OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ "ÇOCUK" VE "OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENİ" KAVRAMINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI

Araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmen adaylarının "çocuk" ve "okul öncesi öğretmeni" kavramlarına ilişkin algılarının metaforlar yolu ile belirlenmesi ve sınıf düzeyi değişkenine göre karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın çalışma grubu, gönüllülük esasına göre araştırmaya katılan toplam 100 okul öncesi öğretmen adayından oluşmaktadır. Öğretmen adaylarının "çocuk" ve "okul öncesi öğretmeni"ne ilişkin görüşleri metaforlar yoluyla elde edilmiştir. Bu bağlamda öğretmen adaylarına "Çocuk.......gibidir; çünkü....." ve "Okul öncesi öğretmeni.......... gibidir; çünkü,......" ifadelerini yazılı olarak doldurmaları istenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde, nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre çocukla ilgili olarak en fazla sayıda metaforun yer aldığı kategoriler sırasıyla yönlendirilebilir ve işlenebilir olma, muhtaç olma ve eğitimden etkilenebilir olma kategorileridir. Okul öncesi öğretmenine yönelik ise kategoriler sırasıyla ihtiyaçları karşılama, yön ve şekil verme, bilgi verme ve aydınlatma kategorileridir. Sınıf düzeyine göre, birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinde ilk üç sırada "çocuk"la ilgili aynı metafor ve kategorilerin olduğu belirlenmiş ve "okul öncesi öğretmeni" ile ilgili metafor ve kategorilerde sınıf düzeyine göre farklılıklar olduğu bulunmuştur.

PROSPECTİVE PRE-SCHOOL TEACHERS' METAPHORS ABOUT THE CONCEPT OF "CHILD" AND "PRE-SCHOOL TEACHER"

The purpose of this study is to determine, with the help of metaphors, prospective preschool teachers' perceptions of the concepts of "preschool teacher" and "children", and to compare such perceptions based on the variable of the year of study. The participants of study were 100 volunteering prospective preschool teachers. Metaphors were the means used to collect prospective teachers' opinions of "child" and "preschool teacher". In this respect, the prospective preschool teachers were asked to complete the missing parts in the following sentences: "A child is like ..... because ....." and "A preschool teacher is like ..... because ....." Content analysis - one of the methods used in qualitative research - was used for data analysis. The study findings suggest that the categories in which child-related metaphors were most used were, in the order of frequency, guidance/molding, neediness and being affected from education. The categories related to preschool teaching were, in the order of frequency, meeting the needs, guiding and shaping and informing and enlightening. The distribution by year of study shows that the same metaphors and categories related to the child were placed at the first three ranks among both first-year and fourthyear students, and that there were differences between the two groups with regard to the metaphors and categories about preschool teachers.

