Asiye Dursun, Murat Sinan ÖZKAN, Yasemin KÖRLER BAŞKAYA

Ergenlerin Gelecek Beklentilerinin Yordayıcısı Olarak: Psikolojik Semptomlar ve Akademik Başarı

Ergenlik döneminde gerçekleştirilmesi gereken gelişim görevlerinden biri de geleceği planlamak adına adımlar atmaktır. Bu süreçte gelecek beklentisi kavramı önemli olabilmektedir. Bu araştırmanın amacı gelecek beklentisi ile psikolojik semptomlar ve akademik başarı ile ilişkisini ele alıp incelemektir. Verilerin analizinde betimsel istatistikler için yüzde-frekans ve psikolojik belirtilerin diğer değişkenlerle ilişkisini belirlemek için korelasyon ve aşamalı regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara bakıldığında geçmez ve geçer akademik başarı ortalamasına sahip ergenlerin gelecek beklentilerinin, orta ve başarılı akademik başarı puanlarına göre anlamlı bulunmuştur. Ekonomik gelecek boyutunu yordama da sırasıyla depresyon ve anksiyete belirtilerinin etkili olduğu. sosyal gelecek boyutunu yordama da sırasıyla depresyon, anksiyete ve rahatsızlık ciddiyeti indeksi belirtilerinin etkili olduğu, eğitsel gelecek ve kişisel ve mesleki gelecek boyutlarını yordama da anksiyete belirtisinin etkili olduğu söylenebilir. Bulgular, literatür ışığında tartışılmış ve bir takım öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

ergen, gelecek beklentisi, psikolojik semptomlar, akademik başarı

Ergenlerin Gelecek Beklentilerinin Yordayıcısı Olarak: Psikolojik Semptomlar ve Akademik Başarı

Ergenlik döneminde gerçekleştirilmesi gereken gelişim görevlerinden biri de geleceği planlamak adına adımlar atmaktır. Bu süreçte gelecek beklentisi kavramı önemli olabilmektedir. Bu araştırmanın amacı gelecek beklentisi ile psikolojik semptomlar ve akademik başarı ile ilişkisini ele alıp incelemektir. Bu bağlamda araştırma verileri 2017-2018 eğitim öğretim yılında öğrenime devam eden 262 erkek ve 151 kız toplam 413 ergen üzerinden toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler için yüzde-frekans ve psikolojik belirtilerin diğer değişkenlerle ilişkisini belirlemek için korelasyon ve aşamalı (stepwise) regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara bakıldığında geçmez ve geçer akademik başarı ortalamasına sahip ergenlerin gelecek beklentilerinin, orta ve başarılı akademik başarı puanlarına göre anlamlı bulunmuştur. Ekonomik gelecek boyutunu yordama da sırasıyla depresyon ve anksiyete belirtilerinin etkili olduğu, sosyal gelecek boyutunu yordama da sırasıyla depresyon, anksiyete ve rahatsızlık ciddiyeti indeksi belirtilerinin etkili olduğu, eğitsel gelecek ve kişisel ve mesleki gelecek boyutlarını yordama da anksiyete belirtisinin etkili olduğu söylenebilir. Bulgular, literatür ışığında tartışılmış ve bir takım öneriler sunulmuştur.

Keywords:

