4-5 Yaş Çocuklarının Yaralanma Riski Davranışlarının Cinsiyet, Yaralanma Tipi ve Bağlamı Açısından İncelenmesi

Amaç: İstemsiz yaralanmalar, tarih boyunca insan yaşamını ve yaşam kalitesini tehdit eden unsurlardan biri olmuştur. Gelişimsel dönemler açısından incelendiğinde, yaralanmaların en sık çocukluk döneminde yaşandığı bilinmektedir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı 4-5 yaş çocuklarının yaralanma riski davranışlarının cinsiyet, yaralanma tipi ve yaralanma bağlamı açısından incelenmesidir. Yöntem: Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Çalışma 1’de çocukların yaralanma riski davranışlarını belirlemek için 493 çocuğun annesi ile Yaralanma Davranışı Kontrol Listesi’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. Gerçekleştirilen DFA bulgularına göre “Yaralanma Davranışı Kontrol Listesi’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme yaptığı saptanmıştır. Çalışma 2 ise, iki aşamadan oluşmaktadır; ilk aşamada çocuklar ile birebir görüşme yapılarak çocuklara “Yaralanmış bir çocuk çizer misin?” yönergesi verilip çizimlerinin bitmesinin ardından bazı sorular sorulmuş, ikinci aşamada ise çocukların annelerine Yaralanma Davranışı Kontrol Listesi verilmiştir. Çalışma 2’ye kolay ulaşabilir durum örneklemesi ile yaşları 43-65 ay aralığında 98 çocuk ve anneleri katılmıştır. Tüm anneler araştırmaya gönüllü olarak dahil olmuştur. Çocukların 49’u kız, 49’u ise erkek çocuktur. Veri toplama amacıyla, anneler tarafından doldurulan Yaralanma Davranışı Kontrol Listesi kullanılmıştır. Veriler faktöriyel varyans analizi ile analiz edilmiştir. Bulgular: Sonuç olarak, cinsiyet ve yaralanma bağlamı, çocukların yaralanma riski davranışlarında anlamlı fark yarattığı, bunun yanı sıra cinsiyet ve yaralanma tipi etkileşiminin çocukların yaralanma riski davranışlarında istatistiksel olarak anlamlı fark oluşturduğu saptanmıştır. Sonuç: Bir diğer ifade ile çocukların cinsiyeti ve yaralanma bağlamı tek başlarına çocukların yaralanma riski davranışları üzerinde farklılaşmaya neden olurken, yaralanmanın tipi ve çocuğun cinsiyeti, birlikte, çocukların yaralanma riski davranışları üzerinde farklılaşmaya neden olmaktadır.

A Study of 4-5 Year-Olds' Injury-Risk Behaviours In Terms of Gender, Injury Type, and Context

Objectives: Throughout history, unintentional injuries have posed a threat to human life and the quality of life. In the context of developmental phases, injuries are known to occur mostly in childhood. In the light of this, the present study aims to consider 4-5 yearold children’s injury-risk behaviours in terms of gender, injury type, and context. Methods: The study is composed of two parts. In Study 1, the Injury Behaviour Control Checklist was tested for validity and reliability with the mothers of 493 children in order to identify injury-risk behaviours. CFA findings suggest that the ‘Injury Behaviour Control Checklist’ can produce a valid and reliable assessment. Study 2 had two steps. In the first step, one-to-one interviews were conducted with the children, who were requested to ‘draw an injured child’ and were subsequently asked some questions after their drawings had been completed. In the second step, the children’s mothers were given the Injury Behaviour Control Checklist. A total of 98 children between 43 and 65 months of age and their mothers took part in Study 2. Selection was by convenience case sampling, All of the mothers participated in the study voluntarily. 49 of the children were female and 49 were male. For data collection, the Injury Behaviour Control Checklist completed by the mothers was used. The data was analysed through factorial variance analysis. Results: The study concludes that gender and the context of injury cause a significant difference in children’s injury-risk behaviours. In addition, the interaction between gender and the type of injury causes a statistically significant difference in children’s injury-risk behaviours. Conclusion: While the children’s gender and the context of injury can each separately modify children’s injury-risk behaviours, the type of injury and the children’s gender can only modify the risk when both are taken into account

Keywords:

Pre-school period, injury-risk behaviour, injury type injury context, gender,

PDF

___

Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. 2013-2014 Ölüm nedeni istatistikleri-Haber Bülteni. 2015; Sayı: 18622.

Andrade C, Cordovil R, Barreiros J. Injuries in preschool children: the hypothetical protector effect of minor injuries and risk factors for minor and medically attended injuries. International Journal of Injury Control and Safety Promotion, 2013; 20: 239-44. [CrossRef]

Granie MA. Gender stereotype conformity and age as determinants of preschoolers’ injury-risk behaviors. Accident Analysis & Prevention, 2010; 42: 726-33. [CrossRef]

Bijttebier P, Vertommen H, Florentie K. Risk-taking behavior as a mediator of the relationship between children’s temperament and injury liability. Psychology and Health, 2003; 18: 645-53. [CrossRef]

Schwebel DC. Temperamental risk factors for children’s unintentional injury: The role of impulsivity and inhibitory control. Personality and Individual Differences, 2004; 37: 567-78. [CrossRef]

Rowe R, Maughan B. The role of risk-taking and errors in children’s liability to unintentional injury. Accident Analysis & Prevention, 2009; 41: 670-5. [CrossRef]

Morrongiello BA, Schell SL, Schmidt S. “Please keep an eye on your younger sister”: sibling supervision and young children’s risk of unintentional injury. Injury prevention, 2010; 16: 398-402. [CrossRef]

Nathens AB, Neff MJ, Goss CH, Maier RV, Rivara FP. Effect of an older sibling and birth interval on the risk of childhood injury. Injury Prevention, 2000; 6: 219-22. [CrossRef]

Bombacı H, Ülkü K, Adıyeke L, Kara S, Görgeç M. Çocuk yaralanmaları, nedenleri ve önlemler. Acta Orthop Traumatol Turc, 2008; 42, 166-73.

