Kahramanmaraş-Andırın Yöresi Relikt Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky) Ormanlarında Kırmızı Renkli Yapışkan Tuzaklarla Tespit Edilen Kabuk ve Ambrosya Böcekleri (Col.: Curculionidae: Scolytinae ve Platypodinae) Üzerine Notlar

Türkiye ormanlarının asli ağaç türlerinden olan, Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky), esas yayılışını kuzey bölgelerde yapmakla birlikte ülkemizin güney doğu bölümünde özellikle Adana, Osmaniye, Hatay ve Kahramanmaraş yörelerinde izole kalmış, relikt Doğu kayını sahaları bulunmaktadır. Bu çalışmada, Andırın (Kahramanmaraş) Doğu kayını ormanlarında yayılış gösteren kabuk ve ambrosya böcekleri tespit edilmiştir. Arazi çalışmaları Andırın-Akifiye yöresinde (37° 44' K, 36° 22' D) 2015 ve 2016 yıllarında mart ayı başlarından itibaren ekim ayı sonuna kadar olan periyodu içerisine alan süreçte yürütülmüştür. Bu amaçla, saha geneline Kırmızı renkli yapışkan tuzaklar (%96’lık etil alkol ve % 1 toluenden oluşan cezbedici karışım ile) tesis edilmiştir. Kontroller, ayda bir kez olacak şekilde gerçekleştirilmiş ve her kontrolde Kırmızı renkli yapışkan tuzaklar yenisiyle değiştirilmiştir. Elde edilen toplam 1245 adet bireyin incelenmesi sonucu Curculionidae familyasının Platypodinae alt familyasından 1 tür ve Scolytinae alt familyasının 3 farklı tribusuna bağlı 7 tür olmak üzere toplam 8 tür belirlenmiştir. Bu türler; Platypus cylindrus (Fabricius, 1792) (Col.: Curculionidae, Platypodinae), Taphrorychus ramicola (Reitter, 1894), T. villifrons (Dufour, 1843), Scolytus intricatus (Ratzeburg, 1837), Anisandrus dispar (Fabricius, 1792), Trypodendron signatum (Fabricius 1787), Xyleborinus saxesenii (Ratzeburg, 1837) ve Xyleborus monographus (Fabricius, 1792)’tur. Toplanan türler arasında Xyleborinus saxesenii en yoğun tür olarak tespit edilmiş, X. saxesenii’yi, sırasıyla Anisandrus dispar, Taphrorychus ramicola ve Trypodendron signatum takip etmiştir..

Anahtar Kelimeler:

Fagus orientalis, Kabuk ve ambrosya böcekleri, Kahramanmaraş-Andırın, Kırmızı kanatlı yapışkan tuzak

Notes on Bark and Ambrosia Beetles (Col.: Curculionidae: Scolytinae and Platypodinae) Determined By Red Winged Sticky Traps in Relict Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky) Forests of Kahramanmaraş-Andırın Province

The main distribution area of oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) which is one of main tree species for Turkish forests, is in the northern region of Turkey. By the way, isolated relict oriental beech forest exists in south-eastern Turkey especially Adana, Osmaniye, Hatay, and Kahramanmaraş. In this study, bark and ambrosia beetle species which distribute on oriental beech forests of Andırın (Kahramanmaraş) were determined. The survey was carried out in Andırın-Akifiye province (37° 44' N, 36° 22' E) in the south-eastern part of Turkey. Field studies were conducted from March to October in 2015 and 2016. For this aim, the red winged sticky traps (by mixed of ethyl alcohol 96% and toluen 1%) were set in stand. Checking was made monthly and traps were replaced with new ones at each controlling period. Based on the material collected from Oriental Beech forests in Andırın between 2015 and 2016 by red winged sticky traps and by examination on 1224 individuals during 2 years, a total of 8 bark and ambrosia beetle species belonging to Platypodinae and 6 genera of 3 tribe from Scolytinae were identified. These species are; Platypus cylindrus (Fabricius, 1792) (Col.: Curculionidae, Platypodinae), Taphrorychus ramicola (Reitter, 1894), T. villifrons (Dufour, 1843), Scolytus intricatus (Ratzeburg, 1837), Anisandrus dispar (Fabricius, 1792), Trypodendron signatum (Fabricius 1787), Xyleborinus saxesenii (Ratzeburg, 1837) and Xyleborus monographus (Fabricius, 1792). Among those, X. saxesenii was the more abundant species than the others. The species of A. dispar, T. ramicola and T. signatum were followed it respectively.