PDF

___

Afacan, Ö. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının "fen" ve "fen ve teknoloji öğretmeni" kavramlarına yönelik metafor durumları. E-Journal of New World Sciences Academy, 6 (1), 1242-1254.
Akbaba Altun, S., & Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının "eğitim" kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(3), 329-354.
Aslan, G. (2015). A metaphoric analysis regarding gender perceptions of preservice teachers. Eğitim ve Bilim, 40(181), 363-384.
Aydın İ. S., & Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmen adaylarının öğretmen ve öğrenci kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 5(3),
818-842. Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Bahar-Güner, Ö., Tunca, N., Alkın-Şahin, S., & Oğuz, A. (2015). Öğretmen adaylarının öğretmen eğitimcisine ilişkin metaforik algıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(4), 419-444.
Bramald, R., Hardman, F., & Leat, D. (1995). Initial teacher trainees and their views of teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 11(1), 23-31.
Bullough, R.V., & Boughman, K. (1997). First Year Teacher - Eight Years Later: An Inquiry into Teacher Development. New York: Teachers College Press. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Cook-Sather, A. (2003). Movements of mind: The Matrix, metaphors and re-imagining education. Teachers College Record,105, 946-977.
Çakır, Ö., Erkuş, A., & Kılıç, F. (2000). Mersin üniversitesi 1999-2000 yılı öğretmenlik meslek bilgisi programının (ÖMBP) çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Araştırma Fonu Saymanlığı EF (ÖÇ) 2000-1 Nolu Araştırma Projesi.
Çapri, B., & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 33-53 . Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
Çobanoğlu, N., & Gökalp, S. (2015). Öğretmen adaylarının okul müdürüne ilişkin metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (31), 279-295.
Dağlı, G. (2012). Metaphors asserted by teachers and students at high school level with respect to the notion of "teacher". Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 49/A, 29-46.
Darling-Hammond, L. (2000). Reforming teacher preparation and licensing: Debating the evidence. Teachers College Record, 102 (1), 28-56.
Darling-Hammond, L. (2003). Keeping good teachers: Why it matters, what leaders can do.
Educational Leadership, 60 (8), 6-13. Demirbaş, E. A. (2015). Çocuk gelişimi bölümü üniversite öğrencilerinin "çocuk" kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 295-303.
Denshire, S. (2002). Metaphors we live by: Ways of imagining practice. Qualitative Research Journal, 2 (2), 28-46.
Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş., & Dalgıç, G. (2011). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliğine ilişkin metaforları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), 97- 127.
Eraslan Çapan, B. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(12), 140-154.
Ergin, A. B., Şahin, M., & Erişen, Y. (2013). Prospective pre-school teachers' perceptions of "child": A study of metaphors. International Journal on New Trends in Education and their Implications, 4(4), 88-101.
Ertürk Kara, H.G. (2014). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının okul öncesi eğitim kavramına ilişkin metaforları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2),104-120.
Geçit, Y., & Gençer, K. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. Sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
Ghaith, G., & Shaaban, K. (1999). The relationship between perceptions of teaching concerns, teacher efficacy, and selected teacher characteristics. Teaching and Teacher Education, 15, 487-496.
Güler, G., Akgün, L., Öçal, M. & Doruk, M. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının matematik kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 25-29.
Gültekin M., & Gündoğan Çögenli, A. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi dersine ilişkin metaforik algıları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(1), 1-18.
Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının öğretmenlik kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 471-484.
Kartal, T., & Afacan, Ö. (2013). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 76-96.
Kıldan, A.O. , Ahi, B. & Uluman, M. (2012). Öğretmen adaylarının mecazlar yoluyla çocuk kavramına bakış açıları (Boylamsal bir çalışma). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 149-165.
Kılıç, C., & Yelken Yanpar, T. (2013). Belgian and Turkish pre-service primary school teachers' metaphoric expressions about mathematics. Eğitim Araştırmaları- Eurasian Journal of Educational Research, 50, 21-42.
Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47- 72.
Koçer, H., Ünal, F., & Eskidemir Meral, S. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının "çocuk" kavramına ve "öğretmen" kavramına ilişkin metaforlarının öğretmenlik uygulama planlamalarına yansıması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 171- 185.
Konaklı, T. & Göğüş, N. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim fakültesine ilişkin metaforik algıları: Kocaeli Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği. International Journal of Human Sciences, 10 (2), 67-93.
Kuyucu, Y., Şahin, M. & Kapıcıoğlu, O. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin "çocuk" kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 43-53.
Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Leavy, A.M., McSorley, F.A., & Bote, L.A. (2010). An examination of what metaphor construction reveals about the evolution of pre-service teachers' beliefs about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 23, 1217-33.
MEB. (2008). Öğretmen Yeterlikleri: Öğretmenlik Mesleği Genel ve Özel Alan Yeterlikleri. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. (2nd Edition). CA: Sage Publications.
Örücü, D. (2014). Öğretmen adaylarının okul, okul yönetimi ve Türk Eğitim Sistemine yönelik metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 327-358.
Özbaşı, B. Ç., & Aktekin, S. (2013). Tarih öğretmen adaylarının tarih öğretmenliğine ilişkin inançlarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 211-228.
Özdemir, T.Y. & Erol, Y.C. (2015). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının okul, öğretmenlik ve öğrenci kavramlarına ilişkin algıları. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 215-244.
Patton, M. Q. (1990). Qualitative Evaluation and Research Methods. CA: Sage Publications.
Pesen, A. (2015). Ebeveynlerin "çocuk" kavramına yükledikleri metaforlar. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10/15,731-748.
Phillips, N. (1995). Telling organizational tales: On the role of narrative fiction in the study of organizations. Organizational Studies, 16 (4), 625-649.
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının "öğretmen" kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459- 496.
Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
Schmitt, R. (2005). Systematic metaphor analysis as a method of qualitative research. The Qualitative Report, 10 (2), 358-394.
Sevim, O., Veyis, F., & Kınay, N. (2012). Ögretmen adaylarının Türkçeyle ılgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Atatürk Üniversitesi örnegi. Uluslararası Cumhuriyet Egitim Dergisi, 1(1), 38-47.
Şenel, T., & Aslan, O. (2014) Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
Tannehill, D., & MacPhail, A. (2014). What examining teaching metaphors tells us about preservice teachers' developing beliefs about teaching and learning. Physical Education and Sport Pedagogy, 19(2), 149-163.
TED. (2009). Öğretmen Yeterlikleri. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları. Thomas, L., & Beauchamp, C. (2011). Understanding new teachers' professional identities through metaphor. Teaching and Teacher Education, 27, 762-769.
Töremen, F., & Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. International Journal of Educational Reform, 13(3), 295-306.
Vosniadou, S., & Ortony A. (Eds.) (1989). Similarity and Analogical Reasoning. New York: Cambridge University Press.
Yalçınkaya, E. (2013). Tarih kavramına yönelik sınıf öğretmeni adaylarının ürettikleri metaforların incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 5(3), 95-113.
Yıldırım, A. & Şimsek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin yayınevi.
Yılmaz, F., Göçen, S. & Yılmaz, F. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algıları: Bir metaforik çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 151-164.