Ümmüye Nur TÜZÜN, Volkan BİLİR, Gülseda EYCEYURT TÜRK

ORTAÖĞRETİM KİMYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI KAZANIMLARININ TOULMİN ARGÜMAN MODELİ BİLEŞENLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarını Toulmin argüman modeli bileşenlerine göre (2003) (iddia, veri, gerekçe, destek, çürütme) değerlendirmektir. Bu araştırma kapsamında 9., 10., 11. ve 12. sınıf ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımları incelenmiştir. Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı (2017) dokümanının incelenmesinde Toulmin argüman modelini (2003) oluşturan bileşenlerden beş temel bileşen (veri, iddia, gerekçe, destek, çürütme) değerlendirme ölçütü olarak kullanılmış, altıncı bileşen yani niteleyici değerlendirme ölçütü olarak kullanılmamıştır. Bu araştırmada, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımları Toulmin argüman modeli bileşenleri (2003) temelinde derinlemesine incelenmiştir. Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı (2017) doküman olarak ele alınmıştır. Veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda ortaöğretim kimya dersi öğretim programı bütün kazanımların her birinin, en az bir tane argüman bileşenine sahip olduğu görülmüştür. Toulmin argüman modeli bileşenlerinden (2003) sadece veri bileşenini içeren toplam kazanım sayısının 28, iddia-veri bileşenleri içeren kazanım sayısının 43, iddia-veri-gerekçe bileşenlerini içeren kazanım sayısı 52, iddia-veri-gerekçe-destek bileşenlerini içeren kazanım sayısının ise 4 olduğu bulunmuştur. Ayrıca iddia-veri-gerekçe-destek-çürütme ya da sadece çürütme içeren kategorizasyon ise yoktur. Bu bulgulardan ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının Toulmin argüman modeli bileşenlerine (2003) göre kategorizasyonunun üstbiliş düzeyinin yani kazanımların argümantasyon sürecinde argüman olarak yeniden kurgulanabilirliğinin orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Argümantasyon, argüman, Toulmin argüman modeli, kimya öğretim programı

PDF

___

Aydın, A. (2010). Cumhuriyet Dönemi ortaöğretim kimya öğretim programlarının esnek program ve uygulamaları açısından değerlendirilmesi. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(2), 61-74.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Erdoğan, M. N., & Köseoğlu, F. (2012). Ortaöğretim fizik, kimya ve biyoloji dersi öğretim programlarının bilimsel okuryazarlık temaları yönünden analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2889-2904.
Erduran, S. (2009). Beyond philosophical confusion: Establishing the role of philosophy of chemistry in chemical education research. Journal of Baltic Science Education, 8(1), 5-14.
Erduran, S., Bravo, A. A., & Mamlok-Naaman, R. (2007). Developing epistemology empowered teachers: Examining the role of philosophy of chemistry in teacher education. Science & Education, 16(9-10), 975-989.
Erickson E. (2004), Demystifying data construction and analysis. Anthropology and Education, 35(4), 486-493.
Jimenez-Aleixandre, M. P., & Erduran, S. (2008). Argumentation in science education: An overview. S. Erduran, & M. P. Jimenez-Aleixandre (Eds.), Argumentation in science education (pp. 3-27). Berlin: Springer Publishing.
Kaya, O. N., & Kılıç, Z. (2008).Etkin bir fen öğretimi için tartışmacı söylev, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(9), 89-100.
Kuhn, D. (1993). Science as argument: Implications for teaching and learning scientific thinking. Science Education, 77(3), 319-337.
Kuhn, D., & Udell, W. (2007).Coordinating own and other perspectives in argument. Thinking & Reasoning, 13(2), 90-104.
Lawson, A. E. (2003). The nature and the development of hypothetico-predictive argumentation with implications for science teaching. International Journal of Science Education, 25(11), 1387-1408.
Ortaöğretim Kimya Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Öğretim Programı. 09.04.2018 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr adresinden alınmıştır.
Osborne, J., Erduran, S., & Simon, S. (2004). Enhancing the quality of argumentation in school science. Journal of Research in Science Teaching, 41(10), 994-1020.Toulmin, S. (2003).The uses of argument. New York: Cambridge University Press.
Tümay, H. (2008). Argümantasyon odaklı kimya öğretimi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Tümay, H., & Köseoğlu, F. (2011). Kimya öğretmen adaylarının argümantasyon odaklı öğretim konusunda anlayışlarının geliştirilmesi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(3), 105-119.
Ünal, S., Çoştu, B., & Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye’de fen bilimleri eğitimi alanındaki program geliştirme çalışmalarına genel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 183-202.
Walton, D. (2006). Fundamentals of critical argumentation.New York: Cambridge University.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Zorluoğlu, S. L., Kızılaslan, A., & Sözbilir, M. (2016). Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının yapılandırılmış Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1), 260-279.