DAĞHAN, Rümeysa Rukiye AKKULAK, İdil DEMİRBUĞRA, Ayşe Münise YAVAŞ

Halk Sağlığı Perspektifinden Osteoporoz ile İlgili Gazete Haberleri Ne Söylüyor?

Amaç: Halk sağlığı perspektifinden osteoporoz ile ilgili gazete haberlerinin toplumu bilgilendirme açısından incelemektir. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırmanın örneklemini, dokuz gazetede, 01 Ocak 2010 ve 31 Aralık 2016 tarihleri arasında internette yayınlanan ve araştırma kriterlerine uyan, 163 gazete haberi oluşturmuştur. Gazete haberlerinin değerlendirilebilmesi için, iki bölümden ve 45 sorudan oluşan bir form kullanılmıştır. Veriler, SPSS 21.0 istatistiksel paket programı kullanılarak, sayı ve yüzde şeklinde değerlendirilmiştir. Bulgular: Osteoporoz ile ilgili haberlerin %26.4’ünün 2016 yılında yayınlandığı ve %87.1’inde bilimsel kaynak bulunmadığı, %84’ünde osteoporozun risk faktörlerinden bahsedildiği, %59.5’inde hastalığın belirtilerinin yazıldığı, %85.9’unda osteoporozdan korunmaya yönelik önlemlere yer verildiği bulunmuştur. Korunmaya yönelik önlemler içerisinde; %51.5’inde kalsiyumdan zengin besinler, %27.6’sında egzersiz ve %13.5’inde güneşlenme / D vitamini ile ilgili bilgilerin yer aldığı görülmüştür. Sonuç: Gazetelerin topluma sağlıkla ilgili önemli bilgileri aktarmada, bireylerin tutum ve davranışlarını etkilemede önemli rolleri olduğu göz önüne alındığında, haber içeriklerinin bilimsel içeriklere dayalı olarak hazırlanması gerektiği, osteoporozla ilgili toplumda daha az bilinen noktaların ele alınması ve osteoporoza yönelik koruyucu önlemlerin daha fazla vurgulanması gerektiği düşünülmektedir

What Do Newspapers Say About Osteoporosis From The Perspective of Public Health? From a Public Health Perspective?

Aim: The aim was to examine the newspaper coverage of osteoporosis from a public health perspective in terms of public awareness.Methods: The sample of this descriptive study consisted of 163 news items from nine newspapers, published between 1 January 2010 and 31 December 2016, which accorded with the criteria of the study. In order to evaluate these news items, a form was used which consisted of two sections and 45 questions. Data were evaluated numerically and as percentages using the statistics package SPSS 21.0.Results: It was found that 26.4% of the news items were published in 2016, 87.1% did not give a scientific source, 84% discussed the risk factors for osteoporosis, 59.5% wrote about the symptoms of the disease, and 85.9% mentioned about the protection from osteoporosis and its prevention. Among the protective measures, 51.5% contained information on calcium-rich foods, 27.6% on exercise, and 13.5% on vitamin D and exposure to sunlight.Conclusions: It is thought that as newspapers have an important role in passing on important information relating to public health and in affecting attitudes and behaviors, their news content should be prepared based on a scientific basis, they should deal with the aspects of osteoporosis which are less well-known to the public, and they should place greater emphasis on protective measures relating to osteoporosis

Keywords:

Osteoporosis, public health, newspaper,

PDF

___

Altın E, Karadeniz B, Türkyön F, Baldan F, Akkaya N, Atalay NŞ, ve ark. Kadın ve erkek yetişkinlerde osteoporoz bilgi ve farkındalık düzeyinin karşılaştırılması. Turk J Osteoporos 2014;20:98-103. [CrossRef]

Meray J, Peker Ö, Tüzün Ş. Epidemiyoloji Türkiye çalışması Fracturk. Osteoporozda tanı ve tedavi. Türkiye Osteoporoz Derneği, 1. Baskı. ISBN: 978-605-63275-0-6, Galenos Yayınevi İstanbul, 2012;8-21.

Göksugüzel G. Kemik mineral yoğunluğu istenen bireylerin osteoporoz sağlık inancı bilgi düzeyi ve risk faktörlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üni. Sağlık Bilimleri Ens. Halk Sağlığı Hemşireliği A.D., Erzurum, 2011.