Keywords:

Fagus orientalis, ambrosia and bark beetles, Kahramanmaraş-Andırın, Red winged sticky trap,

PDF

___

Alkan, B., 1948. Fındık Ağaçlarının Zararlıları ve Korunma Çareleri. Türk Yüksek Ziraat Mühendisler Birliği Yayınları, Ankara.
Alkan, B., 1946. Kızılcahamam, Bolu (Abant) ve Düzce ormanlarında yapılan Entomolojik Araştırmalar. Orman ve Av 3: 112-119.
Alkan, B., 1964. Türkiye’nin bitki zararlısı kabuk böcekleri (Col., Scolytinae) faunası üzerine çalışmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı. 14: 345-401.
Anonim, 1985. Kayın. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
Anonim, 2013. Orman Atlası. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Anşin, R., Özkan, Z. C., 1997. Tohumlu Bitkiler. Odunsu Taksonlar. KTÜ Orman Fakültesi Yayınları, Trabzon.
Atalay, İ, 1992. Kayın Ormanlarının Ekolojisi Ve Tohum Transfer Yönünden Bölgelere Ayrılması. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü yayınları, Ankara.
Cebeci, H.H., Ayberk, H., 2010. Ambrosia beetles, hosts and distribution in Turkey with a study on the species of Istanbul province. African Journal of Agricultural Entomology 5: 1055-1059.
Chararas, C., 1965. Comportement de Xyleborus saxeseni Ratz., a l’égard de Liquidambar orientalis Mill., essence typique de l’Asie Mineure (Turquie). Comptes rendus de l'Académie des Sciences 260: 2313-2315.
Işık, K., 1996. Biyolojik Çeşitlilik ve Orman Gen Kaynaklarımız. Orman Bakanlığı Yayın No. 13, Ankara. Kandemir, G., Kaya, Z., 2009. Fagus orientalis, Lipsky. Technical guidelines of EUFORGEN.
Kaya, M., 2004. Studies on Population Fluctuations of Adults of Xyleborus dispar (F.) (Coleoptera: Scolytidae) on Different Fruits in Bursa Province. Yüzüncü Yıl University, Agriculture Faculty, Journal of Agriculture Sciences 14: 113-117.
Knížek, M., 2011, Scolytinae, In: Löbl, I. ve Smetana, A. (Eds), Catalogue of Palaearctic Coleoptera, Vol. 7., Apollo Books, Stenstrup, 86-87, 204-251.
Konukçu, M., 2001., Ormanlar Ve Ormancılığımız: Faydaları, İstatistiki Gerçekler, Anayasa, Kalkınma Planları, Hükümet Programları ve Yıllık Programlarda Ormancılık. Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, Ankara.
Kushiyev, R., Aker, O., Tuncer, C., 2017. Ambrosya Böcekleri (Coleoptera: Curculionidae: Scolytinae ve Platypodinae) ile Ambrosya Fungusları Arasındaki Simbiyotik İlişkiler. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 21(2): 239-246.
Özgen, İ., Sarıkaya, O., Çiçek, H., 2012. Damage of Scolytus rugulosus (Muller,1818) (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae) in the apricot fruits. Munis Entomology and Zoology. 7: 1185-1187.
Pearce, W. D., Pearce, G.T.C., 2001. The Value of Foret Ecosystems. A Report to The Secretariat Convention on Biological Diversity.
Sarıkaya, O. Notes on Bark and wood-boring beetles (Coleoptera: Bostrichidae; Curculionidae: Platypodinae and Scolytinae) of the Sweetgum (Liquidambar orientalis Mill.) Forest Nature Protection Area, with a new record for Turkish fauna. Journal of Food, Agriculture and Environment 11: 2178-2185 (2013).
Sarıkaya, O., Sayın, H., 2016. Use of the red winged sticky traps for collecting bark and ambrosia beetles [Scolytinae (Coleoptera: Curculionidae)] on deciduous trees of Kasnak oak nature protection area in Isparta, Turkey. Research Journal of Biotechnology 11(9): 79-85.
Saruhan, İ.; Akyol, H., 2012. Monitoring population density and fluctuations of Anisandrus dispar and Xyleborinus saxesenii (Coleoptera: Scolytinae, Curculionidae) in hazelnut orchards. African Journal of Biotechnology 11: 4202-4207.
Schedl, K.E., 1961. Borkenkäfer aus der Türkei, II. Mitteilung 190. Beitrag zur Morphologie and Systematik der Scolytoidea. 34: 184-188.
Schimitschek, E., 1944. Fortinsekten der Turkei und ihre Umwelt. Grundlagen der Türkischen Forstentomologie, Prag.
Selmi, E., 2011. Scolytinae of Turkey. http://www.orman.istanbul.edu.tr/content/Scolytinae-turkey), (accessed on: 19.01.2013).
Selmi, E., 1998. Türkiye Kabuk Böcekleri ve Savaşı. İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Tuncer, C., Knížek, M., Hulcr, J., 2017. Scolytinae in hazelnut orchards of Turkey: clarification of species and identification key (Coleoptera: Curculionidae). ZooKeys 710: 65-76.
Yıldız, Y., 2012. Bartın Ve Karabük Ormanlarının Scolytidae Faunası ve Bazı Önemli Türlerin Biyolojilerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Bartın.
Yılmaz, M., 2010. Is there a Future for the Isolated Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky) Forests in Southern Turkey. Acta Silvatica & Lignaria Hungarica 6 : 111-114.