ergen, gelecek beklentisi, psikolojik semptomlar, akademik başarı,

PDF

___

Abela, J.R.Z., Vanderbilt, E. and Rochon, A. 2004. A test of the integration of the response styles and social support theories of depression in third and seventh grade children. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(5), 653- 674.
Adler, A. 1994. İnsan Tabiatını Tanıma. Çev. Ayda Yörükan. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Aras, A. 2011. Müzik bölümü lisans öğrencilerinin umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi: Hacettepe üniversitesi ankara devlet konservatuarı örneği. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 509-524
Artar, M. 2003. Depremi Yaşayan Ergenlerin Gelecek Beklentilerinin İçeriği. Kriz Dergisi, 11(3), 21-28
Avcı, S., 2008. Öğretmen adaylarının, gelecek zaman algıları, akademik alandaki arzularını erteleme konusundaki isteklilikleri, algılanan araçsallıkları, sosyoekonomik düzeyleri ve akademik başarıları arasındaki açıklayıcı ve yordayıcı ilişkiler örüntüsü. Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Aydin, O. ve Konyalioğlu, P. 2011. 18-21 Yaş Grubu Bireylerin Genel Zekâ Düzeyleri İle Psikolojik Semptom Düzeyleri Arasindaki İlişki. Turkish Journal of Giftedness & Education, 1(1).
Baker, Ö. E., Özgülük, S. B., Turan, N. ve Danışık, N. D. 2009. Ergenlerde görülen psikolojik belirtilerin yordayıcıları olarak ruminasyon ve öfke/öfke ifade tarzları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32), 45-53.
Batmaz, M. ve T, Ayas. 2013. İlköğretim ikinci kademeki öğrencilerin psikolojik belirtilere göre sanal zorbalık düzeylerinin yordanması. Sakarya University Journal of Education, 3(1), 43-53.
Bayoğlu, A. S. ve Purutçuoğlu, E. 2010. Yetiştirme Yurdunda Kalan Ergenlerin Gelecek Beklentileri Ve Sosyal Destek Algıları. Kriz Dergisi, 18(1), 27-39.Blaney, P.H. 1986. Affect and memory: A review. Psychological Bulletin, 99(2), 229- 246.
Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Çelikel, F. Ç. ve Erkorkmaz, Ü. 2008. Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve umutsuzluk düzeyleri ile ilişkili etmenler. Nöropsikiyatri Arşivi, 45(2), 122-129.
Çokluk, Ö. 2000. Örgütlerde Tükenmişlik: Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar. (Edit: Cevat Elma ve Kamile Demir). Ankara: Anı Yayıncılık.
Devolder M. L. and Lens W. 1982. “Academic Achievement and Future Time Perspective: A CognitiveMotivational Concept”. Journal of Personality and Social Psychology 42 (1982) 571-655.
Erdur-Baker, Ö., Özgülük, S., Turan ve Danışık, N. 2009. Ergenlerde görülen psikolojik belirtilerin yordayıcıları olarak ruminasyon ve öfke/ öfke ifade tarzları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (32), 43-53
Eryılmaz A. 2011. “Ergen Öznel İyi Oluşu ile Olumlu Gelecek Beklentisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 24(5), 209-215.
Horzum, M. B., ve Tuncay, A. Y. A. S. 2014. Orta öğretim öğrencilerin psikolojik belirtilere göre sanal zorba ve sanal mağdur düzeylerinin yordanması. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, (2).
Gerard, J. M., and Booth, M. Z. 2015. Family and school influences on adolescents' adjustment: The moderating role of youth hopefulness and aspirations for the future. Journal of Adolescence, 44, 1-16.
İkiz, F. E., ve Sakarya Çınkı, Ö. 2016. Ergenlerin Ruhsal Belirtileri İle Duygusal Özyeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(14).
İkizoğlu, M., Önal Dölek, E ve Arslan Cifci, E.G. 2007. Çalışan çocukların sorunları ve geleceğe ilişkin beklentileri. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dergisi, 18(2), 21-36.
Jenkins-Marsan, Brenda. 1999. Causal Attribution Patterns and Future Time Perspective: A Cornparison of Technical Sector and Pre-University College Students. Yükseklisans Tezi. University of Sherbrooke.
Konate, A. D., ve Ergin, D. A. 2018. Ergenler İçin" Gelecek Beklentisi Farkındalık Eğitimi" Programının Etkinliğinin Sınanması. Yaratici Drama Dergisi, 13(1), 69-84.Libreska, H. 2002. Life perspectives of adolescents in the context of social and economic changes in Poland. In T. Trempala & L. E. Malmberg (Eds.), Adolescents' future orientation theory and research. Frankfurt: Peter Lang.
Macleod A. K. and Byrne A. 1996. “Anxiety, Depression and the Anticipation of Future Positive and Negative Experiences”. Journal of Abnormal Psychology 105(2), 286-289
McCabe, K. and Barnett, D. 2000. First comes work, then comes marriage: future orientation among African American young adolescents. Family Relations, 49, 63-72Moore, D. 2003. Perceptions of Self Control, RelativeDeprivationandExpectations of YoungJewsandPalestinians in Israel. TheJournal of socialpsychology, 143(4), 521-540.
Muris, P., Roelofs, J., Maesters, C. & Boomsma, P. (2004). Rumination and worry in nonclinical adolescents. Cognitive Therapy and Research, 28(4), 539- 554.
Nolen- Hoeksema, S. 1987. Sex differences in unipolar depression: Evidence and theory. Psychological Bulletin, 101(2), 259- 282.
Nurmi, J. E. 2001. Navigating through adolescence: introduction. In J. E. Nurmi (Ed.), Navigating through adolescence. New York: Routledge
Peetsma, T., Hascher, T. and Roede E. 2005. Relations Between Adolescents' Self-Evaluations, Time Perspectives, Motivation for School and Their Achievement in Different Countries and at Different Ages. European Journal of Psychology of Education. 10(3), 209-225.
Seigner, R. 1992. Future orientation age related differences among adolescent females. Journal of Youth and Adolescence, 21, 421-437.
Shell, Duane F, Jenefer Husman. 2001. The Multivariate Dimensionality of Personal Control and Future Time Perspective Beliefs in Achievement and SelfRegulation. Contemporary Educational Psychology. 26(6), 481–506.
Şanlı T. ve Saraçlı S. 2015. “Üniversite Öğrencilerinin Gelecek Beklentileri Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin Analizi”. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6(11), 25-36.
Şımşek, H. 2012. Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Lise Öğrencilerinin Gelecek Beklentileri ve Gelecek Beklentilerini Etkileyen Faktörler. Journal of Theoretical Educational Science / Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1).
Şimşek, E. 2010. Akademik Başarıyı Yordamada Psikosomatik Belirtilerin Rolü. In International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Antalya-Turkey.
Telef, B. B. 2013. Ergenlerin Yaşam Doyumlarının ve Psikolojik Semptomların İncelenmesi. In Yeni Symposium51(1).
Telef, B. B. ve Karaca, R. 2011. Ergenlerin öz-yeterliklerinin ve psikolojik semptomlarının incelenmesi/Adolescents' self-efficacy and psychological symptoms' investigation. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16).
Tolan, B. Y. 1990. Günümüz gençliğinin gelecekten beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Türkleş, S., Hacıhasanoğlu, R. ve Çapar, S. 2008. Lise öğrencilerinde depresyon düzeyi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2).
Uluçay, T., Özpolat, A. R., İşgör, İ. Y., ve Taşkesen, O. 2014. Lise Öğrencilerinin Gelecek Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Education Sciences, 9(2), 234-247.Walsh, F. 1996. The concept of family resilience: crisis and challenge. Family Process, 35, 261–281
Yavuzer, H., Demir, İ., Meşeci, F. ve Sertelin, Ç. 2005. Günümüz gençliğinin gelecek beklentileri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2).