Kalkım A, Dağhan Ş. Theory-based osteoporosis prevention education and counseling program for women: A randomized controlled trial. Asian Nurs. Res. 2017;11:119-27. [CrossRef]

Durrant R, Wakefield M, McLeod K, et al. Tobacco in the news: An analysis of news paper coverage of tobacco issues in Australia. Tobacco Control 2001;12:ii75-81

Yıldız İ, Tanyıldızı Nİ. Türkiye’de 2012 yılında sağlık haberlerinin ulusal yazılı basında yer alış biçimleri ve bilgilendirme düzeyleri (Habertürk, Hürriyet, Posta, Sabah, Sözcü Ve Zaman gazeteleri örneği). The Journal of Social Science 2015;2:122-41.

Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması 2013 Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara, Türkiye. http://www.hips.hacettepe.edu. tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf. Erişim tarihi: 01 Mart 2019.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2017. Heber Bülteni, 2017, Sayı: 24862, 18 Ağustos 2017. http://www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=24862 Erişim tarihi: 01 Mart 2019.

Demircioğlu S, Bulanık E, Cennet Ö, Boybay Z, Benderlioğlu E, Aslan D. Ağustos, Ekim 2011 ve Şubat 2012 aylarında tirajı en yüksek ulusal beş gazetenin obezite konusundaki haberlerinin içerik açısından incelenmesi. TAF Prev Med Bull 2013;12:271-82.

Polat G, Yıldırım G, Polat HH. Tamamlayıcı alternatif tıp ile ilgili gazete haberlerinin gazetecilik, halk sağlığı ve tıbbi etik boyutuyla değerlendirilmesi. JHS 2014;11:814-35. [CrossRef]

Bell L, Seale C. The reporting of cervical cancer in the mass media: a study of UK newspapers. European Journal of Cancer Care 2011;20:389-94. [CrossRef]

Maclean A, Sweeting H, Walker L,Patterson C, Raisanen U, Hunt K. “It’s not healthy and it’s decidedly not masculine”: A media analysis of UK newspaper representations of eating disorders in males. BMJ Open 2015;5:e007468. [CrossRef]

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistiklerle yaşlılar, 2016. Haber Bülteni, Sayı: 24644, 16 Mart 2017. http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=24644 Erişim tarihi: 01 Mart 2019.

Balçık PY, Taşkaya S, Şahin B. Sağlık okur-yazarlığı. TAF Prev Med Bull 2014;13:321-26.

Selçuk EB, Tetik BK, Sönmez B, Tekindal MA. Postmenopozal dönemdeki kadınların osteoporoz hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Ankara Med J 2015;15:114-19. [CrossRef]

Aslan G, Kılıc D. Osteoporosis health belief, knowledge level and risk factors in individuals whose bone mineral density was required. BNJ 2017;3:162-73. [CrossRef]

International Osteoporosis Foundation (IOF). 2012. Osteoporosis. [Cited 10 September 2012]. Available from URL: http://www. iofbonehealth.org/

Akarırmak Ü. Osteoporozda klinik bulgular ve tanı. http://www. ailehekimligi.com.tr/userfiles/osteopain-medikal_dergi.pdf Erişim tarihi: 01 Mart 2019.

Vered I, Werner P, Shemy G, Stone O. Nurses’ knowledge and perceptions about osteoporosis: A questionnaire survey. I.J.N.S. 2008;45:847-54. [CrossRef]

International Osteoporosis Foundation (IOF). 2017a. Calcium. [Cited 20 September 2017]. Available from URL: https://www. iofbonehealth.org/osteoporosis-musculoskeletal-disorders/ osteoporosis/prevention/calcium. Erişim tarihi: 01 Mart 2019

International Osteoporosis Foundation (IOF). 2017b. Exercise. [Cited 20 September 2017]. Available from URL:,https://www. iofbonehealth.org/exercise Erişim tarihi: 01 Mart 2019

Bartl R, Frisch B. Osteoporoz. Ed: Tan AA. İstanbul: Türkiye Klinikleri, Springer, 2006.

Shahbo GMAEM, El-Rahman MA, El-mowafy R. Evaluation of knowledge and self-efficacy about osteoporosis perception among females in the faculty of nursing in Port-Said, Egypt. I.J.C.S. 2016;9:72-79.