Thacker SB, Addiss DG, Goodman RA, Holloway BR, Spencer HC. Infectious diseases and injuries in child day care, 1992, JAMA, 268, 1720-26. [CrossRef]

Çelik İD, Baysal SU, Coşgun L, Taviloğlu K, Ünüvar E. (2008). Çocukluk çağı yaralanmalarında hazırlayıcı nedenler. Türk Pediatri Arşivi, 43 84-8.

İnce T, Yalçın SS, Yurdakök K. Çocukluk çağında ciddi kaza sıklığı ve risk faktörleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2014; 57: 173-82.

Karatepe TU, Akış N. 0-6 yaş çocuklarda ev kazası geçirme sıklığı ve ilişkili faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2013; 39: 165-8.

Özkan S, Avşaroğulları L, Sözüer EM, İkizceli İ, Taymuş E, Kılıç Ş. Okul öncesi çocukluk çağı yaralanmalarının özellikleri. Akademik Acil Tıp Dergisi, 2006; 4: 17-20.

Özmen D, Ergin D, Şen N, Çetinkaya A. 0-6 yaş grubu çocuğu olan annelerin ev kazalarına yönelik güvenlik önlemlerinin tanılanması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2007; 12: 13-20.

Tural Büyük E, Çavuşoğlu F, Teker E. Sıfır altı yaş arası çocuğu olan annelerin ev kazalarına yönelik güvenlik önlemlerinin tanılanması. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2015; 5: 17-22.

Yalaki Z, Taşar MA, Kara N, Dallar Y. Sosyoekonomik düzeyi düşük olan ailelerin ev kazaları hakkında bilgi düzeylerinin ölçülmesi. Akademik Acil Tıp Dergisi, 2010; 9: 129-33. [CrossRef]

Yılmaz Kurt F, Aytekin A. 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazaları. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2015; 2: 22-32.

Potts R, Swisher L. Effects of televised safety models on children’s risk taking and hazard identification. Journal of Pediatric Psychology, 1998; 23: 157-63. [CrossRef]

Roberts I, Kramer MS, Suissa S. Does home visiting prevent childhood injury? A systematic review of randomised controlled trials. British Medical Journal, 1996; 312: 29-33. [CrossRef]

Turan T, Altundağ DS, Yorgancı M, Yıldırım Z. 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazalarının önlenmesi. Ulus Travma Acil Cerrahi Dergisi, 2010; 16: 552-7.

Little H. Children’s risk‐taking behaviour: implications for early childhood policy and practice. International Journal of Early Years Education, 2006; 14: 141-54. s.142. [CrossRef]

Niehues AN, Bundy A, Broom A, Tranter P. Parents’ perceptions of risk and the influence on children’s everyday activities. Journal of Child and Family Studies, 2015; 24: 809-20. [CrossRef]

McMillan JH. Educational research: Fundamentals for the consumer. HarperCollins College Publishers, New York. 1996.

Speltz ML, Gonzales N, Sulzbacher S, Quan L. Assessment of injury risk in young children: A preliminary study of the Injury Behavior Checklist. Journal of Pediatric Psychology, 1990; 15: 373-83. [CrossRef]

Harkness JA. Questionnaire Translation. In Harkness, J. A., van de Vijver, F. J. R. and Mohler, P. P. (Eds.). Cross-Cultural Survey Methods. Hoboken: Wiley, 2003: pp. 35–56.

Uysal A, Ergül Ş, Ardahan M. Okul öncesi çocuklarda yaralanma riski. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008; 24: 105-14.

Canadian Institute of Child Health. The health of Canada’s children: A CICH profile (3rd ed.). Ottawa: Canadian Institute of Child Health. 2000.

Rivara FP, Bergman AB, LoGerfo JP, Weiss NS. Epidemiology of childhood injuries: II. Sex differences in injury rates. American Journal of Diseases of Children, 1982; 136: 502-6.

Menevşe EB, Küçükturan AG. Okul öncesi çocukların sokak algılarına ilişkin bir çalışma. 5. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Özet Bildiri Kitapçığı; 2017 Ekim 18-21; Ankara, Türkiye; 2017. s. 375.

Wazana A, Rynard VL, Raina P, Krueger P, Chambers L. W. Are child pedestrians at increased risk of injury on one-way compared to two- way streets?. Can J Public Health, 2000; 91: 201-6. [CrossRef]

Morrongiello BA, Corbett M, Milanovic M, Beer J. Using a virtual environment to examine how children cross streets: Advancing our understanding of how injury risk arises. Journal of pediatric psychology, 2015; 41: 265-75. [CrossRef]