ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE ETİK LİDERLİK VE PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK İLİŞKİSİ

Bu çalışmanın amacı, yöneticilerin etik liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırmanın evrenini 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Aksaray il sınırları içinde yer alan, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Anadolu Liseleri'nde görev yapan 283 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini oluşturan öğretmenlere 136 ölçek gönderilmiş, dönen 110 ölçek değerlendirmeye alınmıştır. Bu araştırmada okul yöneticilerinin etik liderlik düzeylerini belirlemek için öğretmenlere "etik liderlik ölçeği" ve öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeylerini belirlemek için "psikolojik dayanıklılık ölçeği" uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlardan bazılar şunlardır: Araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşlerinde cinsiyet, yaş, kıdem ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farkın olmadığı, medeni durum değişkeninin karar vermede etik alt boyutunda ise anlamlı farklılığın olduğu görülmüştür. Bunun dışında liderlerin iletişimsel etik, karar vermede etik, iklimsel etik ve davranışsal etik boyutlarındaki davranış örnekleri etik liderin bulunduğu ortama yansıyacak şekilde psikolojik dayanıklılık ortamını oluşturmada etken olabilir sonucuna ulaşılmıştır

TEACHERS' VIEWS ON THE RELATIONSHIP BETWEEN ETHICAL LEADERSHIP AND RESILIENCE

The purpose of this study was to define the relationship between managers' ethical leadership levels and resilience of teachers. The study was conducted in Aksaray in 2013-2014 academic years. Study group consisted of 283 teachers working in Anotolian High Schools which bound to Ministry of Education. 136 scales were sent to study group and 110 of them were returned and evaluated. In this study "Scale of Ethical Leadership" is applied to teachers in order to define the level of ethical leadership of school managers. Also "Resilience Scale" is applied for defining the teachers' level of resilience. Results of the study revealed that, there was no statistically significant difference between teachers' views according to gender, age, seniority and major On the other hand there was statistically significant difference according to marital status in the dimension of decisional ethic. It is found that behaviours of managers in communicative ethic, decisional ethic, behavioral ethic and climatical ethic dimensions, can be effective in creating the resilience environment

PDF

___

Acar, Gökhan ve Kaya, Metin (2012). "Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarına İlişkin Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Görüşleri". Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(1): 95- 102.
Açıkalın, Aytaç (2000). İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ve empati becerileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
Arslantaş, Cüneyt C. ve Dursun, Meral (2008). Etik Liderlik Davranışının Yöneticiye Duyulan Güven ve Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisinde Etkileşim Adaletinin Dolaylı Rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 111-128.
Bitmiş, M. Gökhan, Sökmen, Alptekin ve Turgut, Hakan (2013). "Psikolojik Dayanıklılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü". Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 27-40.
Brown, Michael E. ve Treviño, Linda K., Harrison, David A. (2005). "Ethical Leadership: A Social Learning Perspective for Construct Development and Testing". Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117- 134.
Crawford. George ve Nicklaus, Janice (2000). Philosophical & cultural values: Applying ethics in schools. NY: Larchmont, Eye on Education.
Connock, Stephen. And Johns, Ted. (1995). Ethical Leadership. London: Cromwell Pres.
Coutu, Diane L. (2002). How resilience works. Harvard Business Review, 80(5), 46-55.
Çetin, Fatih ve Basım, H. Nejat (2012). "Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması". Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
Demirci, Mustafa Kemal, Gümüştekin, Gülten Eren, Mercan, Nuray, Alamur, B. ve Tiryaki, S. (2013). Machiavellianism in Relation to Ethical Leadership and a Practice. International Conference on Economic and Social Studies (ICESoS'13), 10-11 May, 2013, Sarajevo
Dönertaş, F. Can. (2008), Etik İklimin Kuruma Güven Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İskele Aylin (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Okullardaki Yaratıcı İklim Üzerine Etkisi. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Hunter, Anita J. (2001). "A cross cultural comparison of resilience in adolescents". Journal of Pediatric Nursing, 16, 172-179. doi:10.1053/jpdn.2001.24180.
Jacelon, Cynthia S. (1997). "The trait and process of resilience". Journal of Advanced Nursing, 25 (1), 123-129.
Judkins, Sharon ve Rind, Raedel (2005). "Hardiness, stress, and job satisfaction among home care nurses". Home Health Care Management and Practice, 17(2), 113-118. doi: 10.1177/1084822304270020
Karasar, Niyazi (2010). Bilimsel araştırma yöntemi (19. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kartal, Sadık, Karaköse, Turgut, Özdemir, Tuncay Yavuz ve Yirci, Ramazan (2011). Öğretmen görüşlerine göre eğitim müfettişlerinin sahip olması gereken mesleki etik ilkeler. III. Uluslararası katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 22-24 Haziran 2011, Mersin Üniversitesi Çiftlikköy Kampusu, Mersin.
Kılıç, Ali Çağatay (2010) Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeyleri ile öğretmenlerin yaşadıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Klag, Stefanie ve Bradley, Graham (2004). "The role of hardiness in stress and illness: An exploration of the effect of negative affectivity and gender". British Journal of Health Psychology, (9): 137-161. DOI: 10.1348/135910704773891014
Lambert, Clinton E. ve Lambert, Vickie A. (1999). "Psychological hardiness: State of the science". Holistic Nursing Practice, 13(3): 11-19.
Luthans, Fred (2002). "The Need for and Meaning of Positive Organizational Behavior". Journal of Organizational Behavior, 23: 695-706.
Maddi, Salvatore R., ve Khoshaba, Deborah M. (2001). Personal views survey (3rd ed. revised). Newport Beach, CA: The Hardiness Institute.
Maddi, Salvatore R., Wadhwa, Pathik ve Haier, Richard J. (1996). "Relationship of hardiness to alcohol and drug use in adolescents". AM. Journal Drug Alcohol Abuse, 22(2): 247-257. doi: 10.3109/00952999609001657
Martin, Gillian S., Resick, Christian J., Keating, Mary A. ve Dickson, Marcus W. (2009). "Ethical leadership across cultures: A comparative analysis of German and US perspective". Business Ethics: A European Review, 18(2): 127- 144.
Morrisey, Craig., ve Hannah, T. Edward. (1986). "Measurement of psychological hardiness in adolescents". Journal of Genetic Psychology, 148(3): 393-397.
Özdemir, Tuncay Yavuz, Özan, Mukadder Boydak ve Yirci, Ramazan (2013). "Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Görüşlerine Göre İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları". The Journal of Academic Social Science Studies, International Journal of Social Science, 6(3): 509-527.
Palmer, Daniel. E. (2009). "Business Leadership: Three Levels of Ethical Analysis". Journal of Business Ethics, 88: 525- 536. DOI 10.1007/s10551-009-0117-x
Pehlivan Aydın, İnayet (2003). Eğitim ve Öğretimde Etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Pickett, Michael C. (2005). "Understanding Ethical Leadership". ASBBS E-Journal, 1(1): 44-54.
Ponis, Stavros T. (2012). "Supply Chain Resilience: Definition Of Concept And Its Formative Elements". The Journal of Applied Business. 28(5): 921-930.
Ponnu, Cyrill. H., ve Tennakoon, Girindra (2009). "The Association Between Ethical Leadership and Employee Outcomes-the Malaysian Case". Electronic Journal of Business Ethics and Organization Studies. 14 (1): 21- 31.
Rubin, Robert. S., Dierdorff, Erich. C., ve Brown, Michael. E (2010). "Do Ethical Leaders Get Ahead? Exploring Ethical Leadership an Promotability". Business Ethics Quarterly. 20 (2): 215- 236. DOI: 10.5840/beq201020216
Schminke, Marshall, Wells, Deborah., Peyrefitte, Joseph ve Sebora, Terrence. C. (2002). "Leadership and Ethics in Work Groups : A Longitudinal Assessment". Group & Organization Management, 27: 272- 293. DOI: 10.1177/0149206305277792
Sergiovanni, Thomas J . (1992). Moral Leadership: Getting to the Heart of School İmprovement. San Francisco: Jossey-Bass Pub.
Sezgin, Feridun (2012). "İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin İncelenmesi". Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2): 489-502.
Thoms, John C. (2008). "Ethical Integrity in Leadership and Organizational Moral Culture". Leaderhip, 4 (4): 419- 439.
Turhan, Muhammed (2007). Genel ve mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tümlü, Gamze Ülker ve Recepoğlu, Ergün (2013)." Üniversite Akademik Personelinin Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki". Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science. 3 (3):205-213.
Weaver, Gary R., Treviño, Linda Klebe ve Agle, Bradley. (2005). "Somebody I look up to:Ethical role models in organizations". Organizational Dynamics, 34 (4): 313- 330.
Yılmaz, Ercan (2006). Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri Ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yılmaz, Ercan (2005). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Denizli XